Doktryny polityczno- prawne (ćwiczenia) 12.10.2010r.
Początki myśli politycznej
„Myśl polityczno-prawna antycznej Mezopotamii”
Zawsze są jednostki o cechach przywódczych z chęcią otrzymania kumulacji władzy. Są potrzeby, które jednostka nie może samodzielnie zrealizować bez podziału społeczeństwa na władzę i poddanych, by organizować zaspokajanie tych potrzeb. W aspekcie faktycznym ludzkość = władza, porządek, hierarchia. Bez niego panuje wyłącznie chaos. Potrzebny jest ów ład do przetrwania. Obszar Mezopotamii jest wypadkową dwóch kultur Syrii i Semitów. Babilonia= Akkad + Sumer. Tam rozwinęła się pierwsze elementy refleksji historyczno-prawnej. Jest to konceptualna kolebka Europy. Chrześcijaństwo ma korzenie w religii semickiej, wzmacnia kulturę mezopotamską, zawiera wiele jej elementów. Ludność tamtych terenów walczyła z naturą oraz z najeźdźcami obcych. Sumerowie pierwotnie zasiedlali Dorzecze.
Teokracja- koncept, idea, w której władca ma boski charakter. Jego prawo do działanie, legitymację przekazuje mu Bóg, choć władca nie jest koniecznie bogiem. Władza Boga, Bóg jest właścicielem ziemi, a ludzie są zobowiązani do pracy na jego rzecz. Teokracja oznacza władzę Boga, ale władcą jest człowiek będący namiestnikiem Boga. Koncepcja namiestnictwa teokratycznego: Bóg - suweren miasta, władca absolutny, właściciel całej ziemi. Jego namiestnikiem jest: Eu, Eusi, Lugali- jedyne źródło doczesnej legitymizacji, centralna oś polityczna zorganizowanej wspólnoty.
Hierokracja- funkcję publiczną w sprawach świeckich pełni kapłan np. Watykan. System, w której rządzą kapłani. Status kapłana predestynuje do rządzenia.
Charyzma- właściwość podmiotu, sprawia, że inne podmioty czują imperatyw do podporządkowania się temu podmiotowi, czynnik legitymizujący o charakterze osobistym. Jeśli występuje to wywołuje przekonanie, że ten, który ma tę właściwość jest predestynowany do działania. Maks Weber - panowanie charyzmatyczne przez „boską iskrę”. Wyróżniał trzy podstawy panowania: prawo, tradycję, charyzmę. Charyzma jest jedną z najważniejszych cech panowania.
Deifikacja- nadawanie osobie fizycznej cech boskich, ubóstwienie, postrzeganie osoby fizycznej w kategoriach boskich. W Mezopotamii panujący nigdy nie był bogiem.
Bale- panowanie tradycyjne na podstawie legitymizacji.
Pierwsza refleksja dotyczyła bogów, potem zastanawiano się nad polityką. Refleksja polityczna miały elementy sakralne. 100 najważniejszych fenomenów- na początku problemy władzy i rządzenia, bo one warunkują przesłanie.
Eudajmonizm (pojęcie wywodzące się z greckiego) - podkreślanie u władzy cech ludzkich, populizm władzy. Koncepcja etyczna, filozofia, która zakłada osiągnięcie szczęścia, ma charakter utylitarny. Realizuje się tylko na płaszczyźnie doczesnej: tu i teraz. Podstawowym celem władzy jest była troska o ludzi w kategoriach doczesnych. Poddani mieli być szczęśliwi przez zaspokajanie ich bieżących potrzeb np. regulację granicy opodatkowania, cen i zasady sprawiedliwości społecznej.
Sumeryjska koncepcja władztwa uniwersalnego oparta na modelu namiestnictwa teokratycznego.
Panteon sumeryjski
Enlil był najważniejszy, więc też jego namiestnik był ważniejszy niż pozostali namiestnicy.
Kodeks Hammurabiego (ok..1700r.)- prawo talionu, dany od Boga, charakter kazuistyczny. Nie był to pierwszy ani jedyny kodeks Mezopotamii. Wówczas istniała koncepcja Boga - prawodawcy i namiestnika -egzekutora. Zbiór rozstrzygnięć sądów królewskich modyfikujących panujące prawo zwyczajowe, zastany porządek prawny.