DYSKRYMINACJA CENOWA II STOPNIA
Cena uzależniona jest od ilości nabywanego dobra i od czasu, kupujący sam dokonuje wyboru w jakich warunkach kupuje dane dobro, a tym samym decyduje o jego cenie.
Przykład: abonament w sieciach telekomunikacyjnych.
DYSKRYMINACJA CENOWA III STOPNIA
Polega na różnicowaniu cen dla poszczególnych grup nabywców, w związku z tym konieczna jest znajomość funkcji popytu danej grupy konsumentów. Producent decyduje się na ustalenie wyższej ceny na rynkach gdzie elastyczność cenowa jest niższa, a niższej ceny gdzie elastyczność cenowa jest wyższa.
Przykład: opłata za przejazd PKP
Rys. 1
Warunkiem dyskryminacji cenowej III stopnia jest możliwość wyodrębnienia grup nabywców i odpowiednie instrumenty zapobiegające odsprzedawaniu konsumentom kupującym po wyższej cenie produktów przez konsumentów kupujących po cenie niższej.
Przykład: nie można odsprzedać biletu kupionego po niższej cenie
INGERENCJA RZĄDU NA RYNKU MONOPOLISTYCZNYM
Polega na ustalaniu cen i opłat między innymi za usługi publiczne przez Państwo na poziomie który by sprzyjał całemu społeczeństwu. W przypadku ingerencji rządu krzywa przychodu marginalnego ma charakter nieciągły.
Rys. 2
CENY W GODZINACH SZCZYTU
Prawidłowość ustalania ceny na różnym poziomie zależności od dnia tygodnia nazywane jest mianem cen w godzinach szczytu. Ceny w godzinach szczytu od dyskryminacji III stopnia różnią się tym, że:
- różnice cen są konsekwencją różnicy w marginalnych kosztach produkcji, a także różnica w cenowych elastycznościach popytu konsumenta
- cena i sprzedaż są ustalane niezależnie dla każdej grupy
- poprzez porównanie MR z MC dla każdej z tych grup, a nie tak jak w dyskryminacji cenowej III stopnia gdzie MR dla każdej z tych grup jest taki sam.
Rys. 3
KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA
Edward Chamberlin - stworzył podstawy teorii konkurencji monopolistycznej (Joan Robinson)
1 - Kształtowanie się ceny u sprzedających
- w konkurencji monopolistycznej sprzedający jest ceno-twórcą
2 - Zachowanie strategiczne
- sprzedający nie zachowuje się strategicznie
3 - Warunki wejścia na rynek
- wejście jest wolne
4. Kształtowanie cen przez kapitał
- kupujący są ceno biorcami
5. Siła kupujących
- wielu kupujących, z których żaden nie ma siły kształtowania rynku
6. Liczba sprzedających i ich siła
- wielu sprzedających, z których żaden nie może wpływać na funkcjonowanie całego rynku
7. Stopień substytucyjności produktów
- duży, ale ma jakąś wyróżniającą cechę; produkty są zróżnicowane
8. Dostępność informacji dla kupujących
- kupujący mogą być dobrze poinformowani o ofercie producentów o ile chcą tą informację zdobyć
Firmy działające w warunkach konkurencji monopolistycznej konkurują ze sobą i są niezależne a kształtowanie ceny możliwe jest wtedy kiedy produkują one niedoskonałe substytuty.
Grupa produktowa - obejmuje produkty blisko ze sobą związane, czyli produkty są substytutami technicznymi lub ekonomicznymi.
Substytuty techniczne - to takie produkty, które z technicznego punktu widzenia zaspakajają te same potrzeby.
Przykład: samochody
Substytut ekonomiczny - oprócz tego, że ma zaspokoić tę samą potrzebę ma dodatkowo zbliżoną cenę.
Przykład: Toyota i Lexus
MODEL KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ CHAMBERLIN`A
Podstawowe założenia modelu (model dużej grupy) są takie same jak w konkurencji doskonałej, oprócz tego, że produkt musi być oprócz jednego dotyczącego homogeniczności produktu.
Chamberlin uważa że popyt zgłaszany przez konsumentów, kształtowany jest nie tylko przez cenę produktu, ale również przez cechy produktu, usługi jakie towarzyszą sprzedaży, a także reklama.
Na rynku konkurencji monopolistycznej mamy dwie krzywe popytu (w okresie wyjściowym):
- krzywa planowanej sprzedaży (dd) - ukazuje jak zmienia się popyt przy zmianie ceny przy warunku ceteris paribus; krzywa bardziej elastyczna od (DD)
- krzywa rzeczywistej sprzedaży (DD) - krzywa ta pokazuje zmiany dostosowawcze cen konkurentów z grupy produktowej
Rys. 4
W przypadku krzywej planowanej (oczekiwanej) - zmiana ceny nie powoduje zmiany ceny u innych producentów. W przypadku krzywej rzeczywistej zmiana ceny powoduje zmianę ceny u innych producentów.
RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA
To taka relacja między P i Q, przy określonych kosztach całkowitych, umożliwiająca maksymalizację zysku.
Krzywe kosztów dla poszczególnych producentów nie są znane dla konkurencji. W przypadku modelu Chamberline`a przyjmujemy, że krzywe kosztów i popytu są jednakowe dla poszczególnych uczestników grupy produktowej.
Rys. 5
Firma osiąga punkt równowagi dochodząc metodą prób i błędów do odpowiedniej ceny maksymalizującej zysk. W punkcie równowagi MC jest równe MR, a dd równa się DD.
RÓWNOWAGA W DŁUGIM OKRESIE
W długim okresie następuje zmiana wielkości przedsiębiorstwa i jego możliwości produkcyjnych, oraz ilość przedsiębiorstw co powoduje, że krzywa DD ulega zmianom.
W długim okresie krzywe LATC i małe dd są styczne. Krzywa DD przecina krzywą LATC i małe dd, ale nie jest z nimi styczna, w π=0.
Rys. 6
RÓWNOWAGA DŁUGOOKRESOWA
W sytuacji gdy konkurent monopolistyczny dokonuje wydatków na reklamę.
Rys. 7