Wykład XII- UMOCOWANIE- 15.05.2003
Falsus procurator ( fałszywy przedstawiciel) art. 103; potwierdzenie-zgoda mocodawcy; skuteczność została zawieszona zależy od zgody
Art.103 - gdy jest brak umocowania albo zakres został przekroczony (pełnomocnictwo) - bezskuteczność zawieszona do momentu zgody ( osoba taka zostaje pozbawiona czynności prawnych - bądź czynności zostają ograniczone; może podejmować czynności pod kierunkiem opiekuna prawnego); skuteczność za zgodą
Rzekomy prawnik - konieczność oświadczenia (odnośnie zgody) w określonym terminie bo inaczej czynność prawna jest bezskuteczna;
Ograniczenie czynności prawnych (np. małolat) - przy braku zgody mamy do czynienia ze skutkami z art. 13 $3; wtedy następuje zwrot wszystkiego co zostało uzyskane plus naprawa szkody ponieważ osoba taka nie wiedziała, że zawarła umowę bez umocowania;
Wygaśnięcie art. 105 umowa jest ważna chyba, że pełnomocnik działa z umocowaniem ale wygasa ono np. przez odebranie pełnomocnictwa; wtedy czynność prawna dokonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy po wygaśnięciu umocowania w granicach pierwotnego umocowania jest ważna, chyba, że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć (działanie w zaufaniu w stosunku do osób trzecich, które nie mają pojęcia o sytuacji między pełnomocnikiem a mocodawcą); ryzyko będzie ponosić mocodawca chyba, że druga strona wiedziała lub łatwo mogła się dowiedzieć; mocodawca powinien udowodnić, że pełnomocnik działał w złej wierze a o odebraniu umowy osoba trzecia mogła się łatwo dowiedzieć;
Zasada ochrony dobrej wiary - nie może ponieść krzywdy ten, który działał w zaufaniu do pełnomocnika ( ale są konkrety);
Art. 103 $3 czynności (jednostronne) będą nieważne: w braku potwierdzenia ten kto zawarł umowę w cudzy imieniu zobowiązany jest d zwrotu tego co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu;
Art. 104 jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna; jednakże gdy ten komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania;
Pełnomocnictwo a zobowiązanie - proste umocowanie
Pełnomocnictwo = kompetencja (bez zobowiązań) do dokonywania czynności prawnych w imieniu mocodawcy; często wynika z tego to, że mocodawca nakłada na pełnomocnika obowiązek dokonywania pewnych działań np. umowa - zarządzanie nieruchomością (np. bieżące naprawy, dbanie o czynsz ale kapitalny remont już nie); stosunek prawny z pełnomocnikiem = kompetencje + zobowiązanie obowiązek dokonywania np. zlecenie art. 734 - pełnomocnik a obowiązek; czynności prawne - umowa zarządu, świadczenie usług na rzecz właściciela czyli kompetencje + obowiązki;
Proste umocowanie to np. upoważnienie przyjaciela do zawarcia umowy najmu na czas wyjazdu
Agencja - art. 758 - umowa zlecenie - zobowiązać do podjęcia starań do wynajęcia mieszkania; umocowanie do działania w imieniu w imieniu właściciela mieszkania (połączenie prostego stosunku cywilno-prawnego z umocowaniem do czynności prawnej w imieniu mocodawcy); kompetencje + obowiązki;
Art. 734 $1i2 - domniemanie, że z braku odmiennej umowy jest upoważnienie do wykonania czynności w imieniu wydającego zlecenie;
Art. 758 - umowa agencyjna - podobnie do zlecenia (zobowiązanie do stałego pośrednictwa przy umowach na rzecz zlecającego albo jego imieniu) wyraźnie udzielone (zlecenie) i umocowanie; jeśli nie to - agent jest jak zastępca, pośrednik działa w imieniu własnym; przy agencji jest odwrotnie - brak umocowania chyba, że umowa ją do tego upoważnia;
Wygaśnięcie pełnomocnictwa oparte na zaufaniu; odwołanie w każdym czasie chyb, że pełnomocnik się zrzekł art. 101; także w wypadu śmierci mocodawcy lub pełnomocnika; umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika chyba, że inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa art. 101 $2; jeżeli więc np. stosunkiem tym jest umowa o pracę i umowa ta trwa po śmierci mocodawcy a pełnomocnictwo jest potrzebne do jej wykonania, nie wygaśnie ono pomimo śmierci mocodawcy jeżeli w treści pełnomocnictwa zamieszczone zostało zastrzeżenie w tej materii; może być też przypadek kiedy mamy do czynienia z uzasadnieniem stos. Podstaw. - inaczej pełnomocnictwo wygasa; uzasadnienie - ze stosunku wynika obowiązek wielkim znaczeniu majątkowym, w praktyce reguły te są dość trudne do zastosowania; nie wiadomo jak sąd oceni kiedy uzasadnienie zrzeczenia się jest skuteczne;
PROKURA
Jest to szczególny rodzaj pełnomocnictwa art. 109 (1) - 109 (9) - było to upoważnienie do wszelkich czynności - dotychczas regulowania w kodeksie handlowym (1934) - może jej udzielić kupiec (czyli każda spółka prawa handlowego, osoba kapitałowa) - pełnomocnictwo handlowe do czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa;
109 (1) - pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę (wpisanego do rejestru przedsiębiorców); krąg został rozszerzony - kiedyś tylko kupcy dziś jakikolwiek: spółdzielnie osoby indywidualne; zakres: czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa; wszelkie czynności niezbędne przy prowadzeniu przedsiębiorstwa; udziela przedsiębiorca bez ograniczeń bez ograniczeń ale osoba trzecia musi posiadać wpis do rejestru przedsiębiorstw;
109 (2) - prokurą można dokonywać wszelkich czynności prawnych, domniemanie wykorzystania tych możliwości przez prokurenta (może dać zastrzeżenie, ograniczenie - ale nie będą one dotyczyły osoby trzeciej, umocowanie do czynności wszelkich
niektóre czynności takie o szczególnej wadze traktowane (rejestr) inaczej np. o zbycie nieruchomości - dysponowanie nieruchomościami;
prokura - kiedyś pełnomocnictwo handlowe - teraz pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorców;
prokura jest niemożliwa dla osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnej
musi być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności - pismo wystarczy (gdy nie wchodzą w skład mocowań prokury - to zapis notarialny);
nie można substytuować prokury - umocowania, przenieść na kogoś innego;
prokurent może udzielać zwykłego pełnomocnictwa w imieniu kupca (do czynności pr. Szczególnego lub rodzajowego);
może być odwołana w każdym czasie;
wygasa z chwilą wykreślenia prokurenta z rejestru i wraz ze śmiercią prokurenta; gdy następuje śmierć przedsiębiorcy - nie wpływa na znaczenie prokury: ważne jest by przedsiębiorstwo było wpisane do rejestru ( w spółce - likwidacja a nie śmierć);