WSPÓŁTWÓRCY; DZIEŁA WSPÓLNE

Kiedy możesz uznać się za współtwórcę utworu?

Za współtwórcę utworu uznaje się tę osobę, która ma udział w określeniu ostatecznego kształtu utworu, zarówno w jego warstwie treściowej jak i w zakresie jego formy, a jej wkład w dzieło stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze.

Zdaniem J. Barty i R. Markiewicza wyrażonym w "Komentarzu do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych"- (wydanym przez Dom Wydawniczy ABC w roku 1995- str. 110) nie są m.in. współtwórcami utworu osoby, które:

• świadczą tylko pomoc techniczną,

• dostarczają materiały informacje i środki niezbędne dla tworzenia dzieła,

• finansują pracę nad dziełem,

• sugerują tematykę, metodę czy zakres prac,

• osoby udostępniające swoje nie publikowane odkrycia naukowe.

Z drugiej jednak strony jest orzeczenie SN z 8.09. 1976r. (OSPIKA 1978 nr 2 poz. 24), w którym wyraził on pogląd, że współtwórczość istnieje również w sytuacji, gdy wkład w opracowanie skryptu polegał na udostępnieniu notatek z wykładów, oparciu się na wynikach badań i koncepcjach naukowych oraz na zgłoszonych uwagach, co do treści i układu skryptu.

Problem ustalenia czy ktoś jest współtwórcą utworu, czy nie, jest w praktyce bardzo trudny, a orzecznictwo sądowe obszerne -tak, więc w razie braku zgody osób, co do tego czy wszystkie są współautorami dzieła, każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie i niesłychanie wnikliwie. W ostateczności pozostaje droga sądowa w procesie cywilnym.

ZAPAMIĘTAJ!

Współautorem się jest albo się nie jest ze względu na faktyczny twórczy i indywidualny udział w tworzeniu dzieła wspólnego. Fakt współautorstwa nie może wynikać z umowy zawartej między potencjalnymi twórcami, ale oczywiście nie oznacza to, iż nie można umówić się ustnie lub na piśmie o wspólne stworzenie dzieła. Rzecz w tym, że o zostaniu współautorem dzieła wspólnego będzie decydował twórczy wkład, każdej z umawiających się stron, w jego powstanie.

Powstało dzieło wspólne

Dzieło wspólne to

• zarówno współautorskie dzieło nierozłączne tzn. takie, w którym dwie lub więcej osób stworzyły całość, w której nie da się wyodrębnić ich udziałów (np. publikacja relacjonująca wyniki wspólnie prowadzonych badań i wspólnie napisana),

• jak i współautorskie dzieło rozłączne tzn. takie, w którym każdy z autorów pisze odrębną część (np. podręcznik, w którym każdy autor pisze odrębny rozdział)

Prawa autorów dzieł wspólnych Prawa autorskie służą wspólnie wszystkim współtwórcom z tym, że korzystając z tych praw nie mogą godzić w interesy pozostałych współtwórców.

W zakresie praw osobistych, ze względu na ich nieodłączny od osoby twórcy charakter, każdemu współtwórcy przysługuje pełnia praw z art. 16 (patrz "prawa osobiste twórcy"), tak jakby był jedynym twórcą. Nie może jednak realizować swoich praw z naruszeniem praw osobistych pozostałych współtwórców. Nie może, zatem jeden twórca, bez zgody innych, decydować o publikacji utworu albo o wprowadzeniu do niego takich zmian, które naruszą jego dotychczasowy kształt lub treść.

W zakresie praw majątkowych (patrz: prawa majątkowe twórcy)

• każdy ze współtwórców posiada udział w całym prawie,

• do współwłasności praw stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych,

• wielkość udziałów w prawie określa umowa zawarta między współtwórcami,

• jeżeli umowy brak, ustawa stwarza domniemanie udziałów równych.

Umowa między współtwórcami, poza określeniem wielkości udziałów w prawach majątkowych, powinna określać także sposób zarządzania prawem, zasady pobierania korzyści z wykonywania wspólnego prawa, a nawet zasady dysponowania tym prawem.

Bez zgody współtwórców można dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa do całości utworu, z tym, że uzyskane świadczenie dzieli się pomiędzy wszystkich współtwórców.

Prawa majątkowe każdego współtwórcy:

• mogą być przeniesione na osobę trzecią tylko za zgodą wszystkich pozostałych twórców,

• mogą być przedmiotem dziedziczenia, z tym, że w razie braku spadkobierców nie przechodzą one na Skarb Państwa, jako spadkobiercę ustawowego, a na pozostałych współtwórców lub ich spadkobierców.

Prawa autorskie do dzieł wspólnych wygasają po upływie 70 lat od śmierci najdłużej żyjącego współtwórcy.

---