ETYKA ZAWODU (w.) dn.28.10.2007
1.Formy wdrażania i egzekwowania moralności, etyki zawodowej.
2. Deontologia i aksjologia etyki zawodowej.
Formy egzekwowania, wymuszania, czyli sankcje.
↓
Zapewniają istnienie, żywotność i skuteczność danych norm postępowania.
SANKCJA społeczna reakcja na określone działanie jednostki w postaci kary lub nagrody w danej zbiorowości w zależności od tego czy jednostka działa zgodnie lub niezgodnie z ustalonymi w tej zbiorowości regułami.
Karane są działania niezgodne z imperatywami, a nagradzane zgodne z preferencjami.
Czynniki istotne w przestrzeganiu reguł:
czynnik świadomościowy - znajomość i akceptacja reguł moralnych, osobista wrażliwość, kodeksy moralne
kontrola społeczna
kontrola wewnętrzna - instucjonalna lub przedstawicielska, wzajemna
kontrola zewnętrzna - opinia publiczna wydobywająca na światło dzienne grupowe lub jednostkowe czyny wywołujące moralny sprzeciw
Medialne środki przekazu - krzywdzące
Sankcje, np.
naruszanie przepisów porządkowych, reglamentacji skarbowych, podatkowych, celnych, itp. Powoduje karne i materialne sankcje
naruszanie kanonów mody czy dobrych manier → śmieszność, restrykcje towarzyskie
naruszanie kanonów moralnych → sankcje potępienia publicznego, dezaprobata, przygana.
Sankcja wewnętrzna - wyrzut sumienia, głos wewnętrzny, autodezaprobata, poczucie winy, moralny niesmak, „utrata twarzy”
SUMIENIE byt nieokreślony, tajemniczy, wręcz fikcyjny - jest jednak siła realną; moralna wrażliwość jednostki, wyraz ludzkiej autonomii.
Sankcje:
moralne
organizacyjne
materialne
Instytucje, które czuwają nad przestrzeganiem etyki zawodowej:
sądy koleżeńskie
sądy interdyscyplinarne
sądy korporacyjne
sądy honorowe
organizacje zawodowe
„społeczeństwo prawdziwie ludzkie” - możliwe tylko wtedy, gdy moralność stanie się podstawowym systemem regulacji i kontroli ludzkich zachowań.
DEONTOLOGIA I AKSJOLOGIA ZAWODOWA
DEONTOLOGIA zamiennie z pojęciem etyki zawodowej (deon = obowiązek); zespół reguł, norm moralnych mających określić postępowanie członków danej grupy zawodowej; jest nauką o obowiązkach (J. Bentham)
Reguły deontologiczne są traktowane jako ………………….
Etyka deontologiczna - system obowiązków moralnych ludzi.
Obowiązek ma charakter nakazowy i bezwarunkowy. Źródłem jego jest jakiś czynnik naturalny lub nadprzyrodzony wew. lub zew. Stanowi rodzaj przymusu.
Deontologia uważana jest z pewien rodzaj prawa określający powinności wynikające z kodeksu zawodowego oraz zwyczajów w danym zawodzie.
Aksjologiczny model etyki - zakorzeniony w wartościach.
Autentyczna etyka zawodowa ma miejsce wówczas gdy dana czynność jest wykonywana z głębokiego wewnętrznego przekonania, nie zaś z obowiązku.
Jedność aksjologiczno-deontologiczna, czyli jedność zawodowych obowiązków i powinności moralnych.
Zalecenia etyki zawodowej formułowane na zasadzie:
wychodzenia od istoty danego zawodu - jego społecznego statusu, przeznaczenia, roli, funkcji, zadań oraz uprawnień (filar funkcjonalny)
analizy właściwego fundamentu aksjologicznego - czyli aprobowanych w danej grupie zawodowej wartości (filar aksjologiczny)
ogólnych stosunków pracy, w jakie grupa zawodowa wchodzi ze względu na swe funkcje, np. administracja państwowa - państwo, prawo, obywatele (filar relacyjny)