CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU FIZYCZNEGO
I MOTORYCZNEGO DZIECKA - OKRES NIEMOWLĘCY

Okres niemowlęcy trwa do końca 12 miesiąca życia.

Jest to faza najintensywniejszego rozwoju somatycznego i motorycznego w całym okresie życia zewnątrzłonowego.

W ciągu tego okresu:

• zwiększa się długość ciała o 25cm (50%) długości urodzeniowej. Najintensywniejsze przyrosty obserwuje się w I kwartale życia ok. 10cm.

• zwiększa się masa ciała o 6-7kg ; urodzeniową masę ciała podwaja ok. 5mż, potraja w 9mż,

• największy przyrost masy ciała występuje ok. 9mż.

• średnie miesięczne przyrosty masy ciała wynoszą w I półroczu - 600g, w II - 500g.

• obwód głowy powiększa się w ciągu roku o ok. 10cm,

• obwód klatki piersiowej o ok. 12cm,

• wyrównanie obwodu głowy i klatki piersiowej następuje ok. 3mż.

• ciemiączko przednie zmniejsza się ok. 6mż, a zamyka się między 9 a 18mż,

• ciemiączko tylne zarasta ok. 6tyg. życia.

Proporcje ciała niemowlęcia w pierwszych 2mż nie odbiegają znacznie od proporcji noworodka.

• od 3mż. obserwuje się szybkie tempo wzrastania kośćca i stopniowe przekształcanie się proporcji ciała (w wyniku intensywnego wzrastania kończyn dolnych).

• zmienia się grubość tkanki podskórnej tłuszczowej: do 6mż obserwuje się wyraźny przyrost, od 7-8 - powolne, lecz wyraźne zmniejszanie.

Zawiązki 20 zębów mlecznych tworzą się między 2-4 miesiącem ciąży. Do urodzenia trwa ich mineralizacja.

• pierwsze zęby mleczne wyżynają się ok. 6mż (zwykle w żuchwie),

• przeciętnie co miesiąc wyżyna się jeden ząbek,

• w 12mż dziecko ma już 6-8 zębów.

Zakres wieku wyrzynania się zębów mlecznych

Wraz z rozwojem funkcji statycznych wytwarzają się krzywizny kręgosłupa:

• lordoza szyjna ok.3-4mż,

• kifoza piersiowa,

• lordoza lędźwiowa.

• występuje rozwój ruchów lokomocyjnych i pionizacja ciała.

• ukształtowanie chwytu „obcęgowego” z przeciwstawieniem kciuka - umożliwia dalszy rozwój ruchów manipulacyjnych.

Etapy rozwoju mowy:

1 rok

• głużenie (gruchanie)2-2mż- gli, tli, kli, gla, bli, ebw,

• gawożenie 6-12mż- zespół sylab bez znaczenia - ma-ma, ta-ta, la-la,

• około 9mż następuje faza naśladowania i powtarzania dźwięków,

• pod koniec I roku życia rozpoczyna się postępujący rozwój mowy (wskazywanie osób, czynności: mama, da.

2 rok -okres wyrazu:

• opanowanie samogłosek i spółgłosek (p,b,m,t,d,n,l,k,ś,ć,dź),

• wypowiadanie pojedynczych wyrazów, wyrazy-zdania,

• wymawianie pierwszej sylaby lub końcówki wyrazu: ne-nie, da-daj, ampa-lampa, baba ała-baba dała, buti es-buty są.

3 rok -okres zdania:

• używanie pozostałych głosek,

• zasób słów: 800-1500 wyrazów,

• dominują wypowiedzi dwuczłonowe, podmiot orzeczenie, zdania pytające, rozkazujące,

• brzmienie wielu znaków nie jest jeszcze prawidłowe - tlofe -trochę, duźa -duża, siupka-zupka, liba- ryba, tata banzie jadła- tata będzie jadł, ja nie mam sianki -nie mam sukienki.

CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU PSYCHICZNEGO DZIECKA - OKRES NIEMOWLĘCY

Dziecko w momencie urodzenia wyposażone jest w dziedziczne mechanizmy fizjologiczne (odruchy bezwarunkowe), które w najwcześniejszym okresie życia determinują jego reakcje na bodźce z otoczenia (odruchy).

Jedne z nich wcześnie zanikają, inne utrzymują się w toku rozwoju np.: odruch ssania, kichania, źreniczny.

Reakcje odruchowe po urodzeniu zależą głównie od czynności ośrodków podkorowych.

Stopniowe włączanie się czynności kory mózgowej powoduje powstawanie odruchów warunkowych i w efekcie działanie świadome, celowe, dowolne.

Stanowi to główną cechę życia psychicznego.

Okres niemowlęcy to ścisłe zespolenie rozwoju procesów poznawczych z rozwojem funkcji ruchowych dlatego mówimy o rozwoju psychoruchowym dziecka.

Rozwój ten przebiega według prawa cefalokaudalnego (głowowo - ogonowego).

Zmiany w zakresie dużej motoryki to kolejne fazy rozwoju: ruchów gałek ocznych, głowy, szyi, rąk, tułowia i nóg (początkowo w pozycji leżącej, później siadania, siedzenia, stawania, stania).

Zmiany w zakresie małej motoryki (umiejętność sięgania, chwytania, manipulacji przedmiotami) przebiegają zgodnie z prawem proksymodystalnym.

Zgodnie z nim niemowlę poruszając rączkami najpierw używa wyłącznie stawów barkowych, stopniowo włącza stawy łokciowe, nadgarstkowe, śródpaliczkowe (pod koniec 1rż).

W rozwoju chwytania rozróżnia się cztery stadia:

• chwytanie łokciowo - dłoniowe (4 - 5mż),

• chwytanie dłoniowe proste (zgarnianie ok. 5 - 6mż),

• chwyt nożycowy (ok. 7 - 8mż)

• chwyt pęsetkowy (ok. 9mż)

Prawidłowy rozwój dziecka zależy od zaspokajania potrzeb psychicznych:

• bezpieczeństwa,

• bliskiej więzi emocjonalnej z matką,

• potrzeby aktywności i ruchu,

• poznawania świata.

36 mż.

ŻYWIENIE DZIECI ZDROWYCH

Prawidłowe żywienie zapewnia dziecku dobry stan zdrowia i jest najwłaściwszym rodzajem profilaktyki wielu schorzeń.

Żywność dla dzieci powinna być odpowiednio dobrana pod względem jakości, ilości, urozmaicona i akceptowana smakowo.

Indywidualne zapotrzebowanie żywieniowe zależy od predyspozycji genetycznych. Powinno zapewnić:

• prawidłowe wzrastanie,

• zapobiegać niedoborom,

• chronić przed chorobami cywilizacyjnymi (choroby układu krążenia, alergiczne, nowotworowe i inne).

Zapotrzebowanie energetyczne

• zapotrzebowanie energetyczne jest różne u dzieci w różnym wieku.

• u dzieci w pierwszym półroczu 108 kcal/kg mc./dobę, w drugim półroczu 96 kcal/kg mc./dobę.

Niemowlęta w I półroczu życia powinny otrzymywać jedynie pokarm matki, oraz witaminę D (400 - 800 j.m.).

Po 1 rż. zaleca się podawanie witaminy D dzieciom, które nie zjadają odpowiedniej ilości mleka (600-1000ml).

Ogólne zasady wprowadzania nowych posiłków

W II półroczu do diety wprowadza się nowe produkty - bezglutenowe:

• przetwory warzywne (marchew, ziemniaki),

• przetwory owocowe (jabłka, maliny, porzeczki, morele, brzoskwinie, wiśnie).

W 7mż dodajemy do diety mięso (drób, cielęcinę, wołowinę).

W następnych miesiącach wprowadzamy żółtko, biszkopty bezglutenowe, chrupki kukurydziane,

Kolejność wprowadzanych produktów

Wprowadzenie nowych pokarmów dostarcza nieznanych wrażeń smakowych.

Jest konieczne do prawidłowego rozwoju odruchu jedzenia łyżeczką, żucia, gryzienia i połykania posiłków stałych,

Po posiłku należy przystawić dziecko do piersi (jako działanie ochronne przed reakcjami alergicznymi wywołanymi przez obcogatunkowe białko).

Nowe produkty podajemy w małych ilościach.

Po upewnieniu się, że nie ma objawów nietolerancji wprowadzamy kolejny produkt.

Nie wprowadzać jednocześnie kilku produktów.

Najpierw należy wprowadzać warzywa i owoce uprawiane w naszym kraju.

Przestrzegać diety bezglutenowej:

• do 9mż. (stare zalecenia),

• podawać gluten od 5-6mż. pod osłoną mleka kobiecego - (2-3g tj. pół łyżeczki kleiku pszennego).

---