SPLOT LĘDŹWIOWO-KRZYŻOWY

Splot lędźwiowo-krzyżowy jest największym splotem somatycznym ustroju. Powstaje on z gałęzi brzusznej nn. rdzeniowych od neuromerów Th12-Co1. Składa się on z 2 splotów :

• lędźwiowego (Th12-L4)

• krzyżowego (L4-Co1)

A ich jedynym połączeniem jest tzw. n. widełkowy (n. furcalis). Jest to gałąź brzuszna L4, która rozwidla się i zasila oba sploty.

PODOBIEŃSTWA OBU SPLOTÓW :

• oba sploty leżą na miękkiej podściółce mięśniowej:

• splot lędźwiowy w m. psoas maior /lędźwiowy większy/

• splot krzyżowy na m. piriformis /gruszkowaty/

• oba sploty leżą zewnątrzotrzewnowo :

• splot lędźwiowy - zaotrzewnowo

• splot krzyżowy - podotrzewnowo

• oba sploty oddają bezimienne nerwy krótkie

• oba sploty oddają po 6 nn. długich

• w obu splotach nn. krótkie i długie odchodzą bezpośrednio od korzeni, nie ma więc żadnych pęczków.

RÓŻNICE OBU SPLOTÓW :

• wszystkie nn. długie splotu lędźwiowego (bez n. zasłonowego) opuszczają miednicę z przodu, wobec czego są to nn. przedmiedniczne. Zaś n. zasłonowy jest n. śródmiednicznym. Natomiast wszystkie nn. splotu krzyżowego opuszczają miednicę z tyłu jako nn. zamiedniczne.

• nn. długie splotu lędźwiowego w swym przebiegu przybliżają się do siebie, a w splocie krzyżowym raczej oddalają

Splot lędźwiowo-krzyżowy zaopatruje :

• dolną część tułowia

• krocze

• kończynę dolną

Bezimienne nn. krótkie splotu lędźwiowo-krzyżowego zaopatrują tylko sąsiednie mięśnie.

Gałęzie nn. krótkich splotu lędźwiowego :

• m. biodrowo-lędźwiowy (m. iliopsoas)

• m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum)

• mm. międzypoprzeczne boczne (mm. intertranvsersales laterales)

Gałęzie nn. krótkich splotu krzyżowego :

• m. gruszkowaty (m. piriformis)

• mm. bliźniaczne górny i dolny (mm. gemelli sup./inf.)

• zasłaniacz wewnętrzny (m. obturator internus)

• m. czworoboczny uda (m. quadratus femoris)

NN. DŁUGIE SPLOTU LĘDŹWIOWEGO

Splot lędźwiowy oddaje 6 gałęzi długich :

• n. biodrowo-podbrzuszny (n. iliohypogastricus)

• n. biodrowo-pachwinowy (n. ilioinguinalis)

• n. płciowo-udowy (n. genitofemoralis)

• n. skórny boczny uda (n. cutaneus femoris lateralis)

• n. zasłonowy (n. obturatorius)

• n. udowy (n. femoralis)

4 nn. długie tj. biodrowo-podbrzuszny, biodrowo-pachwinowy, skórny boczny uda i udowy przebiegają w powyższej kolejności, ukazując się na brzegu bocznym m. lędźwiowego większego, zataczając półkola na ścianie tylnej tułowia.

N. płciowo-udowy ukazuje się na powierzchni przedniej m. psoas maior, natomiast n. zasłonowy ukazuje się na jego powierzchni przyśrodkowej.

N.biodrowo-podbrzuszny i biodrowo-pachwinowy swym przebiegiem naśladują nn. międzyżebrowe dolne, biegnąc najpierw w m. psoas maior (pars lumbalis), a potem między mm. brzucha (pars intramuralis).

Oba nn. zaopatrują mm. boczne brzucha, a czuciowo:

• n. biodrowo-podbrzuszny - okolica miedniczna, podbrzuszna

• n. biodrowo-pachwinowy - okolica przednia moszny lub warg sromowych większych /na krótkich odcinkach przebiega w kanale pachwinowym, a potem przeszywa jego ścianę przednią/

N. płciowo-udowy przebiega najpierw w m. psoas maior, a potem na m. psoas maior (pars epimuscularis/namięśniowa), po czym rozwidla się na ramię boczne, tj. gałąź udową i ramię przyśrodkowe, tj. gałąź płciową :

• gałąź udowa - biegnie w rozstępie naczyń i unerwia skórę w części górnej trójkąta udowego

• gałąź płciowa - biegnie przez kanał pachwinowy i unerwia tunica dartos i m. cremaster

N. zasłonowy biegnie w m. psoas maior (pars lumbalis), części podotrzewnowej miednicy (część wewnątrzkanałowa) oraz na udzie. Unerwia on zasłaniacz zewnętrzny oraz wszystkie (5) mm. przywodziciele, a czuciowo skórę okolicy przyśrodkowej uda.

N. skórny boczny uda najczęściej przeszywa więzadło pachwinowe tuż przy kolcu biodrowym górnym przednim, a rzadziej poniżej niego w rozstępie mięśni. Unerwia skórę okolicy bocznej uda. Biegnie najpierw w m. psoas maior (pars lumbalis), na m. biodrowym (część biodrowa), przeszywa więzadło pachwinowe (pars inguinalis) oraz w okolicy bocznej uda (pars femoralis).

N. udowy jest najsilniejszym nerwem splotu lędźwiowego. Przebiega najpierw w m. psoas maior (pars lumbalis), na m. biodrowym (część biodrowa), przez rozstęp mięśni (cz. pachwinowa) i na powierzchni przedniej uda (cz. udowa). Unerwia on ruchowo m. biodrowo-lędźwiowy, wszystkie prostowniki uda (czworogłowy uda i krawiecki) oraz wraz z n. zasłonowym m. grzebieniowy (przywodziciel). N. udowy unerwia czuciowo skórę okolicy przedniej uda, a za pośrednictwem swej najdłuższej gałęzi - n. udowo-goleniowego (n. saphenus ; tylko czuciowy) zaopatruje okolicę przyśrodkową goleni i stopy aż do nasady palucha.

NN. DŁUGIE SPLOTU KRZYŻOWEGO

Splot krzyżowy oddaje 6 gałęzi długich :

• n. pośladkowy górny (n. gluteus superior)

• n. pośladkowy dolny (n. gluteus inferior)

• n. sromowy (n. pudendus)

• n. guziczny (n. coccygeus)

• n. skórny tylny uda (n. cutaneus femoris posterior)

• n. kulszowy (n. ischiadicus)

Wszystkie te nn. opuszczają miednicę z tyłu przez otwór kulszowy większy, z tym, że n. pośladkowy górny przez otwór nadgruszkowy, a wszystkie pozostałe przez otwór podgruszkowy.

N. pośladkowy górny unerwia tylko ruchowo 3 mięśnie :

• m. pośladkowy średni i mały

• m. naprężacz powięzi szerokiej

N. pośladkowy dolny unerwia tylko ruchowo m. pośladkowy wielki.

N. sromowy - najpierw część nadprzeponowa miednicy (pars pelvina), którą opuszcza okalając kolec kulszowy (część okalająca ; pars circumspinosa), następnie w dole kulszowo-odbytniczym (cz. kulszowo-odbytnicza) i na narządach płciowych zewnętrznych (cz. moczowo-płciowa). N. sromowy unerwia ruchowo obie przepony dna miednicy. Czuciowo część tylną warg sromowych tylnych lub moszny oraz prącie i łechtaczkę.

N. sromowy jako jedyny niesie włókna parasympatyczne, które jako nn. trzewne miedniczne zasilają splot podbrzuszny i międzykrezkowy.

N. guziczny - pomaga n. sromowemu w unerwieniu przepony miednicy. Przebiega w okolicy pośladkowej pod m. pośladkowym wielkim (cz. pośladkowa) oraz w komorze zginaczy uda. Na całej swej długości biegnie podpowięziowo, oddając gg. skórne, które perforują powięź i zaopatrują skórę okolicy tylnej uda oraz skórę okolicy dolnej pośladka.

Skóra pośladka w części dolnej jest unerwiona przez n. skórny tylny uda za pośrednictwem nn. clunium inferiores /nn. skórne pośladkowe dolne/.

Pozostała część skóry pośladka jest unerwiona przez gg. grzbietowe nn. rdzeniowych odcinka lędźwiowego (nn. clunium superiores) i odcinka krzyżowego (nn. clunium medii).

N. kulszowy jest największym nerwem całego ustroju o wytrzymałości 90 kg. Po wyjściu przez otwór podgruszkowy (cz. pośladkowa) przebiega na m. bliźniaczym górnym, zasłaniaczu wewnętrznym, m. bliźniaczym dolnym i m. czworobocznym uda, a potem w komorze zginaczy uda. W części górnej dołu podkolanowego n. kulszowy rozwidla się na n. piszczelowy (n. tibialis) i n. strzałkowy wspólny (n. peroneus communis).

W części górnej dołu podkolanowego tworzy się tzw. podział zewnętrzny nerwu. Oba składniki na całej długości leżą w osobnych osłonkach otoczone wspólnym onerwiem jako tzw. podział wewnętrzny nerwu.

N. kulszowy unerwia tylko ruchowo mm. bliźniacze górne i dolne, zasłaniacz wewnętrzny i m. czworoboczny uda oraz wszystkie zginacze uda oraz wraz z nerwem zasłonowym m. przywodziciel wielki.

Składnik piszczelowy unerwia wszystkie zginacze uda, poza składnik strzałkowy unerwia tylko głowę krótką m. dwugłowego uda. Dwie głowy n. kulszowego unerwiają bez wyjątku wszystkie nn. goleni i stopy, a ponadto skórę goleni i stopy, z wyjątkiem okolicy przyśrodkowej goleni i stopy.

N. piszczelowy - zachowuje pionowy przebieg n. kulszowego od kąta górnego do kąta dolnego dołu podkolanowego. Przebiega w komorze zginaczy goleni i przez kanał kostki przyśrodkowej przechodzi na podeszwę. W kanale bądź już na podeszwie n. piszczelowy rozwidla się na podeszwowy boczny i przyśrodkowy. Unerwia ruchowo na goleni wszystkie zginacze powierzchniowe i głębokie. Czuciowo zaopatruje skórę okolicy tylnej goleni za pośrednictwem n. skórnego przyśrodkowego łydki i bocznego łydki.

N. podeszwowy przyśrodkowy zaopatruje ruchowo :

• odwodziciel palucha (m. abductor hallucis)

• głowa przyśrodkowa zginacza krótkiego palucha (caput mediale musculi flexoris hallucis brevis)

• zginacz krótki palców (m. flexor digitorum brevis)

• mm. glistowate 1,2 (czasem 3) (mm. lumbricales)

• czuciowo 2/3 podeszwy i 3,5 palca

N. podeszwowy boczny zaopatruje ruchowo :

• m. przywodziciel palucha (m. adductor hallucis)

• głowa boczna zginacza krótkiego palucha (caput laterale musculi flexoris hallucis brevis)

• wszystkie (3) wyniosłości bocznej stopy

• wszystkie (3/4) mm. międzykostne stopy

• 3,4 mm. glistowate (mm. lumbricales)

• czuciowo 1/3 bocznej podeszwy i 1,5 palca

N. strzałkowy wspólny przebiega od kąta górnego do kąta dolnego dołu podkolanowego i przy szyjce strzałki rozwidla się na n. strzałkowy powierzchowny i głęboki.

• N. strzałkowy powierzchowny unerwia oba mm. strzałkowe oraz skórę 1/4 przedniej goleni i większość grzbietu stopy z wyjątkiem obu brzegów stopy i klina pomiędzy 1 a 2 palcem.

• N. strzałkowy głęboki przebiega w komorze prostowników goleni, po czym wstępuje na grzbiet stopy. Unerwia on wszystkie trzy prostowniki goleni i wszystkie 2 prostowniki stopy. Unerwia ponadto czuciowo klin skóry pomiędzy 1 a 2 palcem.

NOTATKI WŁASNE /błędy !!!! ;P/

UDO:

prostowniki - n. udowy

przywodziciele - n. zasłonowy + n. udowy (grzebieniasty) + n. kulszowy (przywodziciel większy)

zginacze n. kulszowy

PODESZWA - n. piszczelowy 2 nn. podeszwowe

GRZBIET STOPY - jak n. strzałkowy głęboki

UWAGI KLINICZNE:

porażanie :

• n. pośladkowy górny chód kaczy

• n. udowy uniemożliwia zgięcie w stawie biodrowym i wyprost w stawie kolanowym

• n. strzałkowy wspólny albo n. strzalkowy głęboki chód koguci

• n. piszczelowy stopa piętowa

• n. kulszowy uniemożliwia

4

---