Tematy na czesc ustna egzaminu maturalnego:
Jezyk polski:
LITERATURA
Funkcjonowanie paraboli w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
Przedstaw funkcjonowanie maski i kostiumu historycznego w kreacji bohaterów literackich różnych epok.
Historia jako tworzywo literackie. Omów sposób prezentacji wydarzeń historycznych na podstawie wybranych tekstów XIX i XX wieku.
Posługując się przykładami powieści fantasy, omów wpływ konwencji gatunkowej na sposób kreacji świata przedstawionego i bohatera.
Żywotność tradycji tyrtejskiej w literaturze polskiej. Omów problem na wybranych przykładach.
Polemiki ideowe i artystyczne w historii literatury polskiej. Omów problem na wybranych przykładach.
Przedstaw związki literatury z życiem społecznym i politycznym narodu w wybranych utworach literatury oświecenia i dwudziestolecia międzywojennego.
Arkadia i jej obraz. Przedstaw jak ten motyw funkcjonuje w literaturze różnych epok.
Na wybranych przykładach z różnych epok objaśnij funkcję wizji, snu, proroctwa w kreowaniu świata przedstawionego.
Omów koncepcje tragizmu w dramacie antycznym, szekspirowskim, romantycznym na wybranych przykładach.
Groteska jako sposób opisu świata przedstawionego. Zaprezentuj swoje rozważania, odwołując się do wybranych dzieł literackich.
Omów funkcjonowanie motywu miłości w literaturze romantycznej. Odwołaj się do wybranych utworów.
Wpływ miłości na wybory moralne człowieka jako temat w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcia, analizując wybrane przykłady.
Pejzaż malowany słowem. Omów sposoby funkcjonowania motywu natury w utworach literackich różnych epok.
Różne sposoby kreacji bohatera dziecięcego w literaturze. Omów problem na wybranych przykładach.
Dokumentaryzm i kreacjonizm literatury XX wieku. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów.
Przedstaw biblijne i literackie rozmowy z Bogiem jako wyraz tęsknoty człowieka do transcendencji. Omów temat na wybranych przykładach.
Zaprezentuj różne ujęcia motywu szlacheckiego dworku w literaturze XIX i XX wieku. Odwołaj się do wybranych przykładów.
Pory roku w literaturze i ich związek z życiem bohaterów. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych przykładach.
Przedstaw kreacje Żydów w prozie i poezji polskiej. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
Przedstaw funkcje motta w interpretacji wybranych dzieł literackich. Odwołaj się do przykładów literackich.
Mitologizowanie historii w literaturze różnych epok. Przedstaw zagadnienia na wybranych przykładach.
Omów na wybranych przykładach różne sposoby funkcjonowania greckich wątków mitologicznych w literaturze polskiej.
Niedopowiedzenia, aluzje, peryfrazy jako sposób na cenzurę. Omów problem na wybranych przykładach z literatury polskiej XIX i XX wieku.
Różne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary. Omów na wybranych przykładach literackich dwóch epok.
My i wy, starzy i młodzi, rodzice i dzieci - różne sposoby przedstawiania konfliktu pokoleń. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
Kryzys wiary w wielkość człowieka. Omów temat, odwołując się do literatury współczesnej i renesansu.
Wierzenia ludowe źródłem inspiracji dla pisarzy. Zaprezentuj różne sposoby ich funkcjonowania w literaturze.
Wykaż obecność i funkcje motywu rozstania w literaturze różnych epok.
Wykorzystując właściwy materiał rzeczowy uzasadnij, że epistolografia jest źródłem informacji o ludziach i epoce romantyzmu.
Różne sposoby funkcjonowania antyku. Na wybranych przykładach omów kontynuację wątków i motywów antycznych w literaturze.
Porównaj sposoby kreacji obrazu wsi w literaturze. Odwołaj się do dzieł literackich renesansu i Młodej Polski.
Różne oblicza władzy. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów literatury polskiej i obcej.
Omów pojęcie "pokolenie literackie", odwołując się do przykładów z literatury polskiej po 1939 roku.
Omów funkcje opisów przyrody w literaturze romantyzmu i Młodej Polski na wybranych przykładach.
Porównaj życiowe postawy i dążenia bohaterów Stefana Żeromskiego.
Omów różne funkcjonowanie motywu śmierci, odwołując się do utworów dwóch wybranych epok literackich.
Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów pisarzy polskich i obcych.
Biblijne i mitologiczne źródła twórczości Zbigniewa Herberta. Zaprezentuj swoje rozważania, odwołując się do wybranych utworów poety.
"Nikt" to każdy. Przedstaw funkcjonowanie postaci everymana w literaturze na wybranych przykładach.
Porównaj obrazy miasta w literaturze różnych epok, odwołując się do wybranych utworów polskich i obcych.
Literackie portrety ojców. Omów temat na wybranych przykładach.
Przedstaw różne sposoby wykorzystania struktury baśniowej w literaturze XX wieku..
Na wybranych przykładach omów zjawisko turpizmu w literaturze polskiej i obcej.
Antybohaterowie - omów sposoby kreowania i jego funkcje, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
Motyw tańca w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
Kobieta - anioł, kobieta - demon jako źródło inspiracji w literaturze. Rozważ na wybranych przykładach.
Jaką rolę w społeczeństwie wyznaczyli inteligencji twórcy wybranych utworów literackich różnych epok? Scharakteryzuj i oceń na wybranych przykładach.
Polska literatura satyryczna w walce z wadami Polaków. Wskaż najbardziej charakterystyczne motywy tej twórczości, środki artystyczne oraz jej oddziaływanie.
Tułacz, pielgrzym, podróżnik jako bohater utworów literackich. Przedstaw na wybranych przykładach różne kreacje tych postaci.
Motto, tytuł, ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach.
Bohater zbuntowany. Zanalizuj źródła i formy buntu jako motywu literackiego na wybranych przykładach.
Jakim jesteśmy narodem? Przedstaw sąd o Polakach w literaturze trzech wybranych epok literackich.
Na wybranych przykładach przedstaw rolę i sposób funkcjonowania tradycji romantycznej w literaturze późniejszych epok.
Kulinaria w literaturze. Omów funkcję tego motywu w wybranych utworach literackich.
Pan i sługa w literaturze. Przedstaw różne sposoby ujęcia tematu, odwołując się do wybranych utworów.
Rola sztuki i artysty w świetle publicystycznych i poetyckich manifestów różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach.
Socrealizm jako sposób prezentowania rzeczywistości w literaturze lat pięćdziesiątych. Omów na wybranych przykładach.
Kabaret w polskiej kulturze literackiej XX wieku. Przedstaw na wybranych przykładach.
Motywy franciszkańskie i sposób ich wykorzystania w polskiej poezji. Przedstaw na wybranych przykładach.
Powstaniec, organicznik, dekadent - oceń różne postawy wykreowane przez literaturę XIX wieku.
Polski dwór - od sielanki do parodii. Przedstaw motyw na wybranych przykładach.
Duchowni jako bohaterowie utworów literackich. Omów ich kreacje na wybranych przykładach.
Przedstaw poetycką fascynację codziennością w twórczości trzech wybranych poetów XX wieku.
Przedstaw na wybranych przykładach różnych epok związki literatury pięknej z myślą filozoficzną.
Diabeł, anioł, duch - goście z zaświatów w literaturze. Omów ich funkcje na wybranych przykładach.
Literackie portrety matek. Omów temat na wybranych przykładach.
Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze - omów sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych utworach.
Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów.
Przedstaw kreacje bohaterów literackich, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej i próbują odbudować świat wartości.
Różne sposoby funkcjonowania tradycji horacjańskiej w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach.
Przedstaw różne sposoby nawiązywania do epoki średniowiecza w literaturze późniejszych epok.
Małe formy poetyckie (epigramat, fraszka, bajka) w literaturze. Na wybranych przykładach omów ich strukturę i funkcje.
Pamiętnikarz jako autor, narrator i bohater swego dzieła. Na wybranych przykładach przedstaw różne sposoby realizacji tych ról.
Wędrujący poeta. Motyw tułacza wędrowca - poety w poezji romantycznej i wierszach Edwarda Stachury.
Przedstaw funkcje maski i kostiumu historycznego w kreacji bohaterów literackich różnych epok.
Zderzenia wyobrażeń o świecie z rzeczywistością. Przedstaw na przykładzie trzech wybranych dzieł literackich różnych epok.
Zaprezentuj na wybranych przykładach słynne małżeństwa literackie.
Biblia jako przedmiot parafraz, aluzji, stylizacji w różnych epokach literackich. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów.
Wolność a tragiczna konieczność w twórczości Adama Mickiewicza i Williama Szekspira. Przedstaw dylematy bohaterów literackich na podstawie wybranych utworów.
Przedstaw różne sposoby funkcjonowania motywu domu i rodziny w literaturze polskiej na wybranych przykładach.
Sposoby kształtowania przestrzeni i ich funkcje w utworach literackich. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady.
Rola mistrza w rozwoju duchowym człowieka. Omów funkcje motywu na przykładzie wybranych utworów.
Nawiązania do twórczości Jana Kochanowskiego i ich funkcja w literaturze późniejszych epok. Zanalizuj wybrane utwory.
Świat wartości więźniów lagrów i łagrów i jego odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory.
Przenikanie się świata nadprzyrodzonego z realnym w dramacie. Przedstaw funkcje tego zabiegu artystycznego, analizując wybrane przykłady.
Modlitwa jako motyw w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcie na podstawie analizy wybranych przykładów.
Omów funkcjonowanie motywu "lutni czarnoleskiej" na przykładzie wybranych utworów poetyckich.
Postacie wielkich wodzów i sposoby ich kreowania. Omów, analizując wybrane utwory literackie.
Wizerunek uwodzicielki w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
KORESPONDENCJA SZTUK
Motyw śmierci w literaturze, malarstwie i muzyce. Przedstaw jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych przykładów.
Różnorodne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.
Wzajemne wpływy malarstwa i literatury czyli o powinowactwie sztuk w modernizmie. Przedstaw na wybranych przykładach.
W odniesieniu do literatury, malarstwa, architektury i innych dziedzin sztuki udowodnij, że Biblia jest źródłem wzorów osobowych lub motywów i wątków w kulturze europejskiej. Przedstaw na wybranych przykładach.
Przedstaw różne ujęcia motywów pasyjnych w wybranych tekstach kultury.
Porównaj różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych. Przedstaw na wybranych przykładach.
Rola inspiracji mitologicznych w literaturze i sztuce. Rozważ problem, przywołując wybrane przykłady.
Naturalistyczna wizja losu biedaka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury i malarstwa XX wieku.
Deformacja świata i jej funkcje w różnych tekstach kultury. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Porównaj literackie i malarskie sposoby tworzenia wizji apokaliptycznych. Odwołaj się do wybranych tekstów kultury.
Zaprezentuj artystyczne interpretacje krajobrazu wiejskiego w literaturze i malarstwie na wybranych przykładach.
Obyczajowa i kulturowa rola "cyganerii artystycznej". Omów odwołując się do różnych dziedzin sztuki.
Przedstaw wizje Sądu Ostatecznego zawarte w różnych tekstach kultury. Rozważ temat przywołując wybrane dzieła.
Przedstaw dosłowne i metaforyczne ujęcie labiryntu w różnych tekstach kultury. Rozważ temat przywołując wybrane dzieła.
Funkcje symboli w dramacie Stanisława Wyspiańskiego i malarstwie Młodej Polski. Rozważ temat przywołując wybrane dzieła.
Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.
Motywy orientalne w literaturze i sztuce XIX wieku. Przedstaw temat, analizując wybrane tematy.
Podobne czy różne punkty widzenia? Przedstaw motyw powstań narodowych w utworach Stefana Żeromskiego i w obrazach Artura Grottgera.
Realistyczny obraz miasta w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX wieku.
Porównaj na wybranych przykładach (np. Warszawa w powieściach Prusa i na obrazach A.Gierymskiego).
Sposób przedstawienia i funkcja zjaw, upiorów, wampirów w dziele literackim i filmie. Rozważ na wybranych przykładach.
Kościół jako przestrzeń święta. Opisz symbolikę i funkcję kościoła w literaturze i sztuce.
Omów funkcjonowanie motywu polskich Tatr w poezji i malarstwie (na wybranych przykładach).
Pejzaż romantyczny w poezji i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł romantyków polskich i malarzy pejzażystów okresu romantyzmu.
Przedstaw i omów motyw pracy w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów.
Dramaty Szekspira we współczesnych adaptacjach filmowych. Przedstaw własną ocenę tego zjawiska na podstawie wybranych przykładów.
Odwołując się do różnych dziedzin sztuki, zaprezentuj sposoby ujęcia funkcjonowania motywu śmierci i przemijania.
Przedstaw funkcjonowanie i rolę motywu ojca w utworach literackich i tekstach kultury.
Omów funkcjonowanie motywu Tatr i folkloru góralskiego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów.
Improwizacja w literaturze i muzyce. Przedstaw na wybranych przykładach.
Dzieło literackie a adaptacja filmowa. Przedstaw problem na przykładzie wybranych filmów.
Przedstaw funkcjonowanie archetypu Adama i Ewy w literaturze i w sztuce różnych epok.
Scharakteryzuj i porównaj obrazy artysty w kulturze Młodej Polski, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł malarskich.
Saga rodzinna w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych przykładach.
Polskie obyczaje w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł.
Wizje senne jako odzwierciedlenie ludzkich pragnień i lęków. Omów funkcjonowanie motywu, odwołując się do literatury i malarstwa.
Porównaj sposób kreowania bohaterów narodowych w literaturze i malarstwie, odwołując się do wybranych dzieł.
Okrucieństwa wojny. Przedstaw problem, odwołując się do literatury, malarstwa, (filmu).
Różnice w odwołaniach do mitu o Dedalu i Ikarze. Rozwiń temat porównując przykłady z różnych dziedzin sztuki.
Zaprezentuj różne ujęcia motywu powrotu w literaturze i filmie.
Odwołując się do różnych dziedzin sztuki, zaprezentuj sposoby ujęcia funkcjonowania motywu śmierci i przemijania.
Pejzaż w wierszach Kasprowicza a obrazy wybranych impresjonistów.
Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposób prezentacji.
Przedstaw na dowolnych przykładach różnorodne ujęcie motywu dziecka w nowelach pozytywistycznych i malarstwie realistycznym.
Najsłynniejsze adaptacje teatralne i filmowe III cz. "Dziadów" A. Mickiewicza. Porównaj i oceń.
Katedra gotycka jako tekst kultury; katedra gotycka jako temat tekstów kultury (ujęcia malarskie, poetyckie). Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Wybrane bohaterki mitów, np. Wenus, Demeter, Atena..... jako archetypy funkcjonujące w różnych tekstach kultury.
Doktryna socrealizmu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
Powstanie styczniowe w literaturze i malarstwie. Scharakteryzuj sposób prezentacji tematu na wybranych utworach.
Średniowieczna sztuka religijna- omów główne wątki w malarstwie i poezji.
Przedstaw literackie i malarskie portrety Sarmatów w kulturze różnych epok.
Katastroficzne wizje świata w sztuce XX wieku. Rozważ zagadnienie odwołując się do wy-branych tekstów kultury.
Omów różne ujęcia tematu niedoli chłopskiej, odwołując się do przykładów literackich i plastycznych.
Karykatura jako jeden ze sposobów prezentacji człowieka w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach.
Powieści polskich pozytywistów i ich adaptacje filmowe. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów.
Literatura i sztuka wobec historii. Na wybranych przykładach dzieł literatury i sztuki przedstaw różne sposoby ujmowania tematyki historycznej.
Porównaj różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych
Świat orientalny jako źródło inspiracji artystów. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów z różnych dziedzin sztuki.
Kubizm, formizm, surrealizm w malarstwie i literaturze. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
Powstanie warszawskie i sposób jego ujęcia w literaturze, filmie i fotografii. Zaprezentuj temat i sposób jego ujęcia.
Na wybranych przykładach omów i spróbuj dokonać oceny zjawiska kiczu w literaturze i sztuce współczesnej.
Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł.
Fascynacje nowoczesnością w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Przedstaw temat, analizując wybrane dzieła.
Motyw przyjaźni i różne jego realizacje. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych.
JĘZYK
Poetyka tytułów prasowych - dokonaj analizy na podstawie wybranych przez Ciebie przykładów.
Wpływ języka angielskiego na współczesną polszczyznę. Omów problem i oceń zasadność zapożyczeń.
Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo internetowe.
Zbadaj język i styl twojego ulubionego publicysty (pisarza).
Funkcje gry językowej w kabarecie. Rozważ na wybranych przykładach.
Dokonując analizy języka gwary uczniowskiej, omów najważniejsze cechy tej odmiany polszczyzny.
Na przykładzie różnych tekstów reklamowych omów środki językowe służące funkcji perswazyjnej.
Wskaż i omów na wybranych przykładach komizm słowny i sposoby jego realizacji w poezji Juliana Tuwima i Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
Zbadaj na wybranych przykładach sposób doboru nazwisk, przydomków literackich i filmowych.
Omów, jaką funkcję pełni indywidualizacja językowa w kreacji wybranych bohaterów literackich.
Rola funkcji impresywnej języka w tekstach literackich i publicystycznych. Zanalizuj zjawisko na wybranych przykładach.
Jakie błędy językowe najczęściej zauważasz w swoim środowisku? Określ mechanizm ich powstawania.
Na przykładzie listów prywatnych z dwu wybranych epok wykaż różnorodność środków językowych kształtujących wypowiedź epistolarną.
Zaprezentuj i omów językowe sposoby "malowania" krajobrazu w poezji dwudziestolecia międzywojennego.
Styl makaroniczny w literaturze staropolskiej i jego uwarunkowania kulturowe. Omów na wybranych przykładach.
Przedstaw i omów funkcję neologizmów w wybranych wierszach Bolesława Leśmiana, Juliana Tuwima i Mirona Białoszewskiego.
Omów funkcje stylizacji archaicznej w wybranych powieściach historycznych.
Na podstawie analizy języka narracji wybranych utworów określ funkcje języka potocznego w literaturze współczesnej.
Na wybranych przykładach piosenek współczesnych ukaż różne rodzaje i funkcje stylizacji gwarowej.
Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich (na przykładzie przysłów o określonej tematyce).
Język mówiony jako tworzywo literatury, np. w twórczość Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka. Analiza celowo dobranych utworów.
Ekspresja i impresja - analizując celowo zgromadzony materiał językowy, określ właściwości wypowiedzi świadczące o nadawcy i odbiorcy.
Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych utworów.
Język twoich rówieśników - scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego.
Sztuka przekonywania a manipulacja językowa - porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość.
Opisz dwie wybrane postaci literackie, których język wskazuje na ich przynależność środowiskową. Wskaż środki językowe, jakie wykorzystuje autor dla podkreślenia związku postaci ze środowiskiem.
Dokonując analizy języka tekstów piosenek rapowych, wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu.
Historyczna zmienność znaczeń, zabarwień uczuciowych i funkcji wyrazów. Dokonaj konfrontacji języka poezji Jana Kochanowskiego z polszczyzną współczesną.
Zbadaj język Twoich dziadków, rodziców i rówieśników. Porównaj i wyciągnij wnioski.
Język w domu, w urzędzie i w szkole - czy to ten sam język polski? Zanalizuj przykłady odmian współczesnej polszczyzny.
Właściwości wywiadu jako formy wypowiedzi. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
Język utworu literackiego jako pole eksperymentu artystycznego. Omów zagadnienie na wybranych przykładach (np. twórczość Tuwima, Białoszewskiego, Gombrowicza, Witkacego).
Omów rolę stylizacji językowych w wybranych utworach literackich.
Omów perswazyjne funkcje języka na przykładzie wybranych przemówień papieża Jana Pawła II.
Na podstawie analizy języka tekstów wybranych z prasy kobiecej wyjaśnij, jaki obraz świata one kreują.
Nazwy chełmskich firm i sklepów a moda językowa. Przedstaw i oceń zjawisko.
Omów funkcje tekstu pobocznego w dramatach różnych epok literackich.
Zbadaj wpływ łaciny na polszczyznę na przestrzeni wieków.