Wykład 1

Temat: Wybrane mechanizmy odporności naturalnej

Rozpoznawanie patogenu

Naturalny układ odpornościowy rozpoznaje struktury posiadane lub wytwarzane wyłącznie przez patogenny nazwane w skrócie PAMP (podobieństwo cząsteczek związanych z patogenem).

Odporność wrodzona, naturalna rozpoznanie przez podobieństwo:

- wszystkie organizmy wielokomórkowe są w stanie rozpoznawać patogenny

- pomimo ich ogromnej różnorodności patogeny cechują się zawartością bardzo konserwatywnych cząstek nazywanych PAMP

- Komórki gospodarza nie dzielą wspólnych cząstek z patogenem

- PAMPs są rozpoznawane przez receptory odporności wrodzonej nazywane PRMs/PRRs

Odporność wrodzona vs nabyta

Odporność wrodzona Odporność nabyta

- patogenny rozpoznawane przez - patogen rozpoznawany przez receptor

receptory kodowane w genomie: tworzony w odpowiedzi na antygen: BCR

PRR i TCR receptory

- receptory maja szerokie powinowadztwo - receptory maja wąską swoistość tzn.

do antygenów czyli rozpoznaja wiele struktur rozpoznają swoisty epitop antygenu

nazywanych PAMPs

- odporność natychmiastowa - odporność powolna (3-5dni) z powodu konieczności proliferacji swoistego klonu

- pamięć wcześniejszego kontaktu

Elementy nieswoistej (wrodzonej) odporności

Bariery anatomiczne: skóra, śluzówki, ruch perystaltyczny jelit, ruch rzęsków w drogach oddechowych

Czynniki rozpuszczalne wydzielane przez ustrój:

- Trnsferyna i laktoferyna pozbawiają mikroorganizmy jonów żelaza

- Interferon hamuje replikację wirusów w komórkach i aktywuje komórki niszczące patogen

- Lizozym w surowicy, we łzach, niszczy ściany komórek bakteryjnych

- Fibronektyna pokrywa (opsonizuje) bakterie i nasila ich fagocytozę

- Kolektyny głównie MBL opsonizują, nasilają fagocytozę i zabijanie wewnątrzkomórkowe

- Dopełniacz składowe aktywowanego dopełniacza powodują destrukcję bezpośrednio lub poprzez wspomaganie fagocytozy

- Białka ostrej fazy (CRP) współdziałają z dopełniaczem w zwalczaniu bakterii

- TNF-alfa hamuje replikację wirusów i aktywuje fagocytozę.

Komórki odpowiedzi nieswoistej:

- Neutrofile, jednojądrzaste fagocyty (monocyty we krwi, makrofagi w tkankach, komórki mikrogleju w mózgu, komórki Kupffera w wątrobie) komórki dendrytyczne

- Komórki NK, niszczą komórki zakażone wirusem i nowotworowe

- Limfocyty T gamma delta ( w nabłonku) - bez MHC niszczą komórki uszkodzone

Wszystkie elementy odpowiedzi nieswoistej podlegają regulacji przez produkty komórek odpowiedzi immunologicznej: interferony, interleukiny, przeciwciała.

Komórki NK i LAK

Komórki NK:

- duże ziarniste limfocyty (LGL)- CD2+, IL-2Rβ+, CD16+ (FcRγIII), CD3-

- stymulowane przez IFN-alfa, beta, Il-12, IL-15

- wydzielają IFN-γ, TNF-α

- zabijają komórki zakażone wirusem, wewnątrzkomórkową bakterią, komórki tracące cząsteczki MHC I klasy

Właściwości komórek NK:

- aktywność regulowana przez receptory aktywujące i zabijające kodowane w grupie genów NKC

- mechanizm zabijania

- podobny do CTL

- uwalnianie ziarnistości

- perforyny

- cytotoksyczność konstruktywna

Cytotoksyczne limfocyty T i komórki NK:

CTL NK

- antygenowo swoista - nieswoista

- ograniczona przez MHC - nie ograniczona przez MHC

- wymaga uprzedniego - nie wymaga uprzedniego kontaktu (odpowiedz szybka - godziny)

kontaktu (kilka dni do uzyskania

odpowiedzi)

- Pamięć immunologiczna - brak pamięci

Molekuły adhezyjne komórek NK:

CD11a/CD18 - 95% dla ICAM

Cd11b/CD18 - 95% dla ICAM, C3b, RDG

CD11c/CD18 - 85% dla ICAM, RDG

VLA 4,5 - 85-95% dla fibronektyny, VCAM, RDG

VLA 6 -40% dla lamininy

---