Urszula Szymanek
Filologia Polska
Sceptycyzm
Sceptycyzm naukowy to praktyczna postawa przyjmowana przez olbrzymią większość społeczności naukowej, która polega na uznawaniu za wiarygodne tylko tych teorii i wyników badań, które spełniają elementarne zasady metodologii naukowej, a w takich samych warunkach dają ten sam wynik.
Sceptycyzm filozoficzny to pogląd filozoficzny, podważający pełną wiarygodność ludzkiego poznania. Należy odróżnić współczesny sceptycyzm filozoficzny od sceptyków, szkoły filozoficznej starożytnej Grecji, założonej przez Pyrrona z Elidy.
Sceptycyzm w znaczeniu potocznym jest terminem języka potocznego. Postawa sceptyczna zakłada zawsze pewne obiektywne kryteria za pomocą których można rozróżnić prawdę i fałsz.
Sceptycyzm starożytny
Sceptycyzm - powstał na przełomie IV i III wieku. Twórcą był Pirron. Nie utworzył żadnej szkoły, ale jego nauka przechowywała się przez około pięć stuleci. Stał na uboczu innych szkół i przeciwstawiał im swoją doktrynę. Sceptycy nazywali siebie „wstrzymującymi się od sądów”. Sceptycyzm to stanowisko zaprzeczające możliwość poznania prawdy.
Główne pojęcia:
epoché - wstrzymanie lub moment wstrzymania sądu metafizycznego co do sposobu istnienia świata, czasowe wzięcie w nawias pewności co do przekonań i założeń
ataraksja - niewzruszoność, równowaga ducha, ideał spokoju. To stan doskonały, stanowiący warunek szczęścia, a niekiedy nawet z nim tożsamy. U sceptyków wynikał z wstrzymania się od wszelkich osądów.
izostenia - koncepcja równosilności sądów, tj. - równowagi argumentów
Główne tezy:
Trzy podstawowe pytania pytania Pirrona
Argumentacja Meondota
pewność bezpośrednia
pewność pośrednia
Argumentacja przeciw możności poznawania rzeczy przez zmysły (10 tropów Ainezydema)
Argumenty przeciw możności poznawania rzeczy przez pojęcia:
argumenty przeciwko dedukcji (5 tropów Agrypy)
argumenty przeciwko indukcji
Rozwój:
Pirronizmu pierwotny - (III w. p. n. e.); reprezentantem był Pirron oraz jego uczeń Tymon. Pirronizm miał charakter praktyczny, jego jądrem była etyka, zaś dialektyka tylko powłoką.
Pirron - (376-286); malarz, później filozof; uczeń Anaksachara z Abdery; brał udział w wyprawie Aleksandra do Azji, a po powrocie zamieszkał w Elidzie i założył tam szkołę; nie pozostawił po sobie żadnych pism; późniejszy patron sceptyków;
Akademizm - (III i II w. p. n. e.)
Arkezylaos - (315-235); scholara Akademii; uczeń Teofrasta;
Karneades - (214-129); scholara Akademii;
Młodszy pirronizm
Ainezydem - (ok. 70 przed Chr.); filozof; uczeń Heraklidesa; współtwórca młodszej szkoły sceptycznej
Agrypa
Bibliografia:
Giovani Reale, Historia filozofii starożytnej, tomy I-II, RW Lublin, Lublin 1994-2004
Tatarkiewicz Władysław, Historia filozofii, Tom 2, 2002