 | Pobierz cały dokument retoryka.inne.studia.edytorstwo.retoryka.doc Rozmiar 72 KB |
RETORYKA - WYKŁADY
POCHODZENIE
Retoryka wywodzi się z praktyki. W Atenach w V w p.n.e. pojawili się ludzie twierdzący, że potrafią rozwiązywać spory za pomocą skutecznego przekonywania (tzw. sofiści). Po raz pierwszy problem retoryki podjął Sokrates - zadawał pytania, w których należało zdefiniować pojęcia takie jak dobro czy piękno. Wyraził pogląd, że istnieją inne konteksty niż polityczne. Retoryka pozwala udowadniać coś prawdziwego lub fałszywego na zasadzie prawdopodobieństwa. Sokrates zaczynał nie od zdań powszechnie przyjętych, ale kontrowersyjnych.
RETORYKA A FILOZOFIA
Platon w Gorgiaszu uważał, że retoryka nie dostarcza wiedzy, w Fajdrosie jego stosunek do retoryki zmienił się z krytycznego na instrumentalny. Filozofowie uważali retorykę wyłącznie za sztukę wymowy. Cechą filozofii była nietypowość (wiązała się nie tylko z poznaniem, ale pełniła też funkcję wychowawczą). Retoryka pod względem formalnym zajmuje się każdą mową, nie tylko uczy jak mówić, ale jak być dobrym mówcą, jest przygotowaniem do wychowania publicznego. Duże znaczenia miała w Renesansie - w gimnazjum przygotowywano do pełnienia funkcji publicznych
RETORYKA A LOGIKA
Logikę interesują reguły prawdziwości sądów: jeżeli przesłanka jest prawdziwa to wniosek musi być prawdą. Retoryka nie jest tak abstrakcyjna, poszukuje najczęściej spotykanych postaci argumentów, biorąc pod uwagę audytorium. Ceną za konkretność retoryki jest to, że jej schematy nie dają żadnej gwarancji poprawnego wnioskowania. To, co retoryka nam dostarcza, nie uczy nas prawomocności.
Wg Arystotelesa pierwsze zasady to takie, których nie da się obalić. Dzięki regułom logicznym uzyskuje się pewne konsekwencje. Erystyka to zbiór argumentów nieuczciwych, nielojalnych w danej sytuacji (np. argumenty ad personam, ad ominem)
RETORYKA (wg Lichańskiego) - wspólna teoria tworzenia i analizowania tekstów; jest systemem formalnym, w którym określone są dziedziny analizowania, formułowania i wypowiadania nieskończonej liczby tekstów ze skończonej liczby poprawnych zdań, przy czym teksty te są uporządkowane, inwencyjne, dyspozycyjne i elokucyjne, a uporządkowanie służy przedstawieniu w naoczności określonych idei i odwołuje się do określonych wartości. Zarówno uporządkowanie tekstów, przedstawienie określonych idei i odwołanie się do określonych wartości są wynikiem aktów intencjonalnych autora.
Retoryka powstawała w kontekście kultury oralnej (np. kultura Starego Testamentu zanim została spisana). Naturalnym miejscem retoryki jest sztuka dyskusji. Zapewnia to bezpośredni kontakt z nadawcą.
5 etapów kształtowania tekstu:
inventio - zasady ustanawiania przedmiotu problemu (nauka o status), erystyka, podział mowy na części, toposy
 | Pobierz cały dokument retoryka.inne.studia.edytorstwo.retoryka.doc rozmiar 72 KB |