Imię i nazwisko................................................................................................

Klasa .................

Rzeczpospolita i Europa w XVI w

1. Konstytucja Nihil novi ustaliła zasadę, że : (zaznacz prawidłową odpowiedź)

• Osoby dzierżawiące nieprawnie dobra królewskie muszą je zwrócić

• Tylko jeden syn chłopski mógł opuścić wieś w ciągu roku

• Mieszczanie nie mogą posiadać i nabywać majątków na wsi

• Uchwalanie praw Rzeczypospolitej wymaga wspólnej zgody króla, senatorów i posłów

2. Które z wydarzeń podanych w parach jest przyczyną a które skutkiem (podkreśl):

częściowe wymieszanie się ras - rozwój niewolnictwa

rozłam w Kościele katolickim - wystąpienie Marcina Lutra

ograniczanie praw chłopów i mieszczan - przywileje szlacheckie

wzrost znaczenia magnaterii - unia lubelska

3. Wpisz, o kim mowa:

1. uważał, że bogactwo będące wynikiem pracy jest darem od Boga. Głosił naukę o predestynacji

..........................................................

2. O tym geniuszu można powiedzieć, że dzięki swoim nowatorskim pomysłom i wszechstronnym zainteresowaniom wyprzedził epokę, w której przyszło mu żyć i działać

..........................................................

4.Wyjaśnij, na czym polegała unia personalna?

Podaj dwa przykłady takiej unii w naszych dziejach.

5.Wypisz, jakie wyznania występowały najczęściej w Rzeczpospolitej Obojga Narodów:

a.

b.

c.

d.

e.

f.

6. Połącz wybrane postaci z informacjami o nich:

a. Erazm z Rotterdamu ........ autor Utopii

b. Tomasz Morus ....... uważał, że to Kościół powinien służyć człowiekowi

c. Albrecht Hohenzollern ........ twórca teorii heliocentryczej

d. Mikołaj Kopernik ........ sekularyzował Zakon Krzyżacki

7. Wyjaśnij:

1. unia brzeska -

2. konfederacja warszawska -

8. Polscy władcy nadawali rycerstwu (szlachcie) przywileje.

1. Kto i dlaczego nadał szlachcie pierwszy przywilej?

b. Jakie uprawnienia otrzymała szlachta w tym przywileju?

c. Jakie były skutki tego przywileju?

Podaj inny przywilej szlachecki , określ kiedy został wydany, przez kogo, jakie prawa nadawał szlachcie?

9. Przeczytaj tekst i odpowiedz na pytania

Franciszek Rabelais „O nauce i uczonych”:

„(...) Obecnie wszystkie nauki ożyły i wróciły do czci, języki zmartwychwstały: grecki bez którego wstydem jest, aby ktoś się mienił uczonym, hebrajski, chaldejski, łaciński. Kwitnie sztuka drukarska, tak wyborna, tak udoskonalona, którą wynaleziono swego czasu z natchnienia bożego, tak jak broń palną z podszeptu szatana. Świat jest pełen ludzi uczonych, najwspanialszych księgarni, najświatlejszych nauczycieli i sądzę, że ani za czasów Platona, ani Cycerona nie było takich ułatwień w nauce jak obecnie. (...) Mniemam, iż dzisiaj rozbójnicy, kaci, pastuchy i drapichruści bardziej są biegli w naukach, niż byli księża i kaznodzieje za moich czasów”

1. Jak Franciszek Rabelais ocenia stan nauki i sztuki?

2. Które fakty - jego zdaniem - świadczą o rozwoju nauki i sztuki?

c. Podkreśl zdanie, które świadczy o nadmiernie optymistycznej ocenie stanu rozwoju nauki?

10. Wskaż zdania prawdziwe :

• Inflanty przyłączone zostały do Polski w 1561r

• Ruch egzekucyjny rozwinął się za panowania Władysława Jagiełły

• Kurlandia to część Inflant, która nie została przyłączona do Polski

• Sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego przypadła za panowania Zygmunta Starego

---