Pedagogika spec i prawo wyzn, , PEDAGOGIKA SPECJALNA(1)


PEDAGOGIKA SPECJALNA

  1. Pedagogika

0x08 graphic
0x08 graphic
wychowanie - niewychowanie

Trójkąt wychowawczy:

0x08 graphic
wychowawca wychowanek

(kooperator, świadek- (podmiot, świadomy, sprawca

pokazuje że zmierza do działania)

0x08 graphic
określonego celu)

0x08 graphic

cel

(ideał wychowania - atrakcyjny,

mobilizujący; interioryzacja wartości)

Jezus Chrystus -

uobecnić w sobie, w osobie wychowanka

„przyoblec się w nowego człowieka”)

Definicje:

Początek XX wieku - kwestia antropologiczna, fil. Labarthonier: koncepcja wychowania i zadań stojących przed wychowawcą jest pochodną koncepcji człowieka i jego przeznaczenia.

Każde ujęcie antropologiczne człowieka, sugeruje formę wychowania. Koncepcja człowieka decyduje o stosowanych środkach i metodach wychowawczych.

Kim jest człowiek? - pytanie zakładające metody i środki wychowawcze.

Współczesne nurty koncepcji wychowania:

  1. Nurt materialistyczny: (Marks, Engels, Lenin)

Idea wielkości praksis - na pierwszym miejscu jest to co jest - konkretna egzystencja, praktyka, wyzwolenie człowieka poprzez zawładnięcie światem zmysłów (przed abstrakcją). Praktyka i praca wyzwalają człowieka; otaczający świat - punkt wyjścia do tworzenia nowego świata przez praktykę i pracę.

  1. Idea historyczności - natura ludzka wciąż się tworzy, człowiek wciąż się staje, zmienia się w wyniku zmiany sytuacji, stosunków społecznych (kamienie - monarchia - republika - socjalizm - komunizm, jest najdoskonalszy). Natura ludzka podlega zmianom w wyniku zmiany stosunków społecznych.

  2. Idea społeczeństwa - człowiek rozstrzygany jest we wspólnocie, w niej następuje prymat kolektywu nad jednostką (kolektyw wszystkim-siła, jednostka niczym).

  3. Idea zmiany - nie może być zmiany bez rewolucji, bez walki. Trzeba zerwać z tym, co było, zmiana jest możliwa tylko dzięki walce klasowej.

Wychowanie w socjalizmie - forma wyzwolenia z alienacji, wszechstronne rozwiniecie możliwości człowieka, wyprodukowanie jednostkowego egzemplarza o jednolitej zbiorowej świadomości (wszyscy jednakowi).

Konsekwencje nurtu - destrukcja i uprzedmiotowienie człowieka, wyeliminowanie jednostek niewygodnych.

Miejsce osoby niepełnosprawnej w socjalizmie - „inna” od „jednakowych”, tworzono zakłady zamknięte, izolowano takie osoby. Oddźwięk społeczny - przez wiele lat osoba niepełnosprawna była skrywana, wstydzono się ich.

  1. Nurt neo-iluminizmu:

Nawiązuje do myśli Johna Dewey - liczy się to, co praktyczne, efektywne. Nurt stworzony na początku XX wieku miała patrzeć na człowieka w aspekcie świeckości - natura ludzka jest efektem wpływu kultury (zależność), nie ma odwołania do religii.

(Jan Paweł II - to człowiek jest twórcą kultury, a nie kultura twórcą człowieka, ona o nim nie decyduje).

Prowadzi to do chaosu, subiektywizmu, relatywizmu, względności… „wszystko wolno”

Idea laickości ma walczyć z zasadą wyznaniowości, stając się zasadą dogmatyczności - ponad wszystko dla społeczności.

  1. Nurt pedagogiki radykalno-emancypacyjnej:

Myślenie wolnościowe „na lewo”, nurt związany ze szkołą frankfurcką, cień faszyzmu i socjalizm.

Zwrócenie uwagi na emocje.

Radykalne wyzwolenie człowieka - filozofia wolnościowa.

Nawiązanie do filozofii egzystencjalnej Sarta i nihilizmu Nietschego - liczy się egzystencja i przeżycia człowieka. Osoba ludzka jest samowystarczalna i wolna, doskonała w swojej pierwotnej naturze. Wszelkie doświadczenie ma sens jeżeli jest wewnętrzne i subiektywne.

Człowiekiem kieruje instynkt, impulsy, potrzeby - są to uczucia wyższe. Należy zaspokajać przede wszystkim popędy.

  1. Nurt pedagogiki technologiczno-funkcjonalnej:

XIX/XX wiek, John Diuei, Klapared; sformułowano tezy:

  1. Szkoła dla elit - tworzy elitę intelektualną i moralną, by z nich stworzyć grupę rządzącą. „Szkoła na miarę” zajmuje się jednostkami uzdolnionymi.

  2. Szkoła dla wszystkich - minimum wiedzy dla ludzi przeciętnych.

  1. Antypedagogika

Nurt związany z sytuacją społeczną, ideową. Lata 60/70, czas kryzysu społecznego - zachwianie tradycyjnych wartości. Lata 60/70, czas kryzysu społecznego - zachwianie tradycyjnych wartości - hipisi, ruch wolnościowy, w Polsce protesty studenckie, bunty, hasla „brak przyszłości”. W Europie i USA pojawiają się idee związane z postawą wolnościową w wychowaniu.

Kupffer doszedł do przekonania, że konflikt pokoleń wypływa z władzy wychowawczej, ze świadomego kierunkowego intencjonalnego działania wychowawcy. Uznał, że to stan patologiczny. Należy odpedagogizować relacje dorosły - dziecko. Trzeba odrzucić zamiary wychowawcze, gdyż u ich podstaw leży władza wychowawcza.

Brunill- wychowanie to jest dom publiczny, w którym prostytuuje się dzieci wmawiając im, że tego potrzebują.

Założenia antropologii:

  1. Człowiek od urodzenia jest istotą w pełni wartościową. Mamy się przyglądać dziecku, nie musimy go wychowywać, ponieważ tego nie potrzebuje.

  2. Człowiek od urodzenia jest osobą w 100%autonomiczną, odpowiedzialną za siebie i samo stanowiącą o sobie.

  3. Człowiek od urodzenia potrafi stanowić i decydować o swojej edukacji - jest równoprawna osobie dorosłej.

Odrzucenie wszelkiego myślenia pedagogicznego. Nie trzeba wychowywać dziecka. Odrzucenie władzy i autorytetu i ukazanie nieprawności wszelkiego działania wychowawczego, pedagogicznego.

Rousseau - romantyzm w spojrzeniu na dziecko. Widziane jest jako całkowicie samodzielna osoba. Oddziaływanie wychowawcze nie może być bezpośrednie. Każde dziecko z natury jest dobre, przez dorosłych doświadcza zła.

Uproszczenie relacji dorosły - dziecko. Relacja powinna być sprowadzona do relacji przyjacielskiej. Dorosły ma być przyjacielem, tak inne dzieci. Gdy wychowawca zaczyna myśleć, że ma wychowanka wywiera nacisk na dziecko, a ono wymaga jedynie wsparcia w uczeniu się. Postawa wychowawcy ma być podobna do lekarza, pomaga, ale nie wywiera bezpośredniego wpływu. Zła jest postawa wychowawcy, który zagarnia osobowość dziecka.

Działanie nastawione jest na teraźniejszość, tu i teraz. Nie stawia się celów, wymagań, wartości są pluralistyczne i trzeba je realizować tu i teraz. Mają przenikać dziecko, mają to być elementy osobowościowe, wyeksponowane przez „ja” dziecko. Zniesiona jest z wychowawcy wszelka odpowiedzialność.

Dialog antypedagogiczny - wolny od panowania, oparty ma być na miłości wychowawczej. Dialog polega na doświadczeniu drugiej osoby, nic ponadto. Mocno podkreślona jest wartość subiektywizmu - źródło do odkrycia tożsamości człowieka - odkrywam siebie w sobie samym (Kant - człowiek ma cel sam w sobie).

Prowadzi dziecko do rozumności, rozsądku, równowagi przez subiektywizm.

Konsekwencje - neutralność wychowawcza prowadzi do zagubienia dziecka. Nie istnieje nieograniczony wpływ wychowawcy na wychowanka. Nie da się zagarnąć osobowości człowieka, każdy jest inny, w różny sposób otwarty. A antypedagogika mówi o zagarnięciu człowieka.

  1. Nurt pedagogiki personalistycznej:

Personalizm filozoficzny - wielość sposobów myślenia o człowieku, jako o bycie osobowy.

Personalizm jest protestem, nurt związany z komunizmem, w latach 30 przeradza się w faszyzm.

Stowarzyszenie „Esprit” (DUCH) - gromadzi światlejsze osoby wyrażające myśl personalistyczną. Podmiotowość człowieka stawia an pierwszym miejscu.

R. Guardini, M. Scheller, E. Stein, K. Wojtyła.

Kim jest człowiek? Jakie jest jego miejsce w świecie bytów stworzonych?

Wychowanie w ujęciu deklaracji o wychowaniu chrześcijańskim - uobecnienie w osobie wychowanka osoby Jezusa Chrystusa. Oparte jest na rozwoju osobowym człowieka. Uwewnętrznienie wartości, interioryzacja wartości. Uznanie za swoje wartości prezentowanych przez wychowawcę. Wychowanie do wolności wyboru dobra. Wychowanie służy wychowankowi.

  1. Pedagogika specjalna

… to teoria i praktyka wychowywania osoby niepełnosprawnej.

Wychowanie osoby odbiegającej od normy i z zaburzeniami, która bez specjalnej pomocy nie mogłaby osiągnąć poziomu rozwoju oraz przygotować się do zadań społecznych i zawodowych leżących w zakresie jej możliwości.

Granice: możliwości rozwojowe.

Wzmianki:

Dzieckiem trzeba się zająć stosując specjalne metody wychowawcze.

Stosowano pedagogikę leczniczą do niepełnosprawnych ruchowo i przewlekle chorych.

Pedagogika specjalna - pedagogika utrudnionych, ograniczonych (Niemcy).

Ortopeddagogika - forma pedagogiki, która ma wyrównywać braki, korygować odchylenia (Belgia, Holandia).

Defektologia - niepełnosprawność, zajmuje się defektami rozwojowej (Rosja).

  1. Rozwój różnych dyscyplin wiedzy, które interesują się osobą niepełnosprawną,

  2. Pojawia się obowiązek szkolny.

1900 Ludwik Schtrimpera „Pedagogika specjalistyczna, nauka o wadach dzieci” - różnice, metody i środki postępowania.

Ośrodki tworzące kadrę pedagogiczną:

Instytut Defektologii, Rosja, Moskwa, 1925 r.

Wydział Pedagogiki Specjalnej na Uniwersytecie Warszawskim, 1958 r. Wpływa na teorię i praktykę w metodach pracy.

1924 r. - zakłada pierwsze czasopismo „Szkoła specjalna” wydawane do dziś.

Wojna - matka wynalazków, służy chorym

- matka inwalidów - urazy, choroby psychiczne - w związku z tym rozwijają się dyscypliny wiedzy: genetyka (1959 - odkrycie pierwszej wady chromosomowej), biotechnologia, działań terapeutycznych - pedagogiki, ulepszenie aparatury badawczej.

Czasopisma wydawane dla osób niepełnosprawnych: Integracja, Słowem i kształtem, Mandragora- turystyka osób niepełnosprawnych, Katecheza specjalna, Szkoła specjalna, Dłonie i słowo, Światło i cienie, Jesteśmy, Nasze sprawy, Serce i troska, Życie pod wiatr.

Audycje: radiowe- implus, bis, plus

Telewizyjne- TVP 2: „Żyją wśród nas” A. Dymna.

Podmiot pedagogiki specjalnej:

Kryterium normalności - w zależności od tej normy mówimy o odchyleniach.

Kryterium normy rozwojowej zależy od: kultury, postępu w zakresie nauki, postępu ekonomicznego, konkretnej sytuacji i miejsca.

Ustosunkowując się do niego mówimy o upośledzeniach.

Osoba niepełnosprawna w pedagogice specjalnej - to osoba, która ze względu na trudności w poznawaniu rzeczywistości i w kontaktach społecznych nie może, bez specjalnej pomocy osiągnąć optymalnego rozwoju.

Pedagogika specjalna gwarantuje uczestnictwo w życiu społecznym, zawodowym, rodzinnym. Osiągnięcie szczęścia, zrealizowanie osobowe.

Cele:

  1. OGÓLNY: wychowanie osoby niepełnosprawnej - do wszechstronnego rozwoju i przygotowanie do uczestnictwa w życiu społecznym, tworzenie nowych umiejętności na miarę jej możliwości.

  2. SZCZEGÓŁOWE: dąży się do łagodzenia cierpienia, osłabienia skutków obciążenia dziedzicznego, zmniejszenia następstw schorzeń bądź nieszczęśliwych wypadków, usprawnienie zaburzonych funkcji, ciągłe dojrzewanie do osiągnięcia normy dojrzałości (przeciętna wartość cech osobowościowych w danym środowisku, w określonym wieku życia).

W przypadkach lżejszych, mówi się o rokowaniu korzystnym.

Natomiast rokowanie mniej korzystne jest w przypadkach uszkodzeń, ubytków rozwojowych.

Osoba niepełnosprawna ma wartość, jest godna szacunku, uprawniona jest do pełnego rozwoju, do pełnej opieki. Tym więcej im bardziej jest bezradna i uzależniona od otoczenia.

Cele muszą być dostosowane do potrzeb i możliwości:

Cele w sposób konkretny zależą od jednostki.

Hanselman podzielił pedagogikę specjalną ze względu na:

  1. Upośledzenie percepcji człowieka:

  1. Upośledzenie centralnego układu nerwowego:

  1. Upośledzenie ekspresji:

Ów podział stał się podstawą do współczesnego podziału.

Działy:

  1. oligofrenopedagogika - pedagogika małego umysłu - pedagogika osób niepełnosprawnych umysłowo,

  2. tyflopedagogika - pedagogika osób niewidzących i niedowidzących,

  3. surdopedagogika - pedagogika osób głuchych i niedosłyszących,

  4. patologopedia - pedagogika osób z zaburzeniami mowy,

  5. pedagogika terapeutyczna - pedagogika osób przewlekle chorych,

  6. pedagogika resocjalizacyjna - pedagogika osób niedostosowanych społecznie,

  7. pedagogika osób szczególnie uzdolnionych,

  8. pedagogika osób mających trudności w nauce.

Niepełnosprawność złożona, sprzężona - 2 lub więcej niepełnosprawności.

Pedagogika rewalidacyjna - zasady rewalidacji - cel: przywrócenie pełni zdrowia. Wychowanie zmierzające do najpełniejszego rozwoju osoby niepełnosprawnej.

Kierunki rewalidacji:

W momencie zdiagnozowania dziecka podejmuje się czynności rewalidacyjne.

Integracji służy pomoc poprzez przystosowanie dla niepełnosprawnych środków komunikacyjnych. Walka z barierami architektonicznymi.

Owidiusz Dekrol (Decroly) na przełomie XIX/XX w. przedstawił metodę wychowania przez życie, twórca szkoły pracy. Na grunt polski przeniosła tę metodę Maria Grzegorzewska.

Podstawowym zadaniem szkoły jest przygotowanie do życia w społeczeństwie poprzez praktykę. Szkoła + życie.

Założenia:

Rewalidacja - etapy:

  1. Oddziaływanie w stosunku do osoby niepełnosprawnej poprzez pobudzanie zmysłów.

  2. Integracja zmysłowo-ruchowa. Wpływ na rozwój psychofizyczny człowieka.

  3. Wypracowanie somatognozi (soma-ciało, gnozi-poznanie), poznanie własnego ciała. Osoba niepełnosprawna nie ma świadomości np. że ta ręka jest moja.

  4. Wypracowanie gotowości do nauki (kontynuowanie pracy zmysłowej słuchowej, wzrokowej itd.)

Zjawisko sensoryzmów - występuje u dzieci niepełnosprawnych umysłowo - zaburzenia funkcjonowania zmysłów (sensorów), np. nadwrażliwość na bodźce lub nie dowrażliwość, nieprawidłowy odbiór bodźców, w nieadekwatny sposób. Jest to przeszkoda w procesie nauczania i rewalidacji.

Rozbudzenie potrzeby komunikowania się, ukierunkowania uwagi dziecka.

Umiejętność i prawidłowa interpretacja mimiki, gestów ze strony terapeuty.

Eliminowanie zachowań nieporządnych.

Ukierunkowanie dziecka na konkretne przedmioty.

Model edukacji osoby niepełnosprawnej (opanowanie umiejętności) oparty jest na: czytaniu, pisaniu, liczeniu → według tradycyjnej pedagogiki.

Nowy model zmierza do wypracowania innych postaw, do wypracowania u dziecka rozumienia danej sytuacji, wytworzenia kompetencji, kreatywności.

Założenia pedagogiki specjalnej:

Mają pomóc w relacji w stosunku do osoby niepełnosprawnej:

Cechy terapeuty: cierpliwość, pokora wobec niepełnosprawności i deficytu danej osoby, twórczość w doskonaleniu metod, programów itd. Ambicje dydaktyczne. Znajomość potrzeb osób niepełnosprawnej. Czy je znam? Czy stwarzam warunki do ich zaspokojenia? Uwzględnienia potrzeby osoby niepełnosprawnej, np. bezpieczeństwa (realizuje się na dwóch płaszczyznach - zaspokojenia potrzeb biologicznych i stałości więzi z osobami znaczącymi dla niej), potrzebę doznawania życzliwości, przynależności do kogoś (m.in. skupienia swoich emocji na kimś), potrzebę kontaktu, wzajemnego porozumiewania się, bycia dostrzeżonym, potrzebę kontaktu z rówieśnikami, własnej wartości, realizowania określonej roli społecznej, potrzeby popędowe (pokarmowe, czynnościowe, ruchu, doznawania wrażeń zmysłowych, samorzutnej aktywności, potrzeby płciowe, seksualne), uzewnętrznienia swoich uczuć, wypoczynku.

Deprywacja (bagatelizowanie) tych potrzeb zawsze niesie frustrację osób niepełnosprawnych. Oczekiwania społeczne są pewnym wyzwaniem dla osoby niepełnosprawnej.

O skuteczności zaspokojenia potrzeb decyduje dużo korzyści i satysfakcji ze strony osoby niepełnosprawnej i ze strony terapeuty.

Założenia rewalidacji:

Maria Grzegorzewska „Listy do młodego nauczyciela” - omawia role doświadczenia i miłości do dziecka. Konieczna jest postawa pełnej akceptacji, zrozumienia potrzeb dziecka, autentycznej chęci pomocy, pozytywne emocje. Poznajemy siebie w relacji do osoby niepełnosprawnej.

„Czynnik uczuciowy” - to dobroć, serdeczność, wrażliwość. Budzi wiarę we własne siły.

Przez pozytywną postawę emocjonalną wyzwalamy w dziecku pewne utajone możliwości.

Przygotowanie:

  1. Stworzenie zespołu edukacyjno - terapeutycznego

  2. Czynniki:

Nie jest zasadne używanie, występowanie dzwonka wśród lekcyjnego, bowiem każdy ma swoje tępo i możliwości.

Sam terapeuta decyduje o rytmie pracy z osobą niepełnosprawną. Zapewniona musi być baza materialna - odpowiednie wyposażenie placówki, kształtujemy otoczenie dzieci, nie może to być forma klasy, ławki, lecz wszystko musi być dostosowane… nie może rozpraszać… przeszkadzać…

Analogicznie - pracownie też muszą być dostosowane, łazienki, pokoje, miejsca przeznaczone do relaksu (w łóżka wodne, baseny z piłeczkami).

O czym trzeba pamiętać:

METODY - wpływają na poprawę konkretnego postępowania osoby niepełnosprawnej,

  1. Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Szerbar - wspomaga terapie i rozwój motoryki dziecka niepełnosprawnego.

  2. Budzenie aktywności Knill (Romatognozja) - poprawia aktywność dziecka, budzi świadomość ciała.

  3. Gimnastyka rytmiczna Kniesów (wykorzystywana jest w szkołach muzycznych).

  4. Metoda ruchowej ekspresji twórczej Cabana - interpretacja zmysłowo-ruchowa, pobudza sferę psychiki.

  5. Muzyka elementarna Orffa - oddziaływanie na dziecko, pobudzanie przez grę na instrumentach.

  6. Metoda Domana - wpływa na rozwój nauki mówienia, czytania, pisania u osób niepełnosprawnych umysłowo, stosuje się tę metodę w nauce języków obcych (podpisane obrazki).

  7. Metoda integracji sensorycznej Magdaleny Bogdanowicz.

  8. Stymulacja polisensoryczna przez żywioły i pory roku.

  9. Bonnedepart metoda „dobrego startu” - trzeba zacząć od czegoś, co przyniesie sukces, to zmobilizuje do większego wysiłku.

  10. Program rozwijający percepcję wzrokową Frostig - pobudzenie wzroku, bazuje na różnorodnych obrazach.

  11. Metoda psycho-dramy - ma na celu wytworzenia metody naśladownictwa i oprócz tego podstawowe formy empatii, wczucie się w role, w sytuacje, przyjęcie postaw bohatera którego chcemy naśladować.

  12. Tzw. klauza - terapia zabawowa - formy aktywizacji przez zabawę. Ludoterapia.

  13. Metoda alternatywnej komunikacji Bliss - terapia za pomocą języka obrazków, symboli, gestów.

Sprawdzianem skuteczności metod jest nie zawsze efekt w postaci nowej umiejętności, lecz przede wszystkim dobre samopoczucie osoby niepełnosprawnej, w dalszej mierze jej harmonijny rozwój.

Metoda jest dobra, gdy nie pogłębia lęku, nie powoduje agresji.

Diagnoza pedagogiczna:

Daje odpowiedź na pytanie, co jest przyczyną i źródłem sytuacji? Tylko trafna diagnoza pozwala przyjąć program terapii, nakreślić właściwy plan działania rewalidacyjnego.

Jest procesem określania stanu rozwoju dziecka

Diagnozę stawia się np. w sytuacji, gdy przyjmuje się nową osobę do jakiegoś ośrodka.

Nie może ona być jednorazowym doświadczeniem, musi być ponawiana, średnio raz w semestrze lub po określonym czasie, kolejna diagnoza jest już tzw. diagnozą kroczącą.

Sformułowana na piśmie diagnoza stanowi ocenę opisową rozwoju dziecka.

Dziecko ocenia się w 7 dziedzinach:

Naśladownictwa, percepcji, tzw. motoryki dużej, motoryki małej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, czynności poznawczych, mowy czynnej.

Diagnozę wystawia zespół osób pracujących z osobą niepełnosprawną, to praca zbiorowa: nauczyciela, terapeuty, rewalidatora, specjalistów (np. logopedy, muzykoterapeuty), psychologa, pedagoga, wychowawcy i tzw. osób znaczących, zajmujących się pomocą.

Ważna jest ścisła współpraca w zespole. Chodzi tu o wizje rozwoju pracy z osobą niepełnosprawną. Nad wszystkim powinien czuwać koordynator, jedna osoba odpowiedzialna.

0x08 graphic
Diagnoza krocząca opisowa ocena rozwoju dziecka

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
Działalność rewalidatora program, plan działalności rewalidacyjnej

Oligofrenopedagogika - pedagogika małego umysłu - pedagogika osób niepełnosprawnych umysłowo.

Pojawiają się przyczyny pierwotne (czynniki genetyczne-przekazywanie uszkodzonych genów) i wtórne (czynniki występujące przed… w czasie… i po porodzie) wywołujące zmiany w mózgu, zmiany funkcjonalne.

Dział potencjalnych deficytów rozwojowych, zaburzenia funkcjonalne.

ADHD - zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu.

Czynniki wtórne:

  1. W okresie planetarnym: grypa, wiek matki, zaburzenia chromosomalne, problem niedotlenienia-padaczka u matki, krwawienia, uszkodzenia chemiczne, mechaniczne, radiacyjne, nadużywanie leków, choroby infekcyjne-różyczka, zaburzenia metaboliczne.

  2. W okresie pelinetarnym, moment porodu - uszkodzenia mechaniczne, niedotlenienie płodu-porażenie mózgowe.

  3. W okresie postnetarnym: urazy fizyczne, mechaniczne, choroby- zapelenie mózgu, opon mózgowych, zaburzenia metaboliczne; czynniki kulturowe, środowiskowe, niski poziom kultury społecznej, zaniedbanie wychowawcze (może wywołać lekką niepełnosprawność).

Klasyfikacja niepełnosprawności:

1968 WHO ustala stopnie niepełnosprawności w oparciu o iloraz inteligencji, skala jednostek 100:

Według badań od 2 do 3% osób w Polsce dotkniętych jest niepełnosprawnością umysłową, z czego od o,3 do 0,4% niepełnosprawnością znaczącą lub głęboką.

Pogranicze - iloraz inteligencji od 68 do 83.

Odchylenie standardowe 16 jednostek.

Między 84 a 100 - osoby z ryzyka niepełnosprawności umysłowej.

20.12.1971 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych „Deklaracja praw osób niepełnosprawnych umysłowo”:

Instytucje udzielające pomocy:

MOPS, Stowarzyszenie Św. Alberta, św. Łazarza, Caritas, Ekumeniczna stacja opieki, Związek osób głuchoniemych, Centrum diabetologiczne, Państwowy fundusz osób niepełnosprawnych.

1



Wyszukiwarka