TEMAT: Logika doboru próby.

Bibliografia:

-E.Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 200-239;

-Ch. Frankfort-Nachmias, D.Nachmias Metody badawcze w naukach społecznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001, s. 191-216;

1.Dobór próby-proces wyboru obserwacji i jednostek obserwacji. Wyróżniamy dwa typy:

-probabilistyczny

-nieprobabilistyczny

2.Dobór próby nieprobabilistyczny(nielosowy):

-dobór próby oparty na dostępności badanych

-dobór celowy lub arbitralny

-metoda kuli śnieżnej

-dobór kwotowy

-wybór informatorów

5.Rachunek prawdopodobieństwa i zakład z próby.

6.Bład standardowy.

7.Obciążenie próby.

8.Populacja-zbiór elementów poddawanych analizie.

9.Operator losowy.

10.Dobór próby probabilistyczny(losowy):

-prosty dobór losowy

-dobór systematyczny

-dobór grupowy

-dobór warstwowy

-dobór proporcjonalny

Populacja- jest to zbiór elementów poddawanych analizie. Elementy populacji są do siebie podobne pod względem badanej cechy, ale nie identyczne. To jaka jest populacja zależy od problemu badawczego(np. wszyscy co posiadają psy). Jej forme określamy według trzech punktów:

1.obiektów, które się na nią znajdują(np. mieszkańcy W.Brytanii od 18 roku życia, mieszkający na stałe w danym okręgu)

2.zakres(np. mieszkańcy W.Brytanii)

3.czas(np. od 1 maja 1995 roku)

Operator losowy- jest to lista lub quasi-lista elementów, z których losuje się próbę. Operator losowy musi być zawsze zbieżny z populacja, którą chcemy badać i w najprostszym doborze próby jest to lista elementów tworzących badaną populacje. Są to elementy z populacji, które jesteśmy w stanie zidentyfikować i włączyć do próby. np. książka telefoniczna, rejestr wyborców;

Losowe schematy doboru próby pozwalają nam określić prawdopodobieństwo z jakim każdy element populacji może zostać włączony do próby. W najprostszym przypadku wszystkie elementy mają jednakowe prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie.

Typy losowego doboru próby:

1.Prosty dobór losowy- jest podstawową metodą, której użycie jest zakładane w obliczeniach statystycznych badaniach społecznych. Zakłada, że wszystkie obiekty z jakiejś populacji mają równe szanse dostania się do tej próby. W praktyce jest stosowana bardzo rzadko, ponieważ jest nieefektywna, wymaga istnienia listy elementów i jest pracochłonna, gdyż jest przeprowadzana ręcznie.

Kroki przeprowadzania tej próby:

1.Po pierwsze, ustalamy operatora losowego.

2.Po drugie, badacz numeruje kolejno wszystkie numery listy.

3.Po trzecie, używa tablic liczb losowych, żeby dobrać elementy do próby(tak długo wybiera elementy aż uzyska pożądaną liczbę).

2.Dobór systematyczny- jest to uproszczona forma doboru losowego. Polega na wybieraniu każdego k-tego elementu z populacji, począwszy od pierwszego elementu, który zostaje w sposób losowy. Dlatego jest to tylko po części dobór losowy, bo tylko jedną liczbę losujemy. Wykorzystujemy tu inerwał losowy, który uzyskujemy dzieląc wielkość populacji przez wielkość próby(k/n).

Np. jeżeli chcemy pobrać próbę składającą się ze 100 osób, pochodzących z populacji składającej się z 10000 osób to będziemy wybierać co setną osobę jeżeli pierwszą liczbą będzie 14 to kolejne to: 114,214,314,414...

3. Dobór warstwowy- stanowi uzupełnienie poprzednich technik. Zwiększ reprezentatywność poprzez obniżenie możliwości błędu z próby. Najpierw dzielimy daną populacje(np. studentów) na warstwy na podstawie wybieranych zmiennych(wiek, rok studiów, średnia ocen, kierunek studiów itp.), które zależą od ich dostępności a następnie wylosowujemy odpowiednią liczbę elementów każdego z nich. Punkt startowy jest dobrany losowo. Często jest stosowany przy podziale gospodarczym.

Wyróżniamy tu:

-proporcjonalną próbę warstwową- występuje jeżeli z każdej warstwy wylosujemy jednakową liczbę elementów lub ich frakcje(n/N
). Czyli wielkość próby pobranej z każdej warstwy(n) jest proporcjonalna do wielkości warstwy w populacji(N).

-nieproporcjonalna próba warstwowa- występuje jeżeli całkowita liczba poszczególnych warstw nie są sobie równe. Zazwyczaj jest wykorzystywana do porównania dwóch lub więcej konkretnych warstw lub do poszerzonej analizy jednej warstwy. Wymaga wcześniejszego zdecydowania jaka powinna być wielkość próby pochodzącej z każdej warstwy.

4. Dobór grupowy- najczęściej stosuje się je w badaniach na dużą skale, ponieważ jest to najmniej kosztowny schemat pobierania próby. Polega ona na wcześniejszym określeniu dużych zbiorowości zwanych grupami i następnie losowaniu określonej liczby grup za pomocą losowania prostego lub warstwowego. Wybór grupy zależy od celu badawczego i dostępności informacji. A mogą nimi być np.: gospodarstwa domowe, kwartały, szkoły, okręgi czy miasta. Mimo, że dobór grupowy jest bardzo nieefektywny, to jest to mniej dokładna próba. Może tu wystąpić obciążenie próby błędem. Błąd z próby można zlikwidować za pomocą zwiększania wielkości próby, przy jednoczesnym nie zmniejszaniu liczby elementów wewnątrz ich.

• Jeżeli zostaną tej próbie poddani wszyscy mieszkańcy spełniający kryterium doboru(np. wiek, płeć), wtedy mamy doczynienia z próbą gronową.

• Jeżeli z kwartału wybierzemy tylko niektóre elementy według jakiegoś schematu to będzie to próba wielostopniowa(np. mieszkańcy o parzystych numerach domów).

5. Dobór proporcjonalny- jest stosowany w wielu badaniach sondażowych na dużą skale, zazwyczaj gdy losowane grupy znacznie się różnią wielkością. Jak wynika z nazwy, każda grupa ma szanse znalezienia się w próbie proporcjonalnie co do swojej wielkości. Dobierając próbę należy ustalić proporcje. Należy tu uwzględnić różnice w częstości występowania cech.

---