TEST PRZYMIOTNIKOWY ACL H. G. GOUGHA i A. B. HEILBRUNA
Test ACL jest jednym z najbardziej znanych i powszechnie stosowanych testów osobowości. Jego konstrukcja i moc diagnostyczna opiera się na założeniu, że ludzie wybierający różne przymiotniki do opisu siebie, a więc posiadający odmienne obrazy siebie, faktycznie różnią się między sobą w zakresie funkcjonowania psychicznego i zachowania.
CZĘŚCI I SENS PSYCHOLOGICZNY TESTU ACL
SKALE MODUS OPERANDI - pełnią funkcję kluczy kontrolnych.
No. Ckd - Całkowita liczba wybranych przymiotników.
Fav - Liczba wybranych przymiotników pozytywnych.
Unfav - Liczba wybranych przymiotników negatywnych.
Com - Typowość: skala skonstruowana w celu: a) identyfikowania protokołów wypełnionych nierzetelnie, b) oceny stopnia typowych wypowiedzi
SKALE POTRZEB - zbudowane na bazie koncepcji Murraya - badają osobowościowe korelaty określonych potrzeb psychicznych, mających powiązania z obserwowanymi zachowaniami i odpowiedzialnych za funkcjonowanie człowieka.
Ach - potrzeba osiągnięć: dążenie do bycia wybitnym w osiągnięciu społecznie uznawanego znaczenia.
Dom - potrzeba dominacji: poszukiwanie i utrzymywanie pozycji przywódcy w grupie lub kontrolowanie i posiadanie wpływu na innych w kontaktach osobistych.
End - potrzeba wytrwałości: dążenie do wytrwania w każdym podjętym działaniu.
Ord - potrzeba porządku: przykładanie specjalnej wagi do staranności, planowania i organizacji w swoim działaniu.
Int - potrzeba rozumienia siebie i innych: zaangażowanie w próby rozumienia swych własnych zachowań lub zachowań innych.
Nur - potrzeba opiekowania się: angażowanie się w działania przynoszące materialną lub emocjonalną korzyść innym.
Aff - potrzeba afiliacji: zawieranie wielu znajomości i przyjaźni.
Het - potrzeba kontaktów heteroseksualnych: poszukiwanie towarzystwa osób płci przeciwnej i czerpania stąd emocjonalnej satysfakcji.
Exh - potrzeba ujawniania się: takie zachowanie, aby budzić bezpośrednie zainteresowanie innych osób.
Aut - potrzeba autonomii: w działaniu niezależność od innych lub niezależność od społecznych oczekiwań i wartości.
Agg - potrzeba agresji: angażowanie się w działania, które atakują sprawiają przykrość innym.
Cha - potrzeba zmiany: poszukiwanie nowych doświadczeń i unikanie rutyny.
Suc - potrzeba wsparcia ze strony innych: zabieganie o sympatię, uczucie, lub emocjonalne wsparcie ze strony innych.
Aba - potrzeba upokorzenia się: wyrażanie poczucia niższości poprzez samokrytykę, poczucie winy, lub społeczną nieudolność.
Def - potrzeba podporządkowania się: poszukiwanie i trwanie na pozycji podporządkowanej w relacjach z innymi.
SKALE TEMATYCZNE - ujmują różne aspekty lub komponenty zachowań interpersonalnych ważne dla opisu osobowości.
Crs - gotowość na poddanie się poradnictwu psychologicznemu.
S - Cn - Samokontrola.
S - Cfd - Zaufanie do siebie.
P - Adj - Przystosowanie osobiste.
Iss - Skala idealnego obrazu siebie: służy do określenia stopnia zgodności obrazu z ideałem osobowości.
Cps - Skala osobowości twórczej: bada twórcze własności osobowości
Mls - skala zdolności przywódczych: opracowana na podstawie badań oficerów marynarki wojennej i lotnictaw USA i Włoch; służy do diagnozowania cech przydatnych w służbie wojskowej.
Mas - Skala męskości: służy do badania cech specyficznych dla płci oraz różnicowania osób o typowych i nietypowych preferencjach seksualnych.
Fem - skala kobiecości: analogicznie do skali poprzedniej.
SKALE ANALIZY TRANSAKCYJNEJ - skonstruowane na podstawie teorii Byrne'a, który rozpatrywał ludzkie zachowanie jako wyraz trzech podstawowych stanów ego: rodzicielskiego, który obejmuje dwie składowe, kontrolę i opiekuńczość; dorosłego i dziecko, na które składa się „wolne dziecko” i „dziecko przystosowane”. Wszystkie te funkcje ego są obecne w każdej transakcji, i wszystkie odgrywają rolę w przystosowaniu i społecznej efektywności jednostki.
CP - krytyczny rodzic.
NP. - wychowujący rodzic.
A - Dorosły
FC - wolne dziecko
AC - przystosowane dziecko
SKALE ORYGINALNOŚCI - INTELIGENCJI - ujmują twórczość i inteligencję rozumiane jako strukturalne wymiary osobowości według Welsha. Inteligencja rozumiana jest jako zdolność do abstrakcyjnego myślenia, wykrywania związków logicznych oraz stosowania ogólnych zasad do rozwiązywania specyficznych problemów. Twórczośc - zdolność do myślenia wyobrażeniowego, polegającego na przenoszeniu nowych idei w sferę rzeczywistości, zmieniania swego otoczenia zgodnie z kryteriami estetycznymi, spostrzeganie elementów porządku w tym, co nie uporządkowane, harmonii w chaosie, a nawet sensu w tym, co bezsensowne.
A - 1 - wysoka oryginalność, niska inteligencja: osoby cechujące się teatralnością zachowania (zawód: aktor).
A - 2 - Wysoka oryginalność, wysoka inteligencja: osoby oceniane jako intelektualiści (zawód: historyk).
A - 3 - Niska oryginalność, niska inteligencja: osoby charakteryzowane jako pragmatycy (zawód: pracownik administracyjny).
A - 4 - Niska oryginalność, wysoka inteligencja: osoby oceniane jako typ naukowca (zawód: matematyk).
STRUKTURA CZYNNIKOWA TESTU ACL i IMPLIKACJE DLA DIAGNOSTYKI PSYCHOLOGICZNEJ
Analiza czynnikowa 37 skal ACL dała możliwość zredukowania liczby zmiennych i wykrycie bardzo podstawowych czynników osobowości.
CZYNNIK I - SIŁA
Ach - potrzeba osiągnięć, End - potrzeba wytrwałości, Ord - potrzeba porządku,
Mls - zdolności przywódcze, A - dorosły i AC - przystosowane dziecko.
Dążenie do wytrwania w każdym podjętym działaniu, zdolność osiągania postawionych celów, staranność i zorganizowanie w działaniu, wydajność, zdyscyplinowanie w wypełnianiu obowiązków, dążenie do uzyskania siły i sukcesu, efektywny wpływ na innych.
Przymus w działaniu, zniewolenie i brak autentycznościm trzymanie się bardziej tego, co wypróbowane aniżeli odkrywanie tego, co nowe.
CZYNNIK II - PEWNOŚĆ SIEBIE
Dom - potrzeba dominacji, Exh - potrzeba ujawniania się, Agg - potrzeba agresji, Aba - potrzeba upokarzania się, Def - potrzeba podporządkowania się, FC - wolne dziecko
Zwracanie na siebie uwagi, zaufanie do siebie, brak wątpliwości co własnych możliwości, osiągnięcia zamierzonego celu, łatwość nawiązywania kontaktów i wychodzenie z inicjatywą, zdolność kierowania grupą.
Nieliczenie się ze zdaniem innych, apodyktyczność, niecierpliwość w zetknięciu się z przeciwnościami, brak kontroli nad swoimi zachowaniami, przejawy uporu, agresji, współzawodnictwa oraz skłonność do nie zwracania uwagi na uczucia innych.
CZYNNIK III - USPOŁECZNIENIE
Nur - potrzeba opiekowania się, Aff - potrzeba afiliacji, CP - krytyczny rodzic, NP - wychowujący rodzic, A - 3 - niska oryginalność, niska inteligencja.
Dobre samopoczucie w sytuacjach społecznych, łatwość przystosowania się do zmian zachodzących w grupie, pomaganie innym, cierpliwość, wyrozumiałość, taktowność, naturalność, zapominanie o własnym interesie w obliczu kłopotów innych ludzi, obrona tradycyjnych wartości.
Wyraźnie obniżona oryginalność i inteligencja w myśleniu.
CZYNNIK IV - PANOWANIE NAD SOBĄ
No. Ckd - całkowita liczba wybranych przymiotników, Com - Typowość, P - Adj - przystosowanie osobiste, Cps - osobowość twórcza, Mls - zdolności przywódcze, A - 1 - wysoka oryginalność, niska inteligencja.
Badawcza postawa do otaczającego świata, zdolność podejmowania działań i doprowadzenia ich do celu, obowiązkowość, uporządkowanie, planowanie, rozwaga, wywiązywanie się ze zobowiązań, unikanie przesadnej ekspresji impulsów, wierność zasadom etycznym.
Skłoność do koncentrowania się na sobie, ograniczona zdolność rozwoju osobowości, przytłumienie, konserwatyzm, trudność w podejmowaniu działań w sytuacjach skomplikowanych i niejednoznacznych.
CZYNNIK V - ŻYCZLIWOŚĆ
Nur - potrzeba opiekowania się, Het - potrzeba kontaktów heteroseksualnych, Suc - potrzeba wsparcia ze strony innych, Aba - potrzeba upokarzania się, Fem - kobiecość.
Ciepło w kontaktach interpersonalnych, skłanianie innych do pozytywnych reakcji wobec siebie, budzenie sympatii, gotowość pomagania innym, docenianie pozytywnych cech u innych, cenienie wzajemności i intymności w kontaktach.
Niepewność w radzeniu sobie ze stresami i kryzysami, unikanie za wszelka cenę konfliktów i konfrontacji, skłonność do ucieczki w fantazję oraz niepewność w spostrzeganiu świata.
CZYNNIK VI - INDYWIDUALNOŚĆ
Com - typowość, Int - potrzeba rozumienia siebie i innych, Cha - potrzeba zmiany, Cps - osobowość twórcza, A - 2 - wysoka oryginalność i inteligencja.
Zdolności poznawcze, oryginalność w myśleniu i spostrzeganiu, logiczność, cenienie sobie zagadnień intelektualnych i poznawczych, szerokość zainteresowań, estetyczna wrażliwość, bogactwo wewnętrznego świata przeżyć, czerpanie twórczych inspiracji z tego co złożone, zmienne i nieuporządkowane, szybkość i wnikliwość w orientowaniu się w sytuacjach i problemach, zaufanie do siebie, śmiałość, samowystarczalność i silna wola.
Zadowolenie z zaspokajania własnych potrzeb.
SCHEMAT MYŚLENIA DIAGNOSTYCZNEGO
Każdy z sześciu uzyskanych czynników jest źródłem konkretnych sugestii interpretacyjnych. Analizując czynnik po czynniku mamy możliwość wykrycia sześciu zmiennych osobowościowych. Poszczególne czynniki należy traktować jako klucze najbardziej typowych układów skal. Rozpatrując konkretne wyniki jakiejś osoby możemy sprawdzać na ile jej wyniki są zgodne z układem sugerowanym przez czynnik, a na ile nie.
Możemy rozpocząć od analizy wyników osoby badanej w jednej z pięciu części testu porównując je i dookreślając przez rezultaty w pozostałych częściach testu. Przykładowo wychodzimy od teorii potrzeb, sprawdzamy specyficzny układ skal potrzeb łącząc je według zasady sugerowanej przez dany czynnik. Dalej możemy dointerpretowywać rezultaty w tych skalach przez układ wyników według połączeń postulowanych przez czynnik w pozostałych częściach testu. Czyli danej konstelacji potrzeb będzie towarzyszył charakterystyczny układ wyników w zakresie skal tematycznych oraz odnoszących się do analizy transakcyjnej i koncepcji osobowości twórczej.