Wykłady

1 Wiedza potoczna a wiedza naukowa a historia rozwoju socjologii

Socjologia narodziła się około 150 lat temu. Po raz pierwszy mówił o niej Comte. Etapy rozwoju socjologii:

• PRZEDNOWOCZESNY - własne doświadczenia i zmysły. Subiektywne postrzeganie świata. Stawia na materię. Prawda potoczna nie zawsze jest obiektywna. Dużo jest w niej stereotypów. Ma charakter czarno - biały gdzie jest coś czarne lub białe nie ma szarości. Nasze sądy często są powierzchowne i uogólniające przez co często krzywdzące.

• MODERNISTYCZNY - Bilans rozumu nad obserwacjami. Nauka jest w stanie wyjaśnić i opisać świat. Musimy tylko doprecyzować narzędzia poznania. Oddział kościoła od państwa przez co człowiek nie używał już argumentów religijnych.

• POSTMODERNISTYCZNY - sprzeciw przeciwko temu że wszystko da się zmierzyć i policzyć. Rozwój technopolu może przyczynić się do samozniszczenia. Nauka ma charakter opisowo - wyjaśniający a nie wartościujący. Nie posługuje się stereotypami i oparta jest na dowodach potwierdzalnych. Każdy eksperyment można powtórzyć takim samym wynikiem. Oparta na logice formalnej.

Państwo Platona - I państwo totalitarne:

• filozofowie - warstwa rządząca

• wojsko

• reszta - klasa pracująca

• bez poetów bo nie wiadomo gdzie ich zakwalifikować

Następca Comte'a był Herbart Spencer który napisał „Zasady socjologii”. Doprecyzował co to jest socjologia. Obserwowanie ludzi jako najważniejsza metoda badawcza. Po Spencerze był Emil Durkheim twórca mikrosocjologii. Należy badać małe grupy społeczne. Suma mikrostruktur tworzy makrostrukturę i odwrotnie. Makrostruktury oddziałują na Mikrostruktury. Następcą Durheima to Karol Marks. Napisał on „Kapitał” Nie ma społeczeństwa bez klasowej walki. Max Weber napisał „Etyka protestancka i duch kapitalizmu”. Prowadził cichy dialog z Marksem. Uważał on że Marks się myli bo nie może być tylko walki klas musi być coś jeszcze. Nie wszyscy są zdolni do rewolucji Każda rewolucja potrzebuje bowiem postaci charyzmatycznej. Sztompka mówił że lider nie jest trwały. Mówił że jesteśmy pokolenie „KLIK”. Następuje dziś rutynizacja charyzmy.

2 Człowiek jako istota społeczna

Przekaz kulturalny następuje poprzez socjalizację ludzi. Przekształca on człowieka w istotę społeczną. Jest to proces całożyciowy. Można w nim wyróżnić:

• Socjalizację pierwotną

• socjalizację wtórną

SOCJALIZACJA PIERWOTNA

Socjalizacja pierwotna - dzieciństwo i adolescencja. Kończy się inicjacją w dorosłość czyli nabyciem takich kompetencji że człowiek jest uznawany za przygotowany do życia w społeczeństwie.

Inicjacja w dorosłość dzieli się na:

• legislacyjną - czyli prawną. U nas jest to 18 lat

• symboliczną - mało uchwytna. U nas jest to świadectwo dojrzałości. Człowiek jest samowystarczalny i może wziąć odpowiedzialność za przedmioty zależne - autonomiczny

Proces socjalizacji pierwotnej składa się z:

• nieograniczonego determinizmu - od okresu prenatalnego do 3 roku życia

• ograniczonego determinizmu - od 3 do 12 roku życia

• okres adolescencji - od 13 do 20 roku życia

Wychowanie to część procesu socjalizacji obejmuje wpływy intencjonalne (dorośli uczą nas nawyków). Socjalizacja obejmuje również wpływy spontaniczne (obserwowanie dorosłych). Sami produkujemy zadania i przykłady niewychowawcze. Należy być autentycznym. Dziecko obserwując nas może uczyć się dobrych i złych rzeczy.

Nic nie zależy od dziecka jest ono skazane na innych i jest oczekiwane lub odrzucone.

Pojawiają się instytucje w życiu człowieka. Mama i tata to niepodważalne autorytety. Nabywa roli społecznej i świadomości w relacjach społecznych. Ważny jest rozwój mowy - najbardziej precyzyjne wyrażanie myślenia. U dorosłych wymagana jest cierpliwość. W szkole „Pani” ma autorytet. Można przebywać w grupach innych niż wychowawcze. Między 10 a 12 rokiem życia dziecko może zarządzać własnym czasem. Dzieciństwo jest teraz zracjonalizowane. Mamy do czynienia ze zdziecinnieniem wszystkich pokoleń. Nie wszystkie dzieci mają być geniuszami. Wykorzystuje się wizerunek dziecka. Okres dzieciństwa się skrócił.

Studia to przedłużenie adolescencji. Młodzież to bardzo pojemna kategoria wiekowa. To taka grupa społeczna do której wszyscy chcą się „wpisać” ale nikt nie chce być jej „absolwentem”. W tym wieku intensywnie poznajemy świat (eksperymentujemy). Młodzież jest zawsze „na barykadach”. Wydaje się im że wszystko wiedzą najlepiej (bunt). Młodzież zawsze odnosi się krytycznie do pokoleń starszych. Mówi się że młodzież ma „niebo w płomieniach”.

Dzieci nie są od spełniania naszych oczekiwań. Wychowujemy dziecko dla kogoś innego (męża, żony, dzieci, wnuków itd.). W tym okresie grupa rówieśnicza jest ważniejsza niż rodzice. Rozmijanie się pokoleń i oczekiwań wobec siebie. Gdy dziecko jest małe czeka aż mama wróci z pracy (mama przeważnie w tym momencie „finalizuje swoją karierę”) a gdy mama sfinalizuje już karierę zaczyna być częściej w domu ale wtedy dziecko jest już nastolatkiem i jej już nie potrzebuje. Teraz to mama czeka aż dziecko wróci do domu.

Młodzież nie umie przewidywać. Uważają że złe rzeczy ich nie dotyczą. Może to determinować resztę życia.

SOCJALIZACJA WTÓRNA

Socjalizacja wtórna - ciągła adaptacja do zmieniających się warunków i cyklów rozwojowych człowieka. Rzeczywistość ciągle się zmienia.

Musimy się ciągle kształcić bo nieustannie zmieniamy role społeczne. Narzeczona - żona - matka - teściowa - babcia. Trzeba mieć świadomość własnej przemijalności.

3 Kultura, natura a cywilizacja

Cyceron uważał że człowiek uprawia samego siebie. Zastanawia się również nad sensem swojego istnienia.

Kultura - całokształt dorobku przekazywany kolejnym pokoleniom w postaci pisemnej lub innej. Człowiek tworzy kulturę natomiast naturę już zastał.

Na przełomie XVII i XVIII wieku pojawiło się pojęcie cywilizacji. Taylor w XIX wieku zaczął on używać pojęć kultura i cywilizacja jako synonimy. Było to błędne twierdzenie. Cywilizacja jest częścią kultury danego społeczeństwa. Odnosi się do tego co praktyczne utylitarne i materialne.

B. Malinowski - „Kultury są równoprawne w swej różnorodności”

Kultura jest czynnikiem determinującym rzeczywistość.

Margaret Mead - Stworzyła pojęcie morale społeczeństw.

• Model postfiguratywny - kluczową rolę odgrywają najstarsze pokoleń. Determinuje to zachowanie reszty członków społeczeństwa. Patriarchalny układ. Dominuje mężczyzna a kobieta jest w domu. Mężczyzna utrzymuje rodzinę. Starość = doświadczenie = mądrość. Stawianie również na tradycję.

• Model kofiguratywny - najstarsi nie mają adekwatnego doświadczenia do rzeczywistości. Dominuje pokolenie rodziców.

• Model prefiguratywny - wiodącą rolę odgrywa najmłodsze pokolenie. Dominuje w nim kult młodości wieczności a starość jest niefotogeniczna. Pojawia się zjawisko „turystyki świątecznej” czyli odwiedza się najbliższych od święta. Brak adekwatności na rynku pokoleń średnich. Starsi są umieszczani w domach spokojnej starości. „Wyścig szczurów” następuje już po podstawówce. Życie się zeświedczyło. Religia nie ma już wpływu na wybory jednostek. Człowiek czerpie z różnych kultur. Pojawia się pęd do kariery - kultura singla. Ludzie nie mają zdolności do zawiązywania trwałych relacji. Dobre są czyste relacje bez zobowiązań. Dorośli usunięci na margines. Dziecko jest jedno lub wcale.

4 Osobowość społeczna jednostki

Persona (łac) - osoba

Per -

(grec) - głos wydobywający się zza maski

Sona -

Upozorowanie tego kogo gram.

W starożytnym Rzymie osobą był tylko ten kto miał imię. Niewolnik należał do inwentarza pana (pan miał Np. 10 krów, 8 niewolników, 6 świń itd)

Osobowość społeczna - zespół wzorów zachowań, ideałów, nawyków prezentowanych przez jednostkę w relacjach z innymi w przestrzeni publicznej.

Na osobowość społeczną składa się:

• jaźń subiektywna - sądy jednostki na swój własny temat wypływające od niej samej. Człowiek może siebie sam oszukiwać i mieć fałszywy obraz siebie. Np. piję bo chcę a nie dlatego że muszę.

• jaźń odzwierciedlona - sądy jednostki na swój temat wypływający od społeczeństwa. Jednostka otrzymuje komunikaty od innych i je analizuje. Przyjmuje je jako prawdziwe lub nie.

• role społeczne - scenariusze wypisane przez społeczeństwo do wykonania przez jednostki wraz z przywilejami i obowiązkami wynikającymi z danej roli. Na jego osobowość najbardziej wpływa ta rola z którą najbardziej się identyfikuje. Niektóre role mają charakter totalną Np. matka, ojciec, babcia. Konflikt ról społecznych:

• czasowy - nie możemy wypełniać w tym samym czasie różnych ról społecznych Np. być na wykładzie (studentka) i opiekować się w domu dzieckiem (matka).

• Moralny - ludzie wypełniają równocześnie role które wzajemnie się wykluczają Np. ksiądz katolicki i ojcostwo.

• Sytuacyjny - człowiek musi czasem dokonać szybkiego wyboru jaką rolę społeczną reprezentują.

• Schizofrenia życia społecznego - uruchamia się mechanizm projekcji jest on jednak ukryty, ukrywamy coś lub planujemy dalsze kroki.

• kulturowy wzór osobowości

• (jaźń subiektywna i jaźń odzwierciedlona tworzą samoocenę jednostki) -

• Zawyżona samoocena - często są to jedynacy. Egotyk - miłość własna, kocha tylko siebie.

• Zaniżona samoocena - osoba czuje się zaszczuta. Osoba z zaniżoną samooceną to osoba bardzo wrażliwa. Często staje się kozłem ofiarnym. Czasem nikt nie staje w obronie tej osoby.

5 Teorie interakcji społecznych

Po stronie odbiorcy musi być interpretacja intencji nadawcy. Nadawca musi mieć intencję. Wtedy jest dobra komunikacja. W przeciwnym razie jest brak komunikacji. Intencje odbiorcy i nadawcy muszą się zgadzać.

Teorie komunikacji:

• behawioralna - Skinner uważał że jeśli rodzice będą wychowywać dzieci konsekwentnie to nie będzie przestępstw. Manipulacja to oszustwo.

• wymiany (reguła wzajemności) - Jak się coś dostaje trzeba oddać coś innego. Trzeba umieć powiedzieć NIE aby nikt nas nie wykorzystał. Np. 1 pasta za darmo a druga za 32 zł i trzeba wziąć obie bo to komplet.

• Interakcjonizm symboliczny - Nie musimy rozmawiać aby się poznać. Zakłada on że ludzie komunikują się nie tylko aby poznać lub przekazać informację ale i wywrzeć wpływ na rozmówcę. Na podstawie ubioru, zachowania itd. oceniamy kto kim jest, co robi i co może wiedzieć.

• Dramaturgiczna - Świat to teatr gdzie każdy odgrywa jakąś rolę. Nie stać nas na szczerość. Szczerzy jesteśmy tylko w euforii lub wielkiej traumy.

6 System kontroli społecznej

System kontroli społecznej to sposób przywoływania niesubordynowanych członków społeczeństwa do zachowań normatywnych. Zawsze w każdym społeczeństwie był jakiś przymus. Ostatnim argumentem na jaki się powołujemy jest przemoc zinstytucjonalizowana. Każdy ma świadomość tego że zawsze są jakieś kary jeśli nie wywiążemy się z pewnych zadań. Sama groźna przemocy już na nas wpływa. W państwach totalitarnych od razu stosuje się przemoc. Przemoc może też mieć charakter nieformalny. Istnieją formalne i nieformalne narzędzia systemu kontroli społecznej.

Formalne narzędzia systemu kontroli:

• Przemoc zinstytucjonalizowana

• system legislacyjny

• kultura prawna

• embargo - zakaz wymiany handlowej ze społeczeństwami które zagrażają innym

• obyczajowość i zwyczajowość społeczeństwa (częściej zmieniają się zwyczaje i one nie są tak wartościujące). Zwyczaje szybko mijają Np. całowanie dłoni, przepuszczanie kobiet w drzwiach. Obyczaje mają charakter wartościujący Np. spanie synowej z ojcem swojego męża. Nikt nie chce być ze społeczeństwa wyrzucony. Patologia - nauka o cierpieniu.

• Religia - ma charakter normatywny. Reguluje zachowania społeczne i relacje między ludzkie. Kara tu zostaje odroczona. Im kraj silniejszy religijnie tym bardziej jest to egzekwowane.

Nieformalne narzędzia systemu kontroli (dotyczą małych grup społecznych face to face):

• plotka - Mechanizm psychospołeczny wpływający na zachowania ludzi. Nikt nie chce aby o nim plotkowano. Rzadko zdarzają się plotki pozytywne. Plotki są podstawą życia społecznego. Lubimy je bo nie musimy brać za nie odpowiedzilaności. Plotka najczęściej opiera się na kłamstwie, negatywnych wydarzeniach. Można na niej zarobić. Plotka lubi anonimy i ma dużą siłę.

• ostracyzm - (tzw. sąd skorupkowy). Zdrowy mechanizm pozbywania się osób które zagrażają społeczeństwu lub osób niepożądanych przez opinię społeczną.

• perswazja - Jest najbezpieczniejszym mechanizmem społecznym. Polega na upominaniu, ostrzeganiu przed negatywnymi konsekwencjami.

• pogarda - jest najbardziej okrutnym mechanizmem. Odbiera się często człowiekowi godność która mu przysługuje. Traktowanie kogoś przedmiotowo, zabieranie komuś imienia (Np. w Oświęcimiu zamiast imion były numery)

• ośmieszenie - Scheler powiedział że człowieka od istot mniejszych różnią

• dystans do potrzeb niższego rzędu

• poczucie dystansu wyrażające się poczuciem humoru na własny temat.

Chcemy wyznaczać kiedy i w jaki sposób będziemy się śmiać. Ośmieszenie to pokazywanie wad, atakuje ono nasze ego i poczucie wartości. Ośmieszenia się boimy. Ludzie różnie sobie z tym radzą.

• Zdobywają stopnie naukowe

• udają ważniaków

Często ośmieszają co którzy chcą zdobyć jakąś pozycję w grupie. Ludzie gdy nie mogą płakać zaczynają się śmiać (nauczyciel stawia uczniowi 1 a on zaczyna się smiać)

7 Typy adaptacji wg Roberta Mertona

Każde społeczeństwo jest inne zależne od kultury. Podstawą wszystkich społeczeństw jest podział społeczny.

Struktura kulturowa - stworzona przez ludzi. Wartości.

• Wartości autoteliczne - są dla nas najważniejsze. (zdrowie, miłość, kariera itd.)

• wartości instrumentalne - są w korelacji z wartościami autotelicznymi (jeśli stapiamy Np. na karierę to wartością instrumentalną będzie edukacja - dyplom, kursy itd.)

Struktura społeczna i kulturowa muszą być jednością.

Anomia - normy wymagane przez społeczeństwo nie przekładające się na życie rzeczywiste. (Np. wymagane jest wykształcenie wyższe ale po studiach nie ma dla tych osób pracy)

Typy adaptacji:

• konformizm - W demokracji jest podstawą ładu społecznego. Negatywny jest tylko wtedy gdy godzimy się na zło. Jednostka realizuje społecznie wyznaczane cele i zgadza się ze środkami za pomocą których można je osiągnąć.

• innowacja - Jednostka zgadza się ze społecznie wyznaczonymi celami ale nie zgadza się ze środkami którymi te cele ma osiągnąć. Innowator często wyprzedza swoją epokę. Nie jest rozumiany przez konformistów. Uważany jest za zarozumialca, dziwaka, opętanego. Innowatorzy pchają świat to przodu. Innowacja może mieć charakter pozytywny i negatywny. Pozytywna pcha świat do przodu, wymyśla coś nowego. Negatywna każdy cel uświęca środki.

• rytualizacja - Jednostka nie wierzy w społecznie wyznaczane cele ale zachowuje się zgodnie ze środkami które pozwalają osiągnąć ten cel. Pewien typ biurokraty - szkodnika społecznego. Ma przekonanie że już nic nie osiągnie.

• wycofanie - antyadaptacja. Jednostka nie wierzy w społecznie wyznaczane cele i w środki jakimi miałaby je osiągnąć. Wszystko jest irytujące. Uzależnienia, depresja, samobójstwa. Syndrom pustelnika, zakonnika. Niezgoda na to co jest i brak propozycji poprawy.

• bunt - antyadaptacja. Jednostka nie zgadza się ze społecznie wyznaczanymi celami ani ze środkami jakimi miałaby je osiągnąć jednak daje alternatywę, nowy pomysł poprawy.

8 Kultura masowa a popkultura

Powstała jako odprysk cywilizacji przemysłowej.

Toffler rozwój kultury masowej podzielił na 3 etapy (3 fale):

• FEUDALIZM - (1000 lat) Społeczeństwo żyło lokalnie. Ludzie pracowali tylko dla siebie, życie było uzależnione od natury. Człowiek wierzył że czuwa nad nim opatrzność a porażki zrzucane były na kogoś innego. Ważne były magia, rytuały, sacrum, przemiana pór roku. Logiem tego okresu mogłaby być motyka.

• SPOŁECZEŃSTWO PRZEMYSŁOWE - wynalezienie maszyny parowej wszystko zmieniło. Ludzie emigrują do miast w poszukiwaniu lepszego życia. Pojawia się produkcja masowa. Miasto nie jest uzależnione od „kaprysów” przyrody. Pojawia się masowość i czas wolny. System czterobrygadowy Nie uznaje się świąt i odpoczynku w zimie. Społeczeństwo przestaje być religijne. Powstaje kultura masowa.

• SPOŁECZEŃSTWO USŁUGOWE -

Kłoskowska wyróżnia 5 cech prowadzących do rozwoju kultury masowej:

• Urbanizacja - Urbanizacja działa na industrializację. Jest to przekształcenie małych miast w duże miasta i dużych miast w megalopolis. Megalopolis jest to tak duże miasto że każda dzielnica mogłaby być osobnym miastem gdyby nie komunikacja miejska.

• faszyzm - Zapamiętuje się hasła a czasem nawet przyjmuje kłamstwa. Pojawia się proces wypływanie komunikatów z niewielkich źródeł do mas.

• komunizm - Socjotechnika = sterowanie tłumem. Zapamiętuje się hasła a czasem nawet przyjmuje kłamstwa. Pojawia się proces wypływanie komunikatów z niewielkich źródeł do mas.

• zanik analfabetyzmu - Rdzenni mieszkańcy Europy to nie analfabeci. Ludzie lepiej rozumieją świat który ich otacza.

• industrializacja - działa na urbanizację. Tworzenie się osiedli mieszkaniowych przy fabrykach (Np. Nowa Huta)

Kultura masowa - to proces wysyłania identycznych komunikatów wypływających z nielicznych źródeł do wielkich mas ludzi.

Zaping - człowiek nie może wytrzymać nawet do końca 1,5 - godzinnego filmu i skacze po kanałach.

Kultura masowa spowodowała:

• standaryzację - Nic nas już nie zadziwia. Wszystko jest dla nas standardem.

• komercjalizację - Jeśli ludzie coś chcą to daną rzecz się zaczyna produkować. Nie ważne czy to jest głupie czy nie. Liczy się zysk. Jest zapotrzebowanie to to produkujemy a to rodzi nowe potrzeby tego samego typu.

• Skecz - „niedokończony rysunek”, przerysowanie sytuacji

• Kicz - udawanie kogoś lub czegoś kim lub czym się nie jest.

• homogenizację - Polega na sprowadzeniu komunikatów sztuki do możliwości percepcyjnej przeciętego odbiorcy. Kultura masowa nie jest wymagająca w przeciwieństwie do sztuki. Przez kulturę masową nastąpił zanik elit. Istotną ogdywa tu snobizm uzasadniony. Kultura masowa jest przyjemna a sztuka nie. W tej kulturze można wyróżnić:

• sztukę

• poziom średni

• tandetę - opakowanie jest ważniejsze niż produkt.

• ujednolicenie - Narzuca nam nasze gusta. Jest tylko kwestia dostępności. Dyktatorzy mody narzucają nam styl. Cecha ta jest najbardziej intensywna. Kreator proponuje a dyktator nam karze. Nie potrafimy się temu oprzeć. Ludzie rozpoznają tylko logo.

• zniesienie granic między sztuką a kulturą masową - Ludzie uczestniczyli w kulturze w zależności od pozycji społecznej.

• Mieszczanie - teatry uliczne, sztuka jarmarczna

• Chłopi - koronczarki, zabawy ludowe, mity, legendy, podania

• Arystokracja - książki po łacinie i po francusku, opery, wernisaże, wystawy, teatry

Dziś wszyscy mają ten sam udział w kulturze. Nastąpiła egalitaryzacja naszych gustów czyli wyzwolenie. Dziś wszyscy mogą oglądać wszystko co produkuje kultura. Wszyscy wiedzą NP. kim jest Madonna. Kultura masowa jest przerysowana. Wychowujemy się w kulturze kiczu. Kultura ma charakter ilościowy.

Myślenie dziś jest skokowe. Człowiek w ciągu roku widzi więcej obrazków niż kiedyś w ciągu całego swojego życia. Nie potrafimy się skupić na dłużej.

Obrona:

• Kultura masowa podnosi świadomość społeczną dzięki niej zdobywamy wiedzę. To dotyczy zwłaszcza tych osób które nie mają kontaktu z ksiązką.

• Kultura masowa wpływa na solidaryzm społeczny. Wiemy jakiej udzielić pomocy, gdzie jest ubóstwo, powódź itd.

9 Proces globalizacji, przyczyny, przejawy i skutki

Wg koncepcji E. Wnuka - Lipińskiego wyróżnia się etapy:

• WIELKIE ODKRYCIA GEOGRAFICZNE - spotkanie z ludźmi o innej kulturze, kolorze skóry. Spowodowało to wymianę towarów oraz dyfuzję kulturową - przenikanie się kultur.

• WIEK KOLONIALIZMU (XVII w. - 1945r.) - przyczyniły się do rozwoju państw, europeizacja świata.

• WYDARZENIA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ - globalny nastolatek - proces przekształcania się społeczeństw narodowych w jedno społeczeństwo globalne.

Wymiary:

• KULTUROWY - powstanie kultury popularnej jest ona wytworem rynku ekonomicznego, buduje system potrzeb których nie mieliśmy, odnosi się do klasy średniej. Mamy przeciwników i zwolenników globalizacji.

• Alterglobaliści - chcą globalizacji ale z innymi zasadami

• turysta - zyskał na procesie globalizacji

• włóczęga - podróżuje bo musi - nielegalny imigrant, uchodźca, przeganiany. Mieszka na dzielnicach miast.

• PODRÓŻE NIE TYLKO LUDZI ALE I PRZEDMIOTÓW - kreolizacja kultury, języki, idee itd

• STRIPTIZ PAŃSTWA - rządy ponadnarodowych korporacji. Władza jest obnażona z instrumentów władzy, musi dostosować się do tych korporacji.

• RZĄDY NIEOBECNEGO DZIEDZICA - Zarządzanie na odległość. Protest konsumencki czyli nie kupuję chińskich rzeczy. Między pracodawcą a pracownikiem nie ma relacji.

• GLOBLOKALIZACJA - umiejętność umieszczenia produktów światowych na rynku lokalnym - nie ma narodowego. Próba wylansowania produktów lokalnych na rynku światowym. Są to Np. sitkom czy teleturnieje.

• PRZENIESIENIE PERSPEKTYWY PANOPTIKONY W SYNOPTIKONY - Kiedyś to król obserwował społeczeństwa dziś to świat obserwuje kreatorów życia społecznego i politycznego. Trzeba się przypodobać ludowi. Dziennikarze chodzą za politykami.

Nie można pozwolić biednym krajom przechodzić przez fale . Człowiek szuka miejsca w innej przestrzeni wtedy pojawia się społeczeństwo usług. Trzeba stworzyć z państw rolniczych państwa usługowe ale z pominięciem fali 2 czyli przemysłowej.

Ćwiczenia

Socjologia jest teoretyczna i tylko opisuje rzeczywistość a pedagogika ma za zadanie zmienić rzeczywistość. Pedagogika jest bardziej praktyczna niż socjologia. Socjologia zastanawia się dlaczego tak jest a nie inaczej. Pedagogika korzysta z socjologii ale ją wyprzedza. Socjologia jest użyteczna w praktyce.

Socjolog:

• musi być obiektywny

• dociekliwy

• chciałby nas oglądać w domu lub w samochodzie bo wtedy jesteśmy nieskrępowani

• mieć wyobraźnię socjologiczną

• wychodzić do ludzi

• bada naszą codzienność

Twórcą „wyobraźni socjologicznej” jest Charles Wright Mills. Badanie drugiego dna codziennych czynności. Głębokie myślenie i badanie. Oglądanie zdarzeń z różnych perspektyw. Reakcje zachodzące między jednostkami to interakcje.

1920r. - Początek socjologii instytucjonalnej której twórcą był Znaniecki. Comte stwierdził natomiast że Socjologia jest królową nauk.

Problemy społeczne:

• negatywne

• dotyczące szerszej grupy

• społeczeństwo musi zauważać problem i go zwalczać

Aby mówić o grupie musi być co najmniej 2 lub 3 osoby (diada lub triada).

Każda grupa ma swoją strukturę. Te struktury to:

• socjometryczna - stosunki, relacje

• przywództwa - hierarchia, lider,

• ekspresywne - koncentruje się na relacjach jednostek

• instrumentalne - koncentruje się na zadaniach do wykonania

• komunikacji

Grupa:

• pierwotna - mała, relacje bezpośrednie, nieformalna, w trakcie funkcjonowania ustalane są zasady, więź emocjonalna, względnie długotrwała, homogeniczna, mało tolerancyjna

• wtórna - anonimowość, hierarchia,wybieramy ją świadomie, tolerancja, zadaniowość, względnie krótkotrwała, zasady są naznaczone

• wspólnota - uznaje wspólnotę lokalną, mała, relacje bezpośrednie, nieformalna, w trakcie funkcjonowania ustalane są zasady, więź emocjonalna, względnie długotrwała, homogeniczna, mało tolerancyjna

• stowarzyszenie - nastawiona na osiągnięcie celu, anonimowość, hierarchia,wybieramy ją świadomie, tolerancja, zadaniowość, względnie krótkotrwała, zasady są naznaczone

• własna - zróżnicowana, negatywy przypisywane czynnikom zewnętrznym i przypadkowi, pozytywy przypisywane naturalnej kolei rzeczy,

• obca - mało zróżnicowana, negatywy przypisywane naturalnej kolei rzeczy, pozytywy przypisywane przypadkowi, z naszej perspektywy nie widzimy różnic między innymi obcymi grupami, stereotypy

• mała - brak anonimowości, mała, relacje bezpośrednie, nieformalna, w trakcie funkcjonowania ustalane są zasady, więź emocjonalna, względnie długotrwała, homogeniczna, mało tolerancyjna

• duża - anonimowość, hierarchia,wybieramy ją świadomie, tolerancja, zadaniowość, względnie krótkotrwała, zasady są naznaczone

• formalna - anonimowość, hierarchia,wybieramy ją świadomie, tolerancja, zadaniowość, względnie krótkotrwała, zasady są naznaczone

• nieformalna - swoboda, mała, relacje bezpośrednie, nieformalna, w trakcie funkcjonowania ustalane są zasady, więź emocjonalna, względnie długotrwała, homogeniczna, mało tolerancyjna

• inkluzywna - otwarta

• ekskluzywna - zamknięta

• normatywna - wzorujemy się na niej, uczymy się od niej zasad,

• porównawcza - porównujemy się do niej,

pojęcie grupy pierwotnej i wtórnej stworzył Charles Couley

Pojęcie wspólnoty i stowarzyszenia stworzył Ferdynand Tynis

struktura społeczna - układ elementów składowych danego społeczeństwa.

Status społeczny - pozycja jednostki w społeczeństwie

• przypisany - nie wybieramy go

• osiągany - wybieramy go świadomie

• dominujący - główny, indywidualny, wybierany

• zestaw statusów - w danej chwili mamy go i z niego wybieramy ten dominujący

Rola społeczna - to czego oczekujemy od danej jednostki

• oczekiwania społeczne - to co od nas oczekują idea

• wykonywanie roli - to co robimy faktycznie,

Napięcie w roli - stres że nie potrafimy spełniać oczekiwań co do roli społecznej

Konflikt w roli - 2 role są ze sobą sprzeczne

Konflikt partycypacji - nie da się wykonywać 2 ról jednocześnie

Stratyfikacja - drabina społeczna hierarchia społeczna

Klasa społeczna - To pojęcie stworzył Karol Marks. Uważał on że nie ma możliwości zmiany klasy. Podzielił społeczeństwo wg czynnika ekonomicznego (robotnicza średnie itd.). Weber podzielił natomiast wg czynnika udziału w władzy (partyjność, prestiż, zawód, wykształcenie)

Ruchliwość społeczna - możliwość przemieszczania się między klasami

• pionowa (horyzontalna) - spadek lub awans na drabinie społecznej

• pozioma (wertykalna) - geograficzna

• międzypokoleniowa - porównywanie pokoleń

• wewnątrz pokoleniowa - porównanie w obrębie tego samego pokolenia

Społeczeństwo merytokratyczne - osiągnięcia zasługi (moje)

Władza wg Webera jest to zdolność osiągania celu wbrew oporowi innych. Podstawą może być siła fizyczna lub zasoby ekonomiczne. Prawie zawsze wiąże się z przymusem. Dzieli się na:

• władzę prawomocną - władza znajdująca się w rękach osób do tego uprawnionych (panowanie)

• władzę nieprawomocną - oparta na przymusie i groźbie.

Państwo wg Webera to instytucja która ma wyłączne prawo do posługiwania się siłą w obrębie danego terytorium.

Państwo wg Marksa to organ panowania klasowego i ucisku klasowego

Przywództwo - wynika z koordynacji działań, integracji i wzorców osobowych. Dzieli się na:

• władza eksperta - lider ma dużą wiedzę i umiejętnie prowadzi do osiągnięcia celu

• władza wodzireja - potrafi stworzyć w grupie miłą atmosferę i dobrze zorganizować czas Ma duże zdolności organizatorskie

• władza moralizatora - ktoś kto jest dla reszty grupy wzorem

Elita władzy to grupa ludzi która sprawuje władzę w imieniu ogółu. Przeważnie jest bogata.

---