Cechy rycerza idealnego i jego świat wartości na podstawie "Pieśni o Rolandzie"

       Roland - rycerz idealny i siostrzeniec Karola Wielkiego

       Urodziwy, o niezwykłej sile i sprawności w posługiwaniu się bronią, w pewien sposób nietykalny - mimo uszkodzeń pancerza żadna pogańska broń nie sięgnęła jego ciała.

       Zalety charakteru: waleczność, odwaga, rycerskość, niezłomność, duma, a także wielkoduszność, serdeczność wobec przyjaciół, wierność, patriotyzm.

       Najważniejszą wartością jest dla niego honor rozumiany jako przede wszystkim wierność w służbie panu (królowi), ojczyźnie i Bogu.

       Wady: brak umiarkowania i rozwagi, gwałtowność, porywczość, pycha, poddawanie się nienawiści, mściwość.

       b) Roland, Tristan, Lancelot - podobieństwa i różnice.

	ROLAND	TRISTAN	LANCELOT
wysokie urodzenie	siostrzeniec Karola Wielkiego	syn króla Rivalena i siostry króla Kornwalii	syn króla Bana
miłość	Aude (umiera na wieść o śmierci ukochanego)	Izolda (pada martwa na ciało zmarłego Tristana)	Ginevere (Lancelot umiera wkrótce po swojej ukochanej)
służba królowi	Karol Wielki	król Marek	król Artur

       Wszystkich bohaterów charakteryzuje:

• uroda,

• nadludzka siła i odwaga,

• ciągłe wystawianie się na próby,

• obowiązek mówienia prawdy i dotrzymywanie słowa,

• odpowiedzialność rodowa,

• honorowa walka ważniejsza niż zwycięstwo,

• wielkoduszność wobec pokonanego przeciwnika, przywiązanie do konia i broni (miecz jako atrybut rycerskiego stanu)

• żarliwa wiara,

• bardzo intensywne emocje,

• rycerstwo jako służba (królowi, ojczyźnie, Bogu, damie serca),

• honor rozumiany jako wierność tej służbie.

       c) Różne odmiany epiki rycerskiej (przykłady, charakterystyka)

• epopeje rycerskie:

• Francja: "Pieśń o Rolandzie",

• Hiszpania: opowieści o Cydzie - dowódcy wojsk walczących z Maurami, ideał rycerza chrześcijańskiego,

• Anglia: król Artur i rycerze Okrągłego Stołu - legenda o królu Celtów i o rycerzach zasiadających przy okrągłym stole (był on okrągły, aby wykluczyć wszelkie spory o pierwszeństwo miejsc między 150 rycerzami). Na zydlu każdego z rycerzy złotymi literami wyryte było imię tego, który miał je zajmować, ale jeden zydel był zarezerwowany dla rycerza, któremu było przeznaczone znaleźć św. Graala. Każdemu innemu, który by tam zasiadł groziła natychmiastowa śmierć.

• Niemcy: "Pieśń o Nibelungach",

• Rosja: "Słowo o wyprawie pułku Igora",

• Polska: "Zawisza Czarny z Grabowa"

       d) Prawda historyczna a ideologia w “Pieśni o Rolandzie”

       Historyczną podstawę "Pieśni o Rolandzie" stanowi powrót Karola Wielkiego w 778 r. ze zwycięskiej wyprawy do Hiszpanii, gdzie jego armia walczyła z Saracenami. W czasie pokonywania łańcucha Pirenejów tylna straż wojska została zaatakowana i rozbita przez baskijskich górali. W tej bitwie poległo wielu znakomitych rycerzy (m.in. Hrolandus - zwierzchnik marchii bretońskiej). Pamięć o tej potyczce, o poległych w niej rycerzach była żywa we Francji w następnych wiekach. Podtrzymywana była w przekazach ludowych i przez kościół francuski. Chrześcijańscy Baskowie zostali zastąpieni w utworze przez Saracenów. Karol Wielki, który w 778 r., powinien być mężczyzną 36-letnim, w poemacie występuje jako 200-letni starzec z siwą brodą. Postać Rolanda ma niewiele wspólnego z hrabią katalońskim Hrolandusem poległym w 778 r.

       e) Heroizacja i apoteoza bohatera (scena śmierci Rolanda)

       Roland dla własnej, wygórowanej ambicji poświęcił życie 20 000 rycerzy. Jest on winien klęski, zgrzeszył brakiem umiaru i bezgraniczną pychą. W trakcie bitwy przeżył jednak przemianę wewnętrzną. Widok ginących towarzyszy uświadomił mu, że honor wiąże się również z odpowiedzialnością za innych. Gdy to zrozumiał, uznał swoją winę, ukorzył się i zadął w róg. Grzech odpokutował własną śmiercią, dlatego można ją uznać za dobrowolną, zbawczą ofiarę i taki sens ma apoteoza bohatera w scenie umierania. Roland wiedział, że ofiara jest konieczna, aby doprowadzić do ostatecznej rozprawy z wrogiem. Świadomie wybrał walkę z przeważającymi siłami nieprzyjaciela, aby pragnienie zemsty przełamało pacyfistyczne nastroje wśród Francuzów.

       Uwznioślenie sceny śmierci Rolanda poprzez

• znaki eposu rycerskiego:

• ułożenie ciała twarzą do wrogów,

• pożegnanie z rynsztunkiem bojowym,

• pozostawienie broni przy zmarłych.

• Znaki wiary:

• przyjęcie przez bohatera postawy pokuty (twarzą do ziemi),

• dokonanie rachunku sumienia,

• podanie Bogu rękawicy,

• Znaki heroizmu:

• umiera samotnie i ostatni,

• śmierć jest męczeńską ofiarą będącą wynikiem decyzji podjętej w imię najwyższych wartości i podobna jest do ofiary Chrystusa (zwycięstwo ducha nad ciałem)

• Zjawiska nadprzyrodzone o biblijnym rodowodzie:

• wstrzymanie słońca,

• obecność aniołów i świętych,

• prorocze sny

---