WAŻNE POJĘCIA DO EGZAMINU ETYKA SOBOTA
Intelektualizm (rozum) etyczny Sokratesa to - tożsamość cnoty i wiedzy, pojęcie myśl łącząca cnotę z wiedzą Cnota jako dobro bezwzględne cnota + wiedza to nabycie cnoty poprzez naukę , jeśli ktoś posiada wiedzę to wie jakie jest dobre działanie wówczas jest niemożliwe aby postępował nie etycznie
przedstawiciele intelektualizmu etycznego : Sokrates , Platon
def. Cnoty wg Arystotelesa Definicja Cnoty : Cnota to umiejętność zachowania rozsądku „złotego środka”
kto dokonał podziału na dusze rozumną i nierozumną DUSZA ROZUMNA = umysł teoretyczny + praktyczny (umiejętność wyboru) , Dusza nierozumna = dusza pobudliwa (pragnienia, chcenia) i wegetatywna (głód, pragnienie, seks)
podziału dokonał Arystoteles
na czym polega moralizm stoików - zasada zgodności z naturą, ideał mędrca, dobro ma charakter moralny
def. Etyki i moralności Etyka to nauka o moralności , a Moralność - zbiór zasad (norm), które określają co jest dobre (prawidłowe, nieszkodliwe), a co złe (nieprawidłowe, szkodliwe).
kto głosi tezę unikania przykrości o dążenie do przyjemności - Epikur
wymień podstawowe założenia etyki chrześcijańskiej i wymień 2 jej założycieli
Tomasz z Akwinu , Św. Augustyn to założyciele etyki chrześcijańskiej
Podstawowe założenia etyki chrześcijańskiej to: dobrem jest Bóg ,każda osoba jest odpowiedzialna za swoje czyny , moje życie jest w rękach Boga , wszystko jest dobre jeśli jest robione dla Boga , miłość do Boga i drugiego człowieka jest cnotą , grzech to wykroczenie przeciw Bogu
co to jest personalizm i co głosi : relacje międzyosobowe i odniesienia między człowiekiem a Bogiem , odrzuca egoizm , celem życia jest przekroczenie samego siebie aby dążyć do Boga
jaka etyka jest etyka formalna Canta Jest to etyka autonomiczna, co oznacza, iż uzasadnienia słuszności czynów człowiek powinien poszukiwać w sobie samym.
Co dla Kanta jest moralnością, zdaniem Kanta, moralne jest działanie, które podejmuje się z obowiązku.
czym jest imperatyw kategoryczny : Imperatyw kategoryczny, naczelna zasada w etyce I. Kanta, która stanowi czysto formalne prawo działania, wyrażone w trzech nakazach: Imperatyw kategoryczny - zasada etyczna, którą można sformułować m.in. w sposób następujący: "należy postępować zawsze wedle takich reguł, co do których chcielibyśmy, aby były one stosowane przez każdego i zawsze"
co głosi utylitaryzm i na co kładzie nacisk To co dobre musi być użyteczne., jest to zasada użyteczności Należy przyczyniać się do największego szczęścia największej liczby ludzi Zakłada się, że wszyscy ludzie są równi i że ich dobro jest jednakowo ważne.
co to jest prawo niezbywalne Prawo niezbywalne służy do ochrony dobra, które jest potrzebne jednostkom w tym celu, by mogli działać jako moralni sprawcy, tzn. wybrać i przyjąć kodeks postępowania respektujący interesy innych np. prawo do życia, do osobistej wolności , do zaspokajania podstawowych potrzeb
jak występują wartości, co to jest wartość Wartością, najogólniej zdefiniowaną, jest wszystko to, co stanowi przedmiot potrzeb, postaw, dążeń i aspiracji człowieka.
Jedną z ważnych zasad rządzących istnieniem wartości w życiu człowieka jest fakt, że
występują one w systemie, a nie pojedynczo. Człowiek jest uwikłany w sieć wartości, wybór jednej z nich pociąga za sobą konieczność wyboru następnej. I nie jest dobrze, gdy wybiera on wartość sprzeczną z dotychczas uznanymi wartościami, bowiem pęka system wartości przez niego wybrany. Jednym z najwybitniejszych aksjologów XX wieku był Max Scheler
def. Wartości znać hierarchie wg Schellera - to co dla każdego człowieka jest ważne stanowi wartość
Posługując się tymi kryteriami Scheler przedstawił następującą hierarchię wartości:
1. wartości zmysłowe - obejmują przedmioty przyjemności i bólu oraz różnego rodzaju dobra użytkowe,
2. wartości witalne - szlachetność i podłość, moc i słabość, zalety i wady,
3. wartości duchowe - piękno i brzydota, prawość i bezprawie, poznanie prawdy,
4. wartości religijne - szczęście i rozpacz, uczucia świętości i im przeciwne
co głosi emotywizm (amoralizm) stanowisko, które albo neguje całkowicie istnienie dobra moralnego (a. skrajny), albo podporządkowuje je innym dobrom (a. umiarkowany, relatywizm).
co zakłada pojęcie aktu rozumnego Pojęcie aktu rozumnego ustala etyka chrześcijańska za pomocą kryterium, którego istotną treść wyznaczają dwa elementy: sprawczy udział woli oraz poznanie dobra, czyli celu.
Odpowiednio do tego akty rozumne obejmują wszystkie akty, które pochodzą sprawczo od woli człowieka wprawionej do działania przez rozumowe poznanie dobra (celu) jako zamierzonego przez nią skutku.
czym są akty nierozumne (zwane też aktami człowieka, aktami nieświadomymi, w łacińskiej terminologii actus hominis). Charakteryzują się one tym, że pochodzą sprawczo od innych władz człowieka bez udziału jego rozumu i woli, czyli bez jego świadomości, albo przynajmniej udziału woli.
def. Aktu złożonego ( ta prostsza)
W myśl tego określenia akt złożony zachodzi wówczas, kiedy podmiot działający dąży do urzeczywistnienia określonego dobra zamierzonego ze względu na nie samo za pomocą zróżnicowanych i gatunkowo odrębnych środków.
znać przeszkody aktualne i habitualne Do przeszkód aktualnych należą te, które pojawiają się w człowieku w pewnym momencie, przez jakiś czas oddziaływują na jego władze duchowe, następnie zaś przemijają. Wymienia się cztery takie przeszkody: niewiedzę, uczucia, strach i przymus habitualne Uważa się takie, które stanowią trwały element psychofizycznej konstytucji człowieka utrudniający lub wręcz uniemożliwiający spełnienie aktów w pełni świadomych. Jedne z nich paraliżują przede wszystkim wolę, inne natomiast zakłócają funkcje rozumu, a są i takie, które oddziałują na całość duchowej struktury człowieka. Zasadnicze ich typy to fałszywe opinie, nałogi i choroby psychiczne.
co to jest przedmiot aktu - cel czynności, cel przedmiotowy
uprawienia moralne prawa człowieka Prawa człowieka to pojęcie reprezentujące koncepcję, według której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, wynikające z godności człowieka, które są niezbywalne (nie można się ich zrzec), nienaruszalne (istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią regulowane), naturalne i niepodzielne. Państwu przypisuje się rolę instytucji, której zadaniem jest ochrona owych praw. Poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest uznawane za podstawę sprawiedliwości i pokoju na świecie. Prawa człowieka są powszechne, niezbywalne, nienaruszalne i przyrodzone
( etyka indywidualna - pojęcia) są etyki, które zajmują się tylko jednostkami i są etyki, które zajmują się dobrem grup społecznych. Etyka chrześcijańska jest etyką indywidualną. Etyka marksistowska, socjalistyczna jest etyką społeczną. Etyki te różnią się od siebie, ale czerpią coś z siebie, jedna z drugiej.
prawa abstrakcyjne Praw abstrakcyjnych jest dowolnie wiele i nie są one społecznie wiążące (u Hobbs'a są to prawa obowiązujące w stanie natury) Kto ma prawo abstrakcyjne, ma prawo do ubiegania się o jego uznanie, nie ma prawa do korzystania z tego prawa. Po publicznym uznaniu prawo abstrakcyjne zamienia się w prawo konkretne i staje się egzekwowalne Prawa abstrakcyjne są prawami obowiązującymi jedynie teoretycznie, lecz w konkretnych sytuacjach nie obowiązują, dopóki nie zostanie ustalone jakie względy powinny być brane pod uwagę przed ich zamianą w prawa egzekwowane. Jeśli uznamy, że obowiązują we wszystkich okolicznościach są to prawa absolutne (np.. Prawo do obrony) - niezbywalne Prawa abstrakcyjne są prawami obowiązującymi jedynie teoretycznie, lecz w konkretnych sytuacjach nie obowiązują, dopóki nie zostanie ustalone jakie względy powinny być brane pod uwagę przed ich zamianą w prawa egzekwowane. Jeśli uznamy, że obowiązują we wszystkich okolicznościach są to prawa absolutne (np.. Prawo do obrony) - niezbywalne
Prawa konkretne pozwalają funkcjonować nam tak jak chcemy Są prawami II rzędu - pozwalają korzystać z praw I rzędu - abstrakcyjnych (przykład str.86) Społeczność, która nie daje swym członkom żadnych konkretnych praw, spada do stanu natury (wola silniejszego Hobbes)
27 czym się różni obowiązek prawny od uprawnienia obowiązek prawny, nakaz lub zakaz określonego zachowania się zawarty w normie prawnej; wykonanie o.p. jest zabezpieczone sankcją. Uprawnienie, prawo - przyznanie przez normę prawną danej osobie wyboru określonego zachowania się bez nakładania na nią obowiązku.Dół formularza
czy umielibyście stworzyć każdy dla siebie imperatyw kategoryczny - def i czy utworzyłbyś coś takiego (?)każdy dla siebie