1. BILANS.
Pojęcie bilansu - dwustronne zestawienie wyrażonych w mierniku pieniężnym aktywów i pasywów, sporządzone w określonej formie i na określony dzień.
Elementy prawidłowo sporządzonego bilansu:
a. określenie jednostki sporządzającej bilans,
b. określenie momentu bilansowego czyli dnia, na który sporządzono bilans,
c. wyszczególnienie nazw i wartości grup aktywów i pasywów,
d. sumy bilansowe środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia,
e. podpisy głównego księgowego i kierownika jednostki,
f. data sporządzenia bilansu,
Zestawienie w bilansie aktywów według rosnącej płynności a pasywów według rosnącej wymagalności spłaty.
Bilans - statyczne ujęcie majątku jednostki i źródeł jego pochodzenia.
Sporządzenie bilansu w oparciu o dane wynikające z ksiąg rachunkowych potwierdzonych danymi z inwentaryzacji.
Znormalizowany wzór bilansu - załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r.(Dz. U. z 1994 r. Nr 121, póz. 591).
Sporządzanie bilansów o różnym stopniu szczegółowości:
a. bilans w wersji pełnej - pozycje bilansu według załącznika do ustawy,
b. bilans w wersji uproszczonej - pozycje bilansu obejmuje z załącznika tylko pozycje
oznaczone cyframi rzymskimi i literami,
- warunki sporządzania bilansu określa art. 50 ustawy o
rachunkowości.
Wewnętrzne sumowanie bilansu - od szczegółu do ogółu.
Zasady bilansowe:
zasada równowagi bilansowej - suma aktywów = suma pasywów,
zasada ciągłości bilansowej - bilans zamykający dany okres sprawozdawczy jest równocześnie bilansem otwierającym kolejny okres sprawozdawczy.
Funkcje bilansu:
wewnętrzna - bilans jako podstawa do analizy stanu majątkowego i finansowego danej jednostki gospodarczej,
zewnętrzna - bilans jako źródło informacji dla akcjonariuszy, udziałowców, wspólników i urzędów państwowych.
Ocena sytuacji finansowej i majątkowej jednostki oraz wyciąganie wniosków możliwe dzięki prezentacji w bilansie wielkości, które występowały na początku i na końcu okresu sprawozdawczego.
Sporządzanie bilansu jako dokumentu księgowego na koniec okresu sprawozdawczego a dla odbiorców sprawozdawczości możliwość sporządzania bilansów za okresy krótsze np. miesięczne, kwartalne.
2. POJĘCIE OPERACJI GOSPODARCZYCH I ICH KLASYFIKACJA.
Zdarzenia gospodarcze jako czynności i zjawiska występujące w jednostce w toku prowadzonej przez nią działalności.
Warunki, które musi spełnić zdarzenie gospodarcze aby było uznane za operacie gospodarcza:
dotyczy danej jednostki i z jej punktu widzenia musi być ewidencjonowane,
wyrażone jest w mierniku pieniężnym,
wywołuje równocześnie dwie. równe wartościowo zmiany.
3. Podział operacji gospodarczych :
operacje bilansowe- zmiany w wielkości i strukturze majątku jednostki oraz w źródłach jego pochodzenia w wyniku zmian w wartościach, materialnych,
b. operacje wynikowe - zmiany w wielkości i strukturze majtku jednostki oraz w źródłach jego pochodzenia zachodzące w trakcie procesów kształtujących wynik finansowy jednostki.
Klasyfikacja operacji gospodarczych według zmian wywoływanych w składnikach bilansowych:
operacje aktywne zwiększające - zmniejszające
zwiększenie stanu jednego składnika aktywów i jednoczenie zmniejszenie stanu innego składnika aktywów,
operacje tego typu nie powodują zmian w sumie bilansowej,
suma aktywów + zmiana - zmiana = suma pasywów,
operacje pasywne zwiększające - zmniejszające
zwiększenie stanu jednego składnika pasywów i jednoczenie zmniejszenie stanu innego składnika pasywów,
operacje tego typu nie powodują zmian w sumie bilansowej,
suma aktywów = suma pasywów + zmiana - zmiana,
operacje aktywne - pasywne zwiększające
zwiększenie stanu jednego składnika aktywów i jednocześnie zwiększenia stanu jednego składnika pasywów,
operacje tego typu powodują wzrost sumy bilansowej o wartość operacji,
suma aktywów + zmiana = suma pasywów + zmiana,
operacje aktywne -pasywne zmniejszające
zmniejszenie stanu jednego składnika aktywów i jednocześnie zmniejszenie stanu jednego składnika pasywów,
operacje tego typu powodują zmniejszenie sumy bilansowej o wartość operacji,
suma aktywów - zmiana = suma pasywów - zmiana.
Operacje gospodarcze przedmiotem ewidencji księgowej.
Dowody księgowe - dokumenty będące podstawą ewidencji operacji gospodarczych
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dowodami źródłowymi:
zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów,
zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom,
wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.
Podstawą zapisów mogą być również sporządzone przez jednostkę dowody księgowe:
zbiorcze - służące do dokonywania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych,
korygujące - poprawiające poprzednie zapisy,
zastępcze - wystawiane do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego,
rozliczeniowe - ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych.
Dowód księgowy powinien zawierać :
określenie rodzaju dowodu,
określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
opis operacji oraz jej wartość,
datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu,
podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki majątkowe,
stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca księgowania i sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania,
numer identyfikacyjny dowodu .
Dowody księgowe powinny być :
rzetelne - zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują,
kompletne - zawierajęce dane określone w punkcie 9,
wolne od błędów rachunkowych.
(Punkty 7 ,8, 9,10 podane według Ustawy o rachunkowości art. 20 ust. 2 , art. 21 ust. 1, art. 22 ust. 1)
Rodzaje kontroli dowodów księgowych :
kontrola merytoryczna - sprawdzenie rzetelności dowodów księgowych ,
kontrola formalna - sprawdzenie kompletności dowodów księgowych ,
kontrola rachunkowa - sprawdzenie dowodów księgowych pod względem arytmetycznym.
Nadanie numeru księgowego każdemu dowodowi w celu powiązania go z zapisem dokonanym na jego podstawie.
Dekretowanie - określenie sposobu ujęcia dowodu księgowego w urządzeniach księgowych.