ZOBOWIĄZANIE- stosunek prawny, którego przedmiotem jest wierzyciel i dłużnik. Wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia - określone zachowanie dłużnika, które może polegać na działaniu bądź zaniechaniu działań, do których dłużnik jest uprawniony. Dłużnik powinien spełnić świadczenie. Świadczenie jest przedmiotem, a powstanie zobowiązań jest skutkiem zajścia zdarzeń prawnych.
ŹRÓDŁA : umowa - zobowiązanie powstające z woli dwóch stron. Zobowiązanie może powstać z woli 1 osoby (np. oświadczenie publiczne - nagroda za wykonanie czegoś.); bezpodstawne wzbogacenie - każdy kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości (art. 405) np. jeśli ktoś kradnie samochód- jak go znajdą musi zwrócić auto. ; czyny niedozwolone - każdy kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia (art. 415); odpowiedzialność za czyny niedozwolone : za czyny własne, za cudze czyny (np. odpow. Rodziców za czyny nieletnich), Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariuszy państwowych, za szkodę wyrządzoną przez zwierzęta lub rzeczy, za szkody wyrządzone w zw. z użyciem sił przyrody (gaz, woda, energia) ; akty administracyjne - użytkowanie wieczyste; prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia - działanie zgodnie z prawdopodobną wolą (np. naprawianie dachu pod nieobecność sąsiadów)
Zobowiązania solidarne - dłużnikiem jest kilka osób, wierzyciel może żądać świadczenia od któregokolwiek dłużnika, lub od kilku - według uznania.
PRAWO ZOBOWIĄZANIOWE w sensie przedmiotowym - część p. cywilnego, reguluje stosunki prawne między wierzycielem a dłużnikiem, zawiera normy prawne wyznaczające względne prawo podmiotowe, gdyż wierzyciel może żądać spełnienia świadczeń tylko od dłużnika
WIERZYTELNOŚĆ -prawo podmiotowe wierzyciela(podmiotu uprawnionego), może on żądać od dłużnika (podmiotu zobowiązanego) określonego zachowania się.
DŁUG (świadczenie)- obowiązek określonego zachowania się dłużnika, określa co powinien zrobić dłużnik- do czego jest zobowiązany
ZASADY WYKONANIA ZOBOWIĄZAŃ - zasady wg których dłużnik ma spełnić, wynikające ze stosunku zobowiązaniowego, świadczenie na rzecz wierzyciela. Najważniejsze z nich to : sposób wykonania zobow. czas i miejsce wykonania zobow., współdziałania wierzyciela przy realizacji zobow. ; zobowiązanie powinno być wykonane zgodnie z jego treścią, w sposób odpowiadający celowi społ. - gosp. Oraz zasadom współżycia społ., a jeżeli istnieją w tym względnie ustalone zwyczaje, także w sposób odpow. tym zwyczajom.
WYGAŚNIECIE UMOWY - najczęściej polega na : 1. wykonaniu zobow. 2. świadczenie w miejsce wykonania- dłużnik za zgodą wierzyciela zamiast świadczeń, do którego był zobow. , spełnił inne - zobowiązanie zastępcze, zobow. wygasa z chwilą spełnienia zobow. zastępczego. 3. potrącenie (kompensacja)- może mieć miejsce gdy : dwie osoby są względem siebie wierzycielami i dłużnikami; wierzytelności są wymagalne(przepadł termin ich realizacji); przedmiotem stosunków zobowiązaniowych występujących między nimi są pieniądze albo rzeczy tej samej jakości oznaczone gatunkowo. Przy spełnieniu tych warunków każda ze stron może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony- pomniejsza o swoją należność świadczenie, które powinna spełnić. ( jeśli świadczenie takie samo to całkowite potrącenie. 4. odnowienie - jednoczesne umorzenie dotychczasowego i powstanie nowego zobowiązania. Dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie lub nawet to samo ale z innej podstawy prawnej. 5. Zwolnienie z długu - wygaśniecie zobow. które ma miejsce w syt. gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik to przyjmuje. Wierzytelność nie zostaje zaspokojona. 6. złożenie do depozytu sądowego - w określonych przez przepisy prawne syt. dłużnik może doprowadzić do wygaśnięcia zobow. przez złożenie przedmiotu świadczenie do depozytu sądowego (np. gdy nie zna adresu zamieszkania)
SKUTKI NIEWYKONANIA - dłużnik jest zobowiązany do naprawienia szkody powstałej wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobow. (chyba że nastąpiło to wskutek okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpow.) SZKODA - uszczerbek jakiego osoba poszkodowana doznaje wbrew swojej woli a) w swoim majątku; b) w innych chronionych przez prawo dobrach (np. zdrowie) - szkoda niemajątkowa; szkoda obejmuje także utracone korzyści