Andrzej Dziadzio

Porównawcza historia ustrojów państwowych. Konspekt wykładu.

I. Formy ustrojowe na ziemiach polskich od średniowiecza po czasy współczesne.

1. Monarchia patrymonialna w Polsce.

1. organizacja państwowa do roku 1320

2. ustrój społeczno-polityczny od X do XIII w.

3. powstanie i rozwój organizacji kościelnej do XIII w.

2. Monarchia stanowa w Polsce ( 1320-1454 r.).

1. Korona Królestwa Polskiego.

2. Organizacja i uprawnienia społeczeństwa stanowego

3. Władza królewska a reprezentacja stanowa

3. Rzeczpospolita szlachecka (1454- 1795).

1. Ustrój demokracji szlacheckiej ( 1454-1652)

• powstanie sejmu walnego 1493 r.( konstytucja nihil novi z 1505)

• przywileje szlacheckie

• Artykuły henrykowskie z 1573 r.

2. Funkcjonowanie państwa w okresie oligarchii magnackiej ( 1652-1764)

3. Kształtowanie się w Polsce monarchii konstytucyjnej ( 1764-1791)

• reformy ustrojowe do czasu uchwalenie Konstytucji 3 maja

• Konstytucja 3 maja z 1791 r.

4. Ustrój państwa w okresie upadku I Rzeczypospolitej.

4. Ustrój ziem polskich w dobie zaborów ( 1795 - 1918).

1. Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 1807 r.

2. Konstytucja Królestwa polskiego z 1815 r.

5. Ustrój II Rzeczypospolitej ( 1918 - 1939).

1. Konstytucja marcowa z 1921 r.

2. Nowela sierpniowa z 1926 r.

3. Konstytucja kwietniowa z 1935 r.

II. Historia ustrojów w Europie od średniowiecza po czasy współczesne.

1. Monarchia patrymonialna.

1. Państwo frankońskie do 843 r.

2. System lenny

2. Monarchia stanowa.

1. Kształtowanie się reprezentacji stanowych w średniowieczu.

2. Ustrój Anglii

• Wielka Karta Swobód z 1215 r.

• Powstanie parlamentu angielskiego w 1265 r.

c) Ustrój Rzeszy niemieckiej

- Przywileje Fryderyka II z lat 1220, 1232.

• Organy centralne Rzeszy ( Sejm Rzeszy i Sąd Kameralny Rzeszy)

• Złota Bulla Karola IV z 1356 r.

• Traktat westfalski 1648

3. Struktura ustrojowa Francji

• rozbicie feudalne

• proces centralizacji państwa.

3. Kształtowanie się monarchii absolutnej.

1. Ustrój Francji absolutnej

2. Cechy monarchii absolutnej w Anglii

3. Rozwój rządów absolutnych na terenie Rzeszy niemieckiej

• znaczenie reformacji i wojen religijnych dla przemian ustrojowych

• absolutyzm oświecony w Prusach i Austrii XVIII w.

4. Charakter rządów absolutnych w Rosji do 1917 r.

• reformy ustrojowe Piotra I ( XVII/XVIII w)

• reformy ustrojowe w okresie rewolucji 1905 r.

4. Stosunki między państwem a kościołem od średniowiecza po Rewolucję Francuską

• konkordat wormacki 1122

• konkordat boloński 1516

• konstytucja cywilna kleru 1790

• konkordat Napoleona I z papieżem 1801

5. Ustroje państwowe od Oświecenia po czasy współczesne.

1. Kształtowanie się rządów parlamentarnych w Anglii

• Habeas Corpus Act 1679 r.

• Bill o prawach z 1689 r.

• Ustawa sukcesyjna z 1701 r.

2. Ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych.

• Deklaracja Niepodległości z 1776 r.

• Konstytucja Stanów Zjednoczonych z 1787 r.

3. Ustrój Francji od Rewolucji Francuskiej.

• Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r.

• Ewolucja ustroju w okresie Rewolucji ( 1791-1799)

• Karta konstytucyjna z 1814 r. i jej zmiana w 1830 r.

• Konstytucja II Republiki ( 1848 )

• Konstytucja III Republiki z 1875 r.

4. Ustrój państw Rzeszy niemieckiej po Kongresie wiedeńskim.

- Konstytucja Grudniowa w Austrii 1867 r.

- Konstytucja II Rzeszy niemieckiej 1871

- Konstytucja republiki weimarskiej z 1919 r.

- Ustrój III Rzeszy ( 1933- 1945).

---