 | Pobierz cały dokument metodologia.nauk.spolecznych.socjologia.doc Rozmiar 60 KB |
Andrzej Biłat, Metodologia nauk społecznych
Czym jest wiedza?
1. ZAINTERESOWANIA I CZYNNOŚCI POZNAWCZE. Każdy człowiek ma wiele rozmaitych potrzeb, począwszy od potrzeb związanych z jego codziennym życiem, a skończywszy na potrzebach wyższych, zwanych potocznie „duchowymi”. Dotychczas zaproponowano (głównie w psychologii) wiele typologii ludzkich potrzeb. Najczęściej w typologiach tych wyróżnia się różnego rodzaju potrzeby poznawcze, czyli poznawcze zainteresowanie przedmiotami, osobami i zjawiskami otaczającego nas świata.
Zaspokajanie niektórych prostych zainteresowań poznawczych (np. nowym otoczeniem) jest uwarunkowane biologicznie i odbywa się w sposób niemal natychmiastowy; z kolei zaspokajanie wyższych potrzeb poznawczych często uruchomia długie i złożone procesy poznawcze. Zarówno takie proste reakcje poznawcze, jak i złożone procesy poznawcze są czynnościami poznawczymi, czyli czynnościami uzyskiwania informacji o świecie.
Dążąc do uzyskania informacji, dążymy do uzyskania informacji prawdziwych, czyli zgodnych z rzeczywistością. Nie można bowiem (pomijając ewentualne patologiczne przypadki) być o czymś przekonanym i jednocześnie sądzić, że nasze przekonanie jest niezgodne z rzeczywistością. Zatem istotną cechą czynności poznawczych jest związane z nim oczekiwanie, że uzyskane dzięki tym czynnościom informacje będą prawdziwe. Zainteresowanie poznawcze jest potrzebą uzyskiwania prawdziwych informacji o świecie.
Jakie są źródła naszych zainteresowań poznawczych? Bardzo często nasze zainteresowania poznawcze są zainteresowaniami pochodnymi, służącymi ostatecznie zaspokojeniu - bardziej podstawowych - potrzeb praktycznych. Codzienne życie społeczne dostarcza niezliczonych przykładów poszukiwania (mniej lub bardziej specjalistycznych) informacji w celu wyjaśnienia zjawisk lub uzasadnienia decyzji o charakterze: medycznym, technicznym, prawnym, politycznym itd. Innymi słowy, jednym z głównych motywów podejmowania czynności poznawczych są motywy praktyczne. Takie zainteresowania praktyczno-poznawcze są zainteresowaniami informacją ze względu na jej praktyczną użyteczność. Oczekiwaną „nagrodą” za podjęcie wysiłku tego rodzaju poznania są wskazówki, jak działać skutecznie (ze względu na pewne cele), jak postępować słusznie (ze względu na pewne normy) lub jak trafnie oceniać (ze względu na pewne wartości).
 | Pobierz cały dokument metodologia.nauk.spolecznych.socjologia.doc rozmiar 60 KB |