KATEDRA I ZAKŁAD

DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ

PROCEDURA

ZAPOBIEGANIE BŁĘDOM PRZEDLABORATORYJNYM - STANDARDY JAKOŚCI W ZAKRESIE WYBRANYCH CZYNNOŚCI DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ ZAPEWNIAJĄCE WIARYGODNOŚĆ WYNIKÓW BADAŃ LABORATORYJNYCH

Załącznik nr 2

INSTRUKCJA

„POBIERANIA MATERIAŁU DO BADANIA”

Przed przystąpieniem do pobierania materiału - sprawdzić tożsamość pacjenta !

1. POBIERANIE KRWI

Algorytm pobierania krwi do badań laboratoryjnych.

umyj i zdezynfekuj ręce

↓

nałóż rękawiczki jednorazowego użytku

↓

sprawdź, którą żyłę będziesz nakłuwać - wzrokowo i przy pomocy palca wskazującego

↓

zdezynfekuj miejsce wkłucia- odczekaj minimum 30s do wyschnięcia lub postępuj zgodnie ze wskazówkami producenta środka odkażającego

↓

nałóż opaskę uciskową na kończynę pacjenta 7-10 cm powyżej miejsca wkłucia i zaciśnij ją

↓

napnij skórę i pod kątem ostrym nakłuj żyłę - nie dotykaj miejsca wkłucia

↓

poluzuj opaskę ( czas ucisku nie może przekraczać 1 minuty )

↓

pobierz krew - podłącz kolejno probówki : biochemia/immunochemia

OB

krzepnięcie

hematologia

↓

wstawiaj probówki w statyw

↓

wykłuj się z żyły

↓

uciśnij miejsce nakłucia jałowym gazikiem

↓

wyrzuć brudną igłę do pojemnika na ostre odpady

↓

zdejmij brudne rękawiczki i wyrzuć je do odpadów medycznych

↓

w razie potrzeby zmień gazik w miejscu wkłucia i naklej plaster

↓

umyj i odkaź ręce

1. ZASADY POBIERANIA KRWI ŻYLNEJ (SYSTEM ZAMKNIĘTY)

1. wszystkie probówki należy opisać przed pobraniem krwi od konkretnego pacjenta - zgodnie z rodzajami badań ze skierowania;

2. próbki muszą być właściwie dobrane pod względem pojemności uwzględniającej ilość badań i ich rodzaj;

3. przygotować igłę o odpowiedniej grubości , umyć i zdezynfekować ręce;

4. założyć rękawiczki jednorazowego użytku;

5. wyszukać żyłę odpowiednią do pobrania krwi (wybrać wzrokowo oraz za pomocą palca wskazującego dobrą, nieruchomą i dobrze wypełnioną żyłę); dla lepszego jej uwidocznienia można zastosować lekkie oklepywanie miejsca pobrania, podczas wybierania żyły i późniejszego jej nakłuwania pięść pacjenta powinna być dobrze zaciśnięta;

6. przetrzeć skórę środkiem odkażającym pozostawiając do wyschnięcia - około 30 s lub zgodnie z instrukcją producenta środka odkażającego (miejsce nakłucia musi być tak oczyszczone, by ilość pozostałych na skórze bakterii nie groziła wprowadzeniem infekcji podczas pobierania krwi);

7. nałożyć na ramię pacjenta opaskę uciskową (stazę) 7 - 10 cm powyżej miejsca nakłucia, zacisnąć opaskę uciskową, polecić pacjentowi zacisnąć pięść, uchwycić ramię pacjenta i kciukiem napiąć skórę 3 - 5 cm poniżej miejsca nakłucia;

8. wkłuć się pod kątem ostrym przekłuwając skórę i ścianę żyły;

9. umieścić probówkę wewnątrz uchwytu, docisnąć kciukiem dno probówki tak , aby igła przekłuła gumowy korek; jeżeli wkłucie było prawidłowe ,krew zacznie napływać do probówki w momencie jej dociśnięcia;

10. potem uwolnić opaskę uciskową (musi być zwolniona w ciągu 1 minuty od jej założenia);

11. po napełnieniu pierwszej probówki trzymając uchwyt (bez zmiany jego położenia) zmienić probówki pobierając kolejno krew na badania biochemiczne, immunochemiczne, OB, układ krzepnięcia i hematologię;

12. pobierając krew do probówek z antykoagulantem (OB, układ krzepnięcia i hematologię) natychmiast po pobraniu probówkę delikatnie ,kilkakrotnie odwrócić , aby umożliwić wymieszanie odczynnika z krwią;

PROBÓWKI ODSTAWIAĆ DO SPECJALNEGO STATYWU - KONIECZNIE W POZYCJI PIONOWEJ;

13. po pobraniu wyciągnąć uchwyt z igłą z żyły pacjenta, miejsce nakłucia ucisnąć jałowym gazikiem, pacjent musi ucisnąć kciukiem drugiej ręki miejsce nakłucia przez 4-5 minut;

14. igłę należy niezwłocznie wyrzucić do specjalnego pojemnika do utylizacji (nigdy nie wolno wkładać igieł ponownie do pochewki ochronnej);

15. zdjąć brudne rękawiczki i wyrzucić je do pojemnika na odpady specyficzne - (czarny worek w pojemniku);

16. pacjentowi w razie potrzeby zmienić gazik i nakleić plaster;

17. umyć i odkazić ręce;

18. probówki w specjalnych pojemnikach powinny być jak najszybciej dostarczone do laboratorium;

UWAGA:

- jeśli krew po zmianie probówek przestanie płynąć, często wystarczy zmienić położenie igły , by krew nadal płynęła;

- długie pobieranie ze stazą zaciśniętą powoduje duże zmiany w obrębie poprawności uzyskiwanych wyników;

- zabronione jest wpuszczanie krwi do probówek próżniowych zamkniętych korkiem przez nakłucie go igłą (gdy pobieramy krew używając systemu otwartego);

1.2. ZASADY POBIERANIA KRWI WŁOŚNICZKOWEJ :

1. po rozgrzaniu nakłuwanego palca przez delikatne masowanie odkazić miejsce pobrania;

2. po wyschnięciu preparatu nakłuć opuszkę palca używając nakłuwaczy zapewniających standardową głębokość nakłucia;

3. po odrzuceniu pierwszej kropli swobodnie wypływające następne krople zebrać za pomocą kapilary (nie wolno wyciskać krwi);

4. po wypełnieniu kapilary zamknąć lub uszczelnić kapilarę, dobrze wymieszać krew z antykoagulantem (w przypadku badań RKZ umieścić pręcik we wnętrzu kapilary i wymieszać krew za pomocą magnesu), miejsce nakłucia zabezpieczyć jałowym gazikiem nasączonym środkiem odkażającym;

5. próbkę przetransportować do laboratorium w jak najkrótszym czasie;

UWAGA:

- jeżeli w czasie pobierania badań RKZ pojawiają się w kapilarze pęcherzyki powietrza, należy je natychmiast usunąć;

- kapilara musi być wypełniona w 4/5 swojej objętości krwią i zamknięta z dwóch stron koreczkami;

- krew musi być natychmiast po pobraniu wymieszana (pręciki i magnes) .

2. ZASADY POBIERANIA PRÓBKI MOCZU DO BADANIA OGÓLNEGO:

1. przygotowanie pacjenta - oddanie moczu musi być poprzedzone dokładnym umyciem narządów płciowych sąsiadujących z ujściem cewki moczowej za pomocą wody i mydła, bez wycierania (dopuszczalne jest wytarcie tylko ręcznikiem jednorazowym) - unikać należy środków odkażających;

2. do badania ogólnego moczu próbka moczu musi być oddana bezpośrednio po spoczynku nocnym (z minimum 4 godzinnym gromadzeniem moczu w pęcherzu);

3. mocz pobierany jest ze środkowego strumienia tj. po odrzuceniu pierwszej porcji, kolejną w ilości (50 - 100) ml zebrać do jednorazowego naczynia, resztę odrzucić;

4. naczynie musi być szczelnie zamknięte i w prawidłowy sposób opisane;

5. naczyńka z próbką moczu dostarczać w stabilnym pojemniku do laboratorium w jak najkrótszym czasie po oddaniu moczu przez pacjenta;

6. nie należy pobierać moczu do badań rutynowych przy krwawieniu miesięcznym u kobiet, po znacznych wysiłkach fizycznych (szczególnie wykonywanych w pozycji stojącej);

7. u niemowląt i małych dzieci można pobierać mocz do specjalnych woreczków, które dostarczyć należy do laboratorium w jednorazowych pojemnikach (nie należy przelewać, lecz włożyć do tego pojemnika wypełniony woreczek);

DOBOWA ZBIÓRKA MOCZU:

1. należy przygotować czyste, najlepiej plastikowe naczynie o objętości 2 do 3 litrów z dopasowanym przykryciem i prawidłowo je opisać;

2. zbiórkę dobową moczu rozpoczynać należy o godz. 6:00 rano w dniu poprzedzającym badanie;

3. pierwszą poranną porcję moczu (po nocy, o godz. 6:00) pacjent oddaje do ubikacji;

4. wszystkie następne (w całości) oddaje do przygotowanego naczynia , łącznie z pierwszą poranną porcją dnia następnego;

5. naczynie powinno być przechowywane w chłodnym miejscu;

6. zebrany mocz należy dokładnie wymieszać, zmierzyć jego objętość i dostarczyć w jednorazowym pojemniku w ilości ( 100 - 200 ) ml do laboratorium;

7. na zleceniu podać dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki i dokładną objętość zbiórki moczu;

Substancje konserwujące dodaje się do zbiórki dobowej zgodnie ze wskazaniami warunków pobrania dla szczegółowego badania (np. na metanefryny);

---