Pytanie 9_2
Gospodarka elektrolitowa ustroju
ELEKTROLITY
Występują w ilości stałej w organizmie, dzięki równowadze dynamicznej składników chemicznych i organicznych.
Ich rola to:
Utrzymanie równowagi osmotycznej
Polaryzacja błon biologicznych podczas pobudzenia
Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej
Katalizowanie reakcji biochemicznych.
Główne elektrolity:
SÓD ok. 60 mmol/kg mc, z czego 16 mmol to sód niewymienialny, związany z tkanką kostną. SÓD jest głównym kationem płynów ustrojowych.
Od jonów sodu zależy prawidłowa gospodarka wodna, ciśnienie osmotyczne, równowaga kwasowo-zasadowa i pobudliwość nerwowo-mięśniowa.
Największe straty sodu następują z potem.
POTAS ok. 42 mmol/kg mc w płynie wewnątrzkomórkowym, niemal cały potas jest w postaci wymienialnej. Podwojenie stężenia jonów w osoczu może spowodować śmierć. Zwiększenie zawartości w płynie zewnątrzkomórkowym powoduje utratę pobudliwości kom. mięśniowych, głównie serca oraz ukł nerwowego.
WAPŃ ok. 400 mmol/kg mc, z czego 99% w tkance kostnej, 1% w płynie zewnątrzkomórkowym. Od stężenia jonów Ca++ zależy ruch komórek i egzocytoza pęcherzyków synaptycznych. Jony wapnia dzięki aktywacji wielu enzymów są przekaźnikiem informacji. Wapń stanowi materiał budulcowy kośćca, zębów, mięśni. Kości stanowią zapas wapnia.
Wapń reguluje pobudliwość nerwowo-mięśniową, bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, aktywuje działanie adrenaliny, działa przeciwzapalnie.
MAGNEZ ok. 1 mmol/kg mc, z czego ½ w tkance kostnej, i ½ w płynach ustrojowych.
Jony magnezu działają antagonistycznie w stosunku do jonów wapnia:
- hamują ATP-azę miozynową
- hamują uwalnianie Ca++ w synapsie nerwowo-mięśniowej
- hamują otwieranie kanałów dla wapnia i potasu
Brak magnezu powoduje osłabienie mięśni szkieletowych i zaburzenia w ukł. krążenia
CHLOR ok. 33 mmol/kg mc, z czego 70% w osoczu i płynie tkankowym, 30% w tkance łącznej we włóknach kolagenowych i w komórkach. Najwięcej jonów chloru zawierają erytrocyty.
WODOROWĘGLANY ok. 10-12 mmol/kg mc
Utrata wody i elektrolitów: z moczem przez nerki (1,5 l/dobę); z potem wydzielanym przez gruczoły potowe (zależnie od temperatury i wilgotności), parowanie z powierzchni skóry, z kałem przez przewód pokarmowy (100-200 ml/doba); przez płuca z wydychanym powietrzem.