Nagła śmierć sercowa - Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK). Resuscytacja bezprzyrządowa i przyrządowa.
Definicje : nagła śmierć sercowa, śmierć kliniczna, nagłe zatrzymanie krążenia.
Mechanizmy zatrzymania akcji serca :
- migotanie komór (Ventricular Tachycardia - VT), częstoskurcz komorowy bez tętna (Ventricular Tachycardia -VT)
- bradykardia-asystolia
- aktywność elektryczna bez tętna (rozkojarzenie elektromechaniczne) - (Pulsless Electric Activity -PEA)
Resuscytacja - zespół czynności, których skutkiem jest przywrócenie podstawowych objawów życia t.j. krążenia krwi lub krążenia krwi i oddychania
Reanimacja - powrót krążenia krwi, oddychania i świadomości
Podział czynności resuscytaacyjnych:
- podstawowe zabiegi podtrzymywania życia (basic live support-BLS) - utrzymanie drożności dróg oddechowych, oddech zastępczy, pośredni masaż serca
- zaawansowane zabiegi podtrzymywania życia (advanced live support - ALS) - przyrządowe udrożnienie dróg oddechowych i prowadzenie oddechu zastępczego, defibrylacja, farmakoterapia
Przyczyny NZK: sercowe (niedokrwienie m. srcowego, zawał m. sercowego, wada zastawkowa, kardiodepresyjny wpływ leków) i pozasercowe (niedrożność dróg oddechowych, niewydolność oddechowa, kwasica, zaburzenia elektrolitowe, hipotermia, hypowolemia, porażenie prądem, )
Łańcuch przeżycia: wczesne rozpoznanie i wezwanie pomocy - wczesne rozpoczęcie RKO - wczesna defibrylacja - opieka poresuscytacyjna.
Zespoły resuscytacyjne, zespoły do stanów nagłych (MET - Medical Emergency Team), skale wczesnego ostrzegania (EWS - Early Warnings Scores).
Kryteria wezwania zespołu do stanów nagłych:
zagrożenie drożności dróg oddechowych
częstość oddechów <5/min lub>36/min
tętno <40/min lub >140/min
SBP < 90 mm Hg
nagłe pogorszenie stanu świadomości, nawracające przedłużające się drgawki
Objawy NZK:
natychmiast: brak tętna na tętnicy szyjnej
po 10-20 sek.: utrata przytomności
po 15-30 sek.: zatrzymanie oddechu lub chwytanie powietrza
po 60-90sek.: szerokie źrenice bez reakcji na światło (tzw. sztywne)
Rozpoznanie NZK:
Ocena stanu świadomości
Ocena czynności oddechowej : wzrokowa-ruchy kl. Piersiowej, dotykowa - ruch powietrza policzkiem, słuchowa - szmer oddechowy w okolicy ust
Ocena tętna - tętnica szyjna , udowa,
Algorytmy BLS i ALS
BLS :
ocena chorego
wezwanie pomocy i dodatkowego sprzętu
zapewnienie bezpieczeństwa obu stronom
udrożnienie dróg oddechowych
wentylacja zastępcza i pośredni masaż serca
ALS:
Defibrylacja (VT,VF) 150-360 - dwufazowa lub 360 jednofazowa
Farmakoterapia : adrenalina 1mg i.v.co 2min., atropina do 3mg i.v. jednorazowo, amiodaron 300mg i.v. lub lidocaina 1mg/kg dwuwęglan sodowy 1mEq/kg,
Intubacja dotchawicza
Zwiększenie stężenia podawanego tlenu
Elektrostymulacja
Terapia potencjalnie odwracalnych przyczyn
Potencjalne przyczyny NZK:
hipowolemia
zaburzenia elektrolitowe
zaburzenia metaboliczne
hipotermia
odma prężna
tamponada serca
przedawkowanie leków
zmiany zakrzepowo-zatorowe
Automatyczny defibrylator zewnętrzny - (AED - Automated External Defibrylator)
Odrębności u dzieci:
Uniesienie żuchwy, tętno na t. ramiennej
Oddychanie metoda usta- usta/nos z częstością : noworodki 40 odd/min niemowlęta 20-30 odd/min, dzieci 15-20 odd/min
Masaż pośredni serca z częstością : noworodki 120/min głębokość 1,5 cm, niemowlęta i małe dzieci >100/min gł 1,5-2,5 cm, dzieci 100/min gł 2,5-4cm
Defibrylacja - Rozmiar elektrod: niemowlęta i małe dzieci (poniżej 10kg) - 4,5cm, starsze dzieci (powyżej 1 roku lub 10kg) - 8cm Energia : 4J/KG
Farmakoterapia adrenalina 0,01-0,03mg/kg, atropina 0,02mg/kg (min 0,1mg - max 1mg) dwuwęglan sodowy 1mEq/kg
Drogi podania leków: dożylna, doszpikowa, dotchawicza
2