Droga do władzy
W położonym nad Tygrysem Tikricie 28 kwietnia 1937 roku przyszedł na świat Saddam Husajn. Miasto, w którym urodził się kilka wieków wcześniej Saladyn, muzułmański bohater, było w XIV wieku centrum oporu muzułmańskiego przeciwko Mongołom. Jednak rodzinne miasto Saddama od XIX wieku straciło na swym znaczeniu. Urodził się w biednym mieście gdzie brakowało elektryczności i kanalizacji a ludzie palili w piecach krowim łajnem. Mimo to Saddam był dumny ze swego pochodzenia. Ojciec Saddama prawdopodobnie zniknął przed jego narodzinami lub zaraz potem. Husajn przyszedł na świat w domu brata matki Chajr Allaha Tulfy. Imię zaś dziecku nadał brat ojca, które oznacza "ten, który się zderza" lub "ten, który stawia czoło". Jak się później okaże imię to w pełni odzwierciedlać będzie politykę jaką poprowadzi Saddam Husajn .
Wychowaniem młodego Saddama nie zajęła się jego matka lecz wuj, ten który wybrał imię dla bratanka. Do 1941 roku Saddam był pod opieką wuja, wykształconego oficera o znacznej pozycji w Tikricie. Za udział w przewrocie wojskowym został on zamknięty w więzieniu i to spowodowało, że mały Saddam wrócił do matki, która wyszła po raz drugi za mąż. Bez wątpienia ten okres miał znaczący wpływ na osobowość Saddama. Ojczym Ibrahim Hasan nie dość, że był analfabetą to jeszcze znieważał i bił chłopca. Mówił o nim -"psi syn"- kazał matce -"wygonić go stąd" -mówiąc, że go nie potrzebuje. Przybrany ojciec zmuszał go do rabowania owiec i kur, które sprzedawał.Oprócz tego zajmował się młody Saddam wypasem skoro świt stada owiec. Czas wytykania palcami przez chłopców z miasteczka i uważania przez sąsiadów za złodzieja był dla Saddama trudnym okresem w jego życiu, który przerwał powrót wuja z więzienia.
Saddam uciekł do Chajr Allaha Tulfy posiadając ze sobą jedynie zdobyty gdzieś pistolet. Wuj zapisał go do szkoły gdzie był uczniem znacznie opóźnionym w stosunku do innych dzieci. Jednak ukończył gimnazjum, w którym nauczył się pisać i czytać .
Kolejny etap w życiu Saddama Husajna zaczął się wraz z przybyciem do Bagdadu razem z wujem, który dostał pracę nauczyciela w tymże mieście. Bagdad w owym czasie jako miasto kosmopolityczne był centrum działalności politycznej i jakże innym światem od tego, w którym wzrastał Saddam. Przybycie do stolicy i pobyt w niej w czasie licznych napięć i konfliktów stał się etapem wstępnym do świata polityki. Wraz z Saddamem w dzielnicy, w której mieszkał, przebywało wielu ludzi z jego rodzinnej wioski, przez co mógł on utrzymywać stały kontakt z krewnymi.
Był tak przywiązany do swojego wuja, że zapragnął pójść w jego ślady. Marzył o zostaniu, tak jak Chajr Allah Tufa, oficerem. Otaczał czcią portret wuja w mundurze. Ciekawą sprawą jest hobby młodego Saddama, który swoje zainteresowania skierował w stronę broni palnej, bez której po prostu nie wychodził z domu. Istnieje prawdopodobieństwo popełnienia przez niego, jeszcze jak był w szkole średniej, pierwszego morderstwa. Nieco później chwalił się razem z wujem, że zabili urzędnika z powodu różnic politycznych. Widać więc, że na wychowanie młodego Saddama Husajna największy wpływ miał jego wuj, zastępujący mu jednocześnie ojca i zarazem matkę. To właśnie od niego Saddam nauczył się nienawiści do państw zachodnich oraz Wielkiej Brytanii, która swoją polityką po I wojnie światowej wyrządziła wiele szkody światu arabskiemu. Antagonizm ten został pogłębiony w chwili gdy wuj został zamknięty w więzieniu przez Anglików za przewrót, w którym brał udział. Był dumny, że jest Arabem i gardził tymi, którzy nie zgadzali się z jego poglądami politycznymi. Wszystko zaś uzupełniało wychowanie przez wuja w duchu nienawiści do Żydów i Persów.
Burzliwy okres lat pięćdziesiątych na Bliskim Wschodzie z jesnej strony, z drugiej kierowanie przez wuja spowodowało, że Saddam zaczął coraz żywiej interesować się polityką. Przekonany był o wyjątkowej roli Iraku w całokształcie przemian jakie wtedy zachodziły w rejonie Zatoki Perskiej. Silnie oddziaływały na niego wydarzenia w Egipcie, gdzie Naser w 1952 roku dokonał zamachu stanu zrzucając jarzmo Brytyjskie. Egipski oficer w połowie lat 50-tych pokazał raz jeszcze, że można przeciwstawić się nie tylko Anglii, ale także Stanom Zjednoczonym, kupując broń od Związku Radzieckiego. W okresie "zimnej wojny" był to policzek od świata arabskiego wymierzony światu imperialistycznemu. Popularność egipskiego bohatera wpłynęła także na to co działo się w państwie irackim.
Niezadowolenie z Fajsala II i jego premiera spowodowało antyrządowe demonstracje w 1956 roku. Saddam w tym czasie rzucił szkołę odnajdując się w nowej rzeczywistości jako agitator polityczny. Został członkiem partii Baas , oczywiście za sprawą swojego wuja. Partia, do której wstąpił, pragnęła naśladować Nasera i spowodować wyparcie panowania europejskiego w krajach arabskich. Ich hasłem było: wolność, jedność i socjalizm. Basiści byli jednak przeciwni postępowaniom arabskich komunistów, którym przyświecał podobny cel, obalenia rządów Europejczyków i skierowania się w stronę Związku Radzieckiego. Obalenie w 1958 roku przez gen. Abd al-Karima Kasima, króla i jego wuja, było jednoznaczne z upadkiem monarchii w Iraku.
Krwawy przewrót "Wolnych Oficerów" otworzył nowy etap w historii państwa irackiego i nowe możliwości dla Saddama. Nie wypełniane przez Kasima plany komunistów arabskich spowodowały z nacjonalistami arabskimi. Partia Baas, do której należał od dwóch lat Saddam Husajn, była zaskoczona umacnianiem się pozycji komunistów. Powstał pomysł, aby usunąć Kasima dla dobra Iraku. Pobicia politycznych oponentów i organizowanie protestów studenckich były zadaniem Saddama, które wykonywał jako członek partii. Jednak wraz z myślą zabicia Kasima pojawiła się szansa dla Saddama.
Miał on bowiem wraz z innymi pięcioma członkami partii zamordować Kasima. Niekorzystny obrót wydarzeń podczas zamachu spowodował, że Saddam musiał uciekać z miejsca ataku, natomiast Kasim wyszedł cało. Nieudany zamach na życie premiera, Saddam późniejwykorzystał do tego by stworzyć na podstawie tamtych wydarzeń niemal legendę o tym jak to został ranny, przepłynął Tygrys i w obawie przed zemstą oddziałów Kasima na skradzionym koniu przejechał przez pustynię do Syrii. W późniejszym czasie stworzono propagandowy film o tych wydarzeniach.
Ucieczka do Syrii przyniosła Saddamowi wiele korzyści. Pierwszą z nich było osobiste poznanie założyciela partii Al-Bas, Michaela Aflaka. To za jego sprawą w niedługim czasie awansował on w strukturach partii. Po trzyletnim pobycie w Damaszku Saddam udaje się do Kairu. Tam ukończył szkołę średnią. Podczas pobytu w Egipcie, basistowscy konspiratorzy dokonali obalenia Kasima i przejęli rządy w Iraku. Pojawiła się szansa na powrót Saddama do kraju gdzie partia Baas zwyciężyła w walce nie tylko z Kasimem, ale także z komunistami. Dla udowodnienia, że generał został obalony pokazywano jego ciało w telewizji. Powrót do ojczyzny i następne trzy lata były bezowocne dla Husajna na polu polityki i roli jaką pełnił w partii. Jednak z czasem zmieniło się to za sprawą gen. Ahmada Hasana al-Bakra.
Pochodzący z Tikritu premier przychylny Saddamowi, osadził go na stanowisku osoby odpowiedzialnej za śledztwa i tortury. Zacytuję teraz za Rebecą Steffof fragment opowiadający o tym jakie tortury stosował Saddam; "Miałem związane ręce i nogi i byłem zawieszony za nogi u sufitu. Saddam lubił przywiązywać ciężarki do ciała więźnia. Kiedy obracałem się, bił mnie gumowym wężem wypełnionym kamieniami". Jest to relacja Irakijczyka uwięzionego w Kasr an-Nihaja w 1963 roku. Jak by się mogło wydawać na pozór jednolita partia Baas powoli ukazywała, że w jej łonie narastały konflikty. Toczył się spór o przywództwo i wpływy partyjne, co doprowadziło do rozłamu między syryjskim i irackim skrzydłem partii. Zamieszanie spowodowane przetargami o to kto ma kierować partią doprowadziło do oderwania się basistów irakijskich od syryjskiego centrum, które wszystkim kierowało. Do głosu doszedł jeszcze jeden ważny czynnik mianowicie odłamy, militarny i cywilny w partii.Obalenie w 1963 roku reżimu basistowskiego pozwoliło na odkrycie działalności jaką przez dziewięć miesięcy prowadził Saddam.
Na początku 1964 roku Al-Bakr, kuzyn Saddama, został sekretarzem generalnym irackiego Baasu. Była to najważniejsza pozycja w partii, korzystając zaś ze swych uprawnień powołał on swoim zastępcą Saddama Husajna powierzając mu sprawy bezpieczeństwa. Pierwszym posunięciem na tym stanowisku było zrealizowanie pomysłu tajnej policji, nazwanej Dżihaz Hanin . Członkowie tego aparatu pochodzili w większości z rodzinnych okolic Saddama, spokrewnionych z nim. Celem działania w głównej mierze były środowiska studenckie podejrzewane o współpracę z komunistami. Mordowanie, tortury, prześladowania to metody postępowania z faktycznymi i potencjalnymi wrogami Al-Bakra. Terror ten zakończony został w 1964 roku. Osadzony przez siły bezpieczeństwa rządu wojskowego w więzieniu, Saddam spędził tam dwa lata.
W roku 1966 udało mu się zbiec i zaczął działać w podziemiu basistowskim. Pojawiły się kolejne plany przewrotu kierowanego przez niego przy współudziale Al-Bakra. Moment na przewrót został wybrany idealnie, ponieważ basiści zaczęli organizować antyrządowe strajki i protesty na podłożu wojny sześciodniowej, w której Irak nie zdecydował się pomóc Egiptowi, Syrii i Jordanii w walce z Izraelem. Przy pomocy zbuntowanych oficerów w lipcu 1968 roku dokonał się przewrót, z którego zwycięsko wyszli przywódcy partii Baas. W wyniku tej "rewolucji lipcowej" Al-Bakr został prezydentem Iraku.
Pozwoliło to Saddamowi stać się drugą osobą w państwie, bowiem nowy prezydent, kuzyn Saddama Husajna, powierzył mu stanowisko zastępcy. Tak więc stał się on drugą osobą w państwie, przekształcając wcześniej stworzony Dżihaz Hanin w państwową służbę bezpieczeństwa . Wpływ na osobę Al-Bakra był tak znaczący, że Saddam otoczył go kręgiem zaufanych osób, odcinając Al-Bakra od bliskich współpracowników. Marionetkowa rola Al-Bakra pozwoliła kilka lat później Husajnowi na zajęcie najwyższego stanowiska w państwie. Na razie zajął się on budowaniem za kulisami silnego zaplecza, którym posłuży się niebawem do tego by odsunąć od władzy Al-Bakra. Spełniając rolę "pana Zastępcy" jak o sobie mówił, przygotowywał się do objęcia władzy w kraju.
Głównym jego zadaniem stało się w latach siedemdziesiątych prowadzenie czystek wśród przeciwników partii Baas oraz wpływanie na politykę zagraniczną wobec Stanów Zjednoczonych, Izraela oraz Iranu. Kartą, którą rozgrywał była ropa, stała się ona również cenną bronią w walce z krajami zachodnim. Polityka Saddama Husajna zaczęła powoli nabierać jednolitego kształtu już w przededniu odebrania władzy swojemu kuzynowi, Al-Bakrowi. Rola jaką zaczął pełnić Saddam Husajn na początku lat siedemdziesiątych jak najbardziej upoważnia do tego, aby mówić już w tym czasie o jego polityce.
Pełniąc już funkcje zastępcy w państwie skupił się na początku lat 70-tych m.in. nad własnym wykształceniem. Braki te nadrobił bardzo szybko, by uzyskać dyplom ukończenia studiów przyszedł tylko na jeden egzamin zaś oficerem sam się obwołał. Uzyskanie tych "awansów" pozwoliło na wciągnięcie krewnych Saddama w struktury polityczne, przez co wielu z nich wzbogaciło się w szybki i prosty sposób. Handel bronią czy sprowadzanie rakiet z Chin było przez Saddama nagradzane premiami pieniężnymi, które dostali m.in. jego syn Udajj i kuzyn Kamal al-Madżid.
Po przejęciu władzy przez basistów rozpoczął się okres czystek "wrogów" reżimu basistowskiego jak również mordy na ludności żydowskiej, wszystko pod czujnym okiem Husajna. Pierwsze prześladowania dotknęły Żydów podejrzanych o współpracę z Izraelem i szpiegostwo na jego rzecz. Rozprawiono się z nimi bardzo brutalnie wieszając ich publicznie w Bagdadzie, pokazując zarazem cały przebieg egzekucji na żywo w telewizji. Basizm nie tolerował rywali czego przykładem było wykorzystanie publicznej egzekucji oraz fabrykowanie oskarżeń i tworzenie pozorowanych procesów sądowych.
Prześladowania nie ominęły komunistów przez Saddam pokazał, że jego współrządzenie Irakiem z Al-Bakrem ma się ku końcowi. Gdy Al-Bakr podpisał porozumienie z komunistami Saddam rozprowadził broszurę "Jak zniszczyć Iracką Partię Komunistyczną". Wszystkie ugrupowania przeciwne Saddamowi pod wpływem Dżihaz Hanin ustępowały mu z drogi. Zajęcie się przez Saddama sprawą Kurdów było jednym z pierwszych aktów przemocy na terytorium Kurdystanu, o którym mówili Kurdowie: "Dzieci i kobiety ze wsi uciekły do jednej z okolicznych jaskiń ze strachu przed obstrzałem artyleryjskim i bombardowaniami z powietrza. Po spaleniu wsi oficerowie i najemnicy zebrali się u wejścia jaskini. Zebrali drewno, spryskali stos benzyną i podpalili. Dało się słyszeć krzyki kobiet i dzieci wznoszone do Boga. Wszystkie rozstrzelano u wejścia do jaskini-nikt się nie uratował. W jaskini spłonęło sześćdziesiąt siedem ciał kobiet i dzieci”. W latach 1972-1975 z Iraku wypędzono tysiące Kurdów, których osiedla nadal były równane z ziemią.
Saddam Husajn nie oszczędzał przedstawicieli własnej partii, w której sprzeciwił mu się Nazim Kazzar będący prawą ręką Saddama. On był organizatorem zamachu na życie Saddama i Al-Bakra w 1973 roku. Jednak nie powiódł się on i Saddam wymordował wszystkich związanych z Kazzarem. W końcu lat 70-tych pozycja Saddama była niezagrożona.
Saddam ogłosił się w 1979 roku prezydentem, po wcześniejszym wybraniu przez partię Baas. Przyjmując tytuł "Przywódcy" ogłosił jednocześnie, że Al-Bakr z powodów zdrowotnych zrezygnował ze stanowiska. Prawdziwym powodem było zamknięcie Al-Bakra w areszcie domowym. Po odsunięciu od władzy przeciwników Husajn zaczął piastować dwa najważniejsze stanowiska w państwie, prezydenta i przewodniczącego Rady Dowództwa Rewolucji. Obok tego zaś był szefem rządu, naczelnym dowódcą sił zbrojnych i liderem partii. Objęcie urzędu rozpoczęło się aktem terroru wymierzonego w wysoko postawionych basistów, po wcześniejszym sfabrykowaniu przeciw nim dowodów. W stworzonej atmosferze terroru i manipulacji Saddam rozpoczął nową erę w historii nie tylko Iraku ale całego Bliskiego Wschodu i rejonu Zatoki Perskiej.
1
3