ORGANIZOWANIE JAKO PROCES KSZTAŁTOWANIA STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH
Organizowanie - uporządkowana sekwencja działań prowadzących do utworzenia organizacji w znaczeniu instytucji oraz do nadania jej określonej struktury organizacyjnej, np. utworzenie przedsiębiorstwa, strukturyzacja przedsiębiorstwa, reorganizowanie, restrukturyzacja przedsiębiorstwa.
KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
- trudności metodyczne
Charakter instrumentalny struktury organizacyjnej
struktura narzędziem osiągania stawianych celów (złożoność relacji między celami, konkurencyjność celów)
Potrzeba znacznego wysiłku koncepcyjnego
problem wyważenia między konieczną „stabilnością” a pożądaną „elastycznością” funkcjonowania instytucji
Problem dostosowania do obowiązującej kultury organizacyjnej -
ustalenie i narzucenie obowiązujących wzorców zachowań
Problem istnienia różnych układów personalnych, sprzeczność z kwalifikacjami, potrzebami, aspiracjami
KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
- elementy opisowe
SPECJALIZACJA
Pomiar zakresu specjalizacji
Funkcje przedsiębiorstwa (m.in. badanie i rozwój, produkcja i technika, sprawy ekonomiczne, sprawy społeczne, sprawy handlowe, administracja, prawo)
wskaźnik zakresu specjalizacji funkcjonalnej:
Z= |
liczba funkcji, dla których wyodrębniono jakąkolwiek jednostkę organizacyjną |
|
liczba wszystkich funkcji wytypowanych do badania
|
Pomiar stopnia specjalizacji
Rodzaj jednostki organizacyjnej spełniającej daną funkcję (stanowisko pracy, dział, pion)
wskaźnik stopnia specjalizacji funkcjonalnej:
S= |
wartość rangowa przypisana jednostce realizującej daną funkcję |
|
wartość rangowa największej jednostki organizacyjnej
|
HIERARCHIZACJACJA
Pomiar stopnia uhierarchizowania
Smukłość - relacja między spiętrzeniem kierowania1) , a przeciętną rozpiętością kierowania
współczynnik smukłości struktury organizacyjnej:
W= |
liczba szczebli2) w strukturze |
|
przeciętna rozpiętość kierowania3) w strukturze
|
1) spiętrzenie kierowania - liczba szczebli układu hierarchicznego
2) liczba szczebli - liczebność w najdłuższym ciągu struktury
3) średnia arytmetyczna przeciętnych rozpiętości kierowania na poszczególnych szczeblach
CENTRALIZACJA
Centralizacja - rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych miedzy stanowiskami kierowniczymi różnych szczebli zarządzania
Określenie wymiaru centralizacji
Stopień centralizacji - intensywność decydowania na poszczególnych szczeblach struktury
Decyzje podejmowane na najwyższym szczeblu (wartość rangowa 1)
Decyzje podejmowane na drugim szczeblu (wartość rangowa 2)
Decyzje podejmowane na trzecim szczeblu (wartość rangowa 3)
Decyzje podejmowane na czwartym szczeblu (wartość rangowa 4)
Ważność decyzji - siła ich wpływu na sprawność funkcjonowania przedsiębiorstwa
Decyzje kierunkowe (wartość rangowa 4)
Decyzje metodyczne (wartość rangowa 3)
Decyzje alokacyjne (wartość rangowa 2)
Decyzje wykonawcze (wartość rangowa 1)
FORMALIZACJA
Formalizacja - proces kształtowania reguł organizacyjnych, m.in. za pomocą dokumentów organizacyjnych regulujących zasady zachowania w przedsiębiorstwie (m.in. statut, schemat struktury organizacyjnej, schemat obiegu dokumentów, regulamin pracy, regulamin obsługi prawnej, instrukcja kancelaryjna, ...)
Pomiar zakresu formalizacji
wskaźnik zakresu formalizacji:
F= |
liczba dokumentów organizacyjnych w danym przedsiębiorstwie |
|
liczba dokumentów możliwych do zastosowania
|
Pomiar informacyjnej zawartości przepisów i rygorystyczności
wskaźnik stopnia specjalizacji funkcjonalnej:
S= |
przypisana dokumentowi ranga, wynikająca z informacyjnej zawartości i rygorystyczności |
|
maksymalna możliwa wartość rangowa
|
1
Organizowanie jako kształtowanie struktury organizacyjnej
Dzielenie i porządkowanie składników instytucji
Integrowanie podzielonych części, scalanie oraz przeciwdziałanie tendencjom odśrodkowym
Ustalanie (stabilizowanie) określonych składników, działań, cech i relacji
Identyfikacja elementów opisowych struktury organizacyjnej -
stwierdzenie stanu faktycznego, określenie cech właściwych struktury (specjalizacja, hierarchizacja, centralizacja, formalizacja)
Pomiar cech struktury organizacyjnej -
nadawanie wartości wymiarów cechom struktur organizacyjnych