Zabawy stymulujące twórczą aktywność matematyczną
Zabawa przy muzyce - taniec pajaców (dla dzieci starszych)
Nauczycielka zaprasza dzieci do zabawy przy muzyce. „To będzie taniec pajaców”.
Dzieci wykonują znane im ruchy pajaca w takt muzyki. „Pajacom zepsuły się prawe
ręce” - mówi nauczycielka. Dzieci z rozbawieniem przyjmują tę propozycję
i próbują wykonywać ruchy pajaca, nie poruszając prawą ręką. W dalszym ciągu
zabawy nauczycielka sugeruje zepsucie się lewej nogi, potem prawej ręki i lewej
ręki. Za każdym razem pajace powracają do stanu wyjściowego; są naprawione.
„Mały guzik - duży guzik” - dobieranie par przeciwstawnych.
Przed dzieckiem kładziemy duży guzik i prosimy o wyszukanie małego, kładąc
płaski, prosimy o wypukły itd.Dziecko samo dobiera guziki, starając się utworzyć
jak najwięcej par przeciwstawnych.W zabawie udział bierze kilkoro dzieci.
Na sygnał układają pary przeciwstawne. Wygrywa dziecko, które miało
najwięcej par.
Zabawa „Sokole oko”
Bierzemy kilka guzików i obrysowujemy je (mogą to wykonać dzieci).
Następnie prosimy dziecko, by umieściło guziki na odpowiednim miejscu.
Zabawa w schowany klocek
Celem tej zabawy jest utrwalenie przez dzieci znajomości relacji: klocki mają
ten sam kolor. Wszystkie klocki są umieszczone w woreczkach lub pudełkach.
Każde dziecko z zamkniętymi oczyma wybiera dowolny klocek, a następnie
szuka drugiego, którego długość jest równa długości pierwszego klocka.
Po otwarciu oczu stwierdzają, że wybrane przez nich klocki mają ten sam kolor.
Co spada, a co nie?
Na blacie stolika leżą różnorodne, odpowiednio dobrane przedmioty: metalowy
klucz, kasztan, metalowa przykrywka do słoika, szklana butelka, wata, ptasie
pióro, kawałek styropianu, karta papieru, kawałek folii aluminiowej, kamyk.
Zachęcamy dzieci, aby wystąpiły w roli wiatru. Stojąc z jednej strony stołu
dmuchają na leżące na stole przedmioty. Obserwują, jak jedne z nich spadają
na podłogę, inne zaś nie. - Co się stało?
Zabawa badawcza „Mierzymy czas”
Robimy stożek z papieru i w ścięty czubek wkładamy słomkę. Powstały lejek
wkładamy w otwór przeźroczystej butelki. Dzieci wsypują kolejno piasek
z naczyń o różnej wielkości (nakrętka, łyżka, kubek od jogurtu) i obserwują,
ile czasu trwa przesypywanie piasku. Mogą odmierzać czas liczbą klaśnięć.
Zabawa „Kto szybciej”
W misce z wodą kilkoro dzieci ustawia łódki, np. z korka, z papieru.
Na sygnał każde dmucha w żagle swej łódki. Wygrywa ten, kto pierwszy
dotrze do wyznaczonego celu.
Zabawa „Pomagamy krasnoludkom”
Do zabawy potrzeba 7 kartoników z wózkami o zróżnicowanej wielkości
i bez kół. Opowiadamy dzieciom: „Krasnoludki do przewożenia kamieni
zrobiły sobie wózki. Większy - zrobił większy, mniejszy - mały. Proszę
ułożyć kartoniki z wózkami od najmniejszego do największego i wyszukać
dla każdego po dwa takie same guziki - koła.
Zabawa „Kolorowe schodki”
Zabawę tę możemy przeprowadzić w każdej grupie wiekowej, różnicując
liczbę i długość klocków. Dzieci 6 - letnie wybierają z zestawu 10 klocków,
po jednym z każdego koloru, a następnie „budują kolorowe schody”.
Przy wchodzeniu i schodzeniu po stopniach wymieniają nazwy kolorów
poszczególnych stopni.
Gra w dobieranie - ćwiczenia w sferze percepcyjnej
Nauczycielka przygotowuje zestawy obiektów do szeregowania. W kopertach
umieszcza po dwa zestawy elementów, z których każdy należy uporządkować
według wykrytego kryterium różnicy, np. grubości, długości, i jednocześnie
przyporządkować elementy jednego zbioru elementom drugiego zbioru.
Np.: im większy kwiatek, tym większy listek.
Polecenie: „Przyjrzyj się, czy wszystkie kwiatki są takie same? Jak można
je uporządkować?” W kopertach mogą znajdować się:
- ptaki o różnej wielkości i gałązki o różnej długości i grubości;
- ptaki i gniazdka o różnej wielkości itp.
Okresy ludzkiego życia w teatrze pantomimy
„Potrafiliście rozwiązać trudne zadanie - ułożyć zdjęcia do albumu, a teraz
proponuję wam przedstawienie w teatrze pantomimy tego, co robią dzieci,
młodzież, czy ludzie dorośli” - proponuje nauczycielka. Dzieci przedstawiają
gestem, mimiką, co robi mama? Co robił tata, gdy był taki jak dzieci
w przedszkolu? Co robiła mama, gdyby była dziadziusiem?
„Pojazdy”
Dzieci słuchają nagrań odgłosów różnych pojazdów (sanie - dzwoneczki,
wóz - odgłos uderzeń kopyt końskich o bruk, samochód - warkot silnika,
tramwaj - dzwonek tramwajowy, samolot - odgłos odrzutowca).
Zadaniem ich jest prawidłowe rozpoznanie i nazwanie pojazdu, a następnie
umieszczenie jego sylwetki na tablicy flanelowej. Gdy na tablicy powstanie
zbiór pojazdów, nauczycielka stawia następne zadanie. Dzieci mają ułożyć
sylwetki pojazdów w określony sposób - od pojazdu poruszającego się
najwolniej do pojazdu poruszającego się najszybciej.
Składanie i rozkładanie figur
Dzieci znają figury geometryczne. Z dużych klocków Dienesa odrysowują
figury na papierze i wycinają. Nauczycielka inicjuje zabawę w „Czarodziejskie
figury”. Np. z kwadratu można otrzymać różne figury. Czynność odwrotna:
z pociętych figur składają figurę o zadanym kształcie, np. na dużych klockach
z kompletu logicznego.
Zabawa ruchowa dla dzieci młodszych - Pokaż, w jakiej jesteś grupie
„Wymyśliłam dla was nową zabawę” - mówi nauczycielka i rysuje w poprzek
sali linię kredą. „Możecie potańczyć po całej sali, ale kiedy muzyka się skończy,
zatrzymajcie się”. Kiedy dzieci stanęły nieruchomo, nauczycielka zwróciła uwagę
na obrazki znajdujące się w obu częściach sali. „To jest miejsce dla…
(różnych pojazdów)”. „A to jest miejsce dla… (różnych zwierząt)”.
Dzieci odtwarzają ruchem różne zwierzęta lub pojazdy. Po chwili muzyki
nauczycielka proponuje inne obrazki i zabawa trwa nadal.
Zabawa słowami - wyliczanki
dla dzieci młodszych
„Usiądźmy w kole” - proponuje nauczycielka. „Posłuchajcie wyliczanki”.
W ogródku Nastki rosną kwiatki
Tam bratki rosną? - rosną.
Tam wierzby rosną? - nie.
Tam fiołki rosną? - rosną.
Tam ziemniaki rosną? - nie.
O czym może być następna wyliczanki?
„Na błękitnym niebie fruwają gołębie,
A wróble fruwają? - fruwają”
„Co powiecie dalej?”
Dzieci podają nazwy ptaków. Można układać też inne wyliczanki. Zabawa ta
wymaga ustalenia wyraźnego kryterium grupy, którą należy odtwarzać,
podając nazwy szczegółów.
Zabawa: „Na którym schodku stoi kotek?”
Dzieci budują schodki z 10 klocków (o wzrastającej długości). Przeliczają stopnie
posługując się liczebnikami: pierwszy, drugi… piąty itd. Po schodach wchodzi kotek.
Zatrzymuje się na piątym schodku. Nauczyciel pyta: - „Na którym schodku stoi
kotek?” Dzieci odpowiadają poprawnie: - „na piątym”. Następnie zakrywa się
schodki, które przeszedł kotek i stawia się dzieciom pytanie: - „ile schodków
przeszedł kotek, jeżeli stoi na piątym?” i tu pojawia się trudność. Dzieci twierdzą,
że kotek przeszedł pięć schodków. Dopiero po powtórnym przeliczeniu
ze zdumieniem stwierdzają, że kotek stoi na piątym schodku, ale przeszedł
dopiero cztery.
Zabawa: „Chodzi kominiarz po drabinie”
Dzieci otrzymują drabinki składające się z 15 szczebli, które można wyjąć
z drabiny. Po drabinie wprowadza się kominiarza. Na szóstym szczeblu kukiełka
zostaje zatrzymana. Wszystkie szczeble, które kominiarz przeszedł dzieci wyjmują
i odkładają. Nauczyciel stawia pytanie: - „ile szczebli będzie musiał przejść
kominiarz, gdyby chciał zejść na dół?” Dzieci na ogół podają: - „sześć szczebli”.
I dopiero po włożeniu brakujących szczebli stwierdzają, że skoro kominiarz stoi
na szóstym szczeblu, to do zejścia pozostało mu pięć szczebli.
Zabawa „połóż więcej (mniej), niż mam ja”
Dzieci bawią się dwójkami. Pierwsze z nich kładzie na stole kartonik z dowolną
iczbą, np. motyli. Partner, w zależności od reguły zabawy, kładzie kartonik
z większą albo mniejszą liczbą motyli.
Zabawa z kostką
Dzieci bawią się trójkami. Dwoje dzieci ma po kostce do gry, trzecie dziecko
trzyma „bank”, w którym są cyfry i znaki: =, >, <. Na hasło podane przez sędziego
obaj gracze wykonują równoczesny rzut, każdy swoją kostką. Sędzia „podpisuje”
każdy układ cyfrą na kartoniku i umieszcza między cyframi odpowiedni znak
(=, <, >). Sędzią zostaje ten gracz, który miał większą liczbę oczek na kostce.
Zabawa „dobierz obrazek”
Przygotowujemy serię kartoników z obrazami liczbowymi. Spośród wyłożonych
obrazami do góry należy dobrać po dwa w ten sposób, by razem znajdowało się
np. 8 elementów tego samego rodzaju.
Zabawa „zgadnij, ile w drugiej ręce?”
Dzieci bawią się parami np. guzikami. Wybierają 6 guzików. Jedno z dzieci
w dowolny sposób zamyka je w dłoniach (każdą dłoń osobno). Partner prosi
o otworzenie dłoni prawej lub lewej. Widząc guziki z jednej ręki, musi odgadnąć,
ile jest guzików w drugiej ręce. Sprawdzają poprawność rozwiązania zagadki.
Doliczają guziki z drugiej ręki do guzików wcześniej pokazanych.
Zabawa w układanie kolorowego dywanu
Zabawa w „układanie kolorowego dywanu” polega na zastępowaniu danego
klocka krótszymi. Na przykład dzieci kładą na stole klocek wiśniowy
odpowiadający liczbie 8, a następnie układają paski „dywanu”, których długość
równa się długości klocka wiśniowego. Każde dziecko buduje „dywan” według
własnego pomysłu.
Paski dywanu dzieci mogą ilustrować za pomocą patyczków,
kasztanów lub innych przedmiotów.
Zabawa dydaktyczna - „Dodać - odjąć”
I wersja. Każde dziecko bierze jeden kartonik z cyfrą (lub z liczbą
elementów) i układa przed sobą odpowiednią liczbę liczmanów.
Na polecenie nauczycielki dzieci wymieniają się dowolnie kartonikami.
Po przeliczeniu elementów na kartonikach lub odczytaniu cyfry dzieci
modyfikują liczbę liczmanów (dodają lub odejmują).
II wersja. Dzieci siedzą w kole, każde wybiera dowolny kartonik
liczbowy i układa odpowiednią liczbę liczmanów. Następnie rytmicznie
przekazują sobie kartoniki w prawo do momentu sygnału nauczycielki
„stój”. Odwracają otrzymany kartonik, odczytują i zmieniają liczebność zbioru.
Pchamy taczkę
Dziecko w pozycji klęku podpartego podaje nogi stojącej za nim osobie,
która chwyta je obiema rękami w okolicy kolan i unosi w górę na wysokość
swoich kolan. Następnie dziecko unosi się na rękach i z lekka popychane
przez współćwiczącego posuwa się na nich przez małą chwilę do przodu.
Ptaszek
Dzieci tworzą koło, ustawiając się bokiem do środka. Na dany znak zaczynają
krążyć dokoła naśladując ramionami ruch skrzydeł ptaków w locie i śpiewają:
Lata ptaszek po ulicy,
Zbiera sobie garść pszenicy,
A ja sobie stoję w kole
I wybieram, kogo wolę
A ja sobie stoję w kole
I wybieram, kogo wolę
W środku koła znajduje się jedno dziecko naśladujące również lot ptaka. Przy
zakończeniu zwrotki: „I wybieram kogo wolę” - wybiera na swoje miejsce jedno
dziecko z koła, a samo staje na jego miejsce. Po zmianie zabawa rozpoczyna się
od nowa.
Poruszająca się gąsienica
W przysiadzie podpartym - posuwanie się rękami do przodu do
wyprostowania tułowia i nóg. Z tej pozycji przejście podskokiem
o przysiadu podpartego i rozpoczęcie od nowa posuwania się do przodu.
Waga
W parach naprzeciw siebie - podanie sobie rąk. Jedno dziecko wykonuje
wspięcie na palce, drugie - głęboki przysiad.
O d m i a n a: wykonanie przysiadu z dotykaniem pośladkami podłogi.
Pokoje do wynajęcia
Na ziemi zaznaczonych jest o jedno mniej małych kół (pokoi) od liczby
dzieci. W momencie rozpoczęcia zabawy wchodzą do środka kół, jedno zaś
zajmuje miejsce w środku między dziećmi. Dziecko bez koła podchodzi do
dzieci z zapytaniem czy jest pokój do wynajęcia. Zapytane odpowiadają tak
ub nie, a w tym czasie zamieniają się między sobą stanowiskami. W czasie
wymiany pokoi dziecko szukające stara się zająć wolne kółko.
Dziecko, które zostanie bez miejsca, przyjmuj rolę poszukującego.
Pułapka na myszy
Połowa dzieci wiąże koło trzymając ręce wzniesione tak, by inne dzieci
- myszki mogły swobodnie pod nimi przebiegać. Na znak rozpoczęcia zabawy
myszki przebiegają pod rękami i przez środek koła. Na sygnał (gwizdek,
klaśnięcie w dłonie) dzieci w kole przysiadają i opuszczają ręce (pułapka
zamknięta). Myszki, które znalazły się w środku, uważa się za schwytane,
po czym zabawę rozpoczyna się od początku.
Wąż
Dzieci ustawione w rzędzie trzymając się poprzedników za barki lub
biodra recytują:
Oj, jakiż ja biedny wąż,
Tak się muszę kręcić wciąż.
Ogon zmyka tu i tam,
Jakże ja go schować mam?
Po zakończeniu strofki wąż stara się schwytać swój własny ogon, to
pierwsze dziecko stara się schwytać ostatnie. W czasie zabawy wąż
skręca się w prawo i w lewo, aby dotknąć swego ogona. Jeżeli to
mu się uda, wznawia zabawę, typując inne dzieci na początek i koniec węża.
Szukam pierścionka
Dzieci stoją w kole trzymając w dłoniach związany sznur długości
odpowiedniej do liczby dzieci, na który nawleczone jest małe kółeczko.
W środku koła znajduje się jedno dziecko. W chwili rozpoczęcia zabawy
dzieci przesuwają pierścionek w lewą lub prawą stronę, a środkowe stara się
przechwycić rękę, w której znajduje się kółeczko. Jeżeli mu się to uda,
następuje zmiana ról.
Elektryczna chusteczka
Dzieci siedzą na stołkach ustawionych w koło. Na kolanach jednego
z nich leży chusteczka. W środku znajduje się jedno dziecko. W momencie
rozpoczęcia zabawy dowolne dziecko zabiera sprytnie ręką z kolan
chusteczkę i kładzie na swoich kolanach. W tym czasie stojący w środku
stara się schwytać rękę z chusteczką. Jeżeli mu się to uda, następuje zmiana ról.
Wyścig stonóg
Dzieci ustawiają się w dwóch rzędach naprzeciw mety odległej około 10 m.
W rzędach wszyscy oburącz trzymają za biodra lub barki swoich poprzedników.
Na sygnał rzędy biegną do mety oznaczonej wbitymi w ziemię chorągiewkami,
omijają je i wracają na swoje miejsca. Wygrywa rząd, który pierwszy wróci
na miejsce i nie rozerwie się.