Pokarmówka, 07 - uklad pokarmowy, UKŁAD POKARMOWY


UKŁAD POKARMOWY

STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MIĘŚNI GŁADKICH PRZEWODU POKARMOWEGO.

mm. poprzecznie prążkowane

mm. gładkie

3 warstwy

* podłużna

* okrężna

* podłużna

W żołądku także warstwa skośna

RODZAJE SKURCZÓW MIĘŚNI GŁADKICH PRZEWODU POKARMOWEGO

Dwa rodzaje

  1. Toniczne

Polegają na długotrwale utrzymującym się wzroście napięcia i trwałym przykurczu charakterystyczne dla zwieraczy

  1. Rytmiczne fazowe

Zachodzą w obwodowej części przełyku, żołądku i jelicie cienkim

- Polegają na skurczach i rozkurczach (szybkich) co ma znaczenie w mieszaniu treści pokarmowej oraz przesuwaniu jej do dalszych części ukł.Pok.]

  1. Skurcze odcinkowe

Najczęstsze w jelicie

  1. Skurcze perystaltyczne

W przełyku

Perystaltyka pierwotne wynik połykania

Perystaltyka wtórna wynik obecności pokarmu

W żołądku

Są b.ważne skurcze na granicy Dna i Trzonu tworzą falę perystaltyczną

w jelicie

występują choć są mało ważne

  1. MMC - międzytrawienny komplet bioelektryczny

W okresie międzytrawiennym

Regulacja motoryki przez fale wolne

DEFINICJA I ZNACZENIE BER

BER PODSTAWOWY RYTM ELEKTRYCZNY TZW. Fale wolne

Źródłem BER są komórki mięśniowe o niestałym potencjale błonowym komórki rozrusznikowe

Fale wolne przesuwają się od komórki do komórki dzięki koneksonom

Rozpoczynają się w warstwie mięśniowej podłużnej i dopiero potem indukują fale wolne w warstwie okrężnej

Skurcz pojawia się gdy pojawiają się potencjały na szczycie fali wolnej.

Siła skurczu zależy od amplitudy i liczby tych potencjałów czynnościowych

BER sam nie wywołuje skurczów nadaje tylko rytm -częstość potencjałów czynnościowych. Skurcze pojawią się wtedy, gdy pojawią się potencjały czynnościowe na szczycie depolaryzacji fali wolnej.

Do czynników wywołujących potencjały należą:

CZĘSTOŚĆ BER

Żołądek 3/min

Dwunastnica 12/min

Jelito kręte 8/min

BER W ŻOŁADKU

-okolicą rozrusznikową jest trzon

-organizuje i integruje skurcze muskulatury żołądka

Ale źródłem skurczów są potencjały czynnościowe

- mmc - też od połowy żoładka

FAZY POŁYKANIA

  1. FAZA USTNA 0,3s

faza dowolna

Pod kontrolą okolic ruchowych kory mózgowej

  1. FAZA GARDŁOWA 1,5s

faza odruchowa

BY ośrodek połykania w rdzeniu przedłużonym i moście

Skurcze perystaltyczne gardła 5cm/s

Otwarcie zwieracza przełyku (gardłowo-przełykowego)

  1. FAZA PRZELYKOWA

faza odruchowa

BY perystaltyka

wywołana podrażnieniem receptorów w bł.śluz jamy ustnej, gardła i przełyku dzięki impulsom aferentnym przewodzonym przez nerwy czaszkowe 5 9 10 do ośrodka połykania w tworze siatkowatym pnia mózgu.

Impulsy eferentne zdążają z ośrodka połykania do mm.gardla i przełyku poprzez nerwy 5,7,9,10,12

Górny i dolny zwieracz przełyku otwarte

Kęs pokarmowy dostaje się do żołądka w czasie 5s

KONTROLA NERWOWA CZYNNOŚCI MOTORYCZNEJ PRZELYKU

  1. górny zwieracz przełyku

skurcz vagus - Ach, ATP

rozkurcz NO, VIP

  1. 1/3 górna przełyku

VAGUS ruchowo (somatycznie) - z jądra dwuznacznego

  1. 2/3 dolne przełyku

VAGUS przywspółczulnie (autonomicznie) z jądra grzbietowego ruchowego

Skurcz- gastryna/motylina/substancjaP

Rozkurcz - sekretyna/VIP/NO

  1. Dolny zwieracz przełyku

-> tu najwyższe ciśnienie

Kurczy się, gdy reszta przełyku jest rozluźniona - mimo ze skurcz praktycznie samoistny - nerwy współczulne jeszcze go pogłębiają

przez vagusa rozluźniany

Unerwienie współczulne pochodzi ze splotu aortalnego i górnego zwoju szyjnego.

Ale dzięki niecholinergicznych i nie adrenergicznych neuronów pozazwojowych uwalniających neuropeptydy VIP SubstP NO ATP

Perystaltyka pierwotna

wynik połykania

rozpoczyna się poniżej górnego zwieracza przełyku

Perystaltyka wtórna

wynik obecności pokarmu

- może rozpoczynać się w dowolnej części przełyku

-- nie jest poprzedzona skurczami w gardle

Najczęstszym objawem dysfunkcji ruchowej przełyku jest zgaga spowodowana refluksem kwaśnej treści żołądkowej przez „nieszczelny” dolny zwieracz przełyku.

MECHANIZM ZAMYKANIA ZWIERACZA WPUSTU

  1. toniczny skurcz dolnego zwieracza przełyku NAJWAŻNIEJSZY]

- rozwiera się tylko w czasie połykania

- pochodzenia biogennego

- nie zależy ani od hormonów ani od nerwów

Hormony mogą wzmagać skurcz gastryna motylina - peptyd jelitowy(PP)

Moją także hamować sekretyna CCK glukagon, progesteron

Zwiększenie napięcia zwieracza po posiłku białkowym (gastryna) i zmniejszenie po posiłku tłustym (CCK, sekretyna) można tłumaczyć właśnie działaniem hormonów.

Działanie rozluźniające progesteronu - i zarzucanie treści pokarmowej charakterystyczne dla ciąży

ACHALAZJA nadmierny skurcz zwieracza

  1. Mechanizm zastawkowy pomiędzy przełykiem a żołądkiem kąt Hissa

  2. Ucisk przełyku przez odnogi przepony

  3. Bierny ucisk ciśnienia śródbrzusznego na dolny podprzeponowy odcinek przełyku

MOTORYKA ŻOŁĄDKA - WPŁYW HORMONÓW ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH

Żoładek jest unerwiony

współczulnie

Piersiowe nerwy rdzeniowe Th6-Th10 ( zwój trzewny)

przywspółczulnie

Nerwy błędne unerwiające splot Meissnera i Auerbacha

-hamowanie motoryki żołądka drogą włókien peptydergicznych,purynergicznych i nitroergicznych - na początkowe części żołądka - wyższy próg pobudliwości

- aktywacja motoryki żołądka drogą włókien cholinergicznych -na dalsze części żoładka

Motoryka

Obecność pokarmu zwiększa aktywność ruchową żołądka

- Ruchy perystaltyczne

Retropulsja -

Ruchy miazgi pokarmowej w przód i tył w wyniku napierania na zamknięty odźwiernik.

REGULACJA MOTORYKI ŻOŁĄDKA

CZYNNIKI REGULUJĄCE AKTYWNOŚĆ SKURCZOWĄ

  1. AUTONOMICZNE NERWY ZEWNĘTRZNE I NEURONY SPLOTU WARSTWY MIĘŚNIOWEJ ŻOŁADKA

-VAGUS

Podwójna rola w adaptacji żołądka do zmiennej objętości pokarmowej

  1. hamujący odruch wago-wagalny VIP i NO. - rozkurcz części początkowej dzięki receptorom wrażliwym na rozciąganie

  2. pobudzający odruch - zwiększenie napięcia części początkowej dzięki acetylocholinie i rec M

  1. WEWNĄTRZPOCHODNE AKTYWNOŚĆ SKURCZOWA MIĘŚNI ŻOŁĄDKA

  1. RÓŻNE CZYNNIKI HORMONALNE I HUMORALNE

GASTRYNA, MOTYLINA wzmagają częstość i siłę skurczów

SEKRETYNA, GLUKAGON , GIP hamują częstość i siłę skurczów

CCK hamuje opróżnianie żołądkowe

MMC - KONTROLOWANE PRZEZ MOTYLINĘ

MECHANIZM OPRÓZNIANIA ŻOŁADKA

ROLA ODRUCHÓW, JONÓW WODOROWYCH, TŁUSZCZU, SUBSTANCJI OSMOTYCZNYCH I CCK.

kawałki o obj poniżej 1mm3 mogą przechodzić przez odźwiernik

2-7 ml przechodzi każdorazowo do duod gdy miazga napiera na odźwiernik

prędkość opróżniania żołądka zależy od szybkości rozdrabniania miazgi pokarmowej

REGULACJA OPRÓŻNIANIA ŻOŁĄDKA

Bezpośrednim czynnikiem kontrolującym opróżnianie żołądka jest zwieracz odźwiernika

  1. ODRUCHY MIEJSCOWE

POBUDZAJĄCE

Zapoczątkowane przez rozciągnięcie cz. Odźwiernikowej

Vagus -mało ważny

HAMUJĄCE

Pobudzane odruchy jelitowo-żołądkowe, które hamują opróżnianie żołądka

ODRUCHY JELITOWO-ŻOŁĄDKOWE są wyzwalane przez

- wzrost osmolarności

- spadek pH

- produkty trawienia białek i tłuszczów

- rozciągnięcie ścian dwunastnicy

RECEPTORY W DWUNASTNICY

Wrażliwe na:

reagują na spadek pH najmocniej poniżej 1,5

reagują na produkty hydrolizy tłuszczów

np. cukry proste (tylko proste)

  1. HORMONY

POBUDZAJĄCE - czyli wzrost akt. żołądka

Gastryna uwalniana w odpowiedzi na rozciągnięcie odźwiernika

HAMUJĄCE

Hormony jelitowe - enterogastrony

  1. CCK najważniejsza

uwalniana w dwunastnicy dzięki tłuszczom i produktom trawienia białek

blokuje wpływ gastryny na mm.żołądka

swoiste receptory CCKa blokowane przez loksilumid

  1. Sekretyna,

uwalniana w dwunastnicy dzieki zakwaszeniu

hamuje mm.żołądka

  1. glukagon i GIP (żołądkowy peptyd hamujący)

też hamują opróżnianie ale dopiero w dawkach farmakologicznych

Opróżnianie żołądka ulega znacznemu zwolnieniu po wagotonii - np. przy chorobie wrzodowej

RODZAJE SKURCZÓW JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO

ROLA UNERWIENIA AUTONOMICZNEGO I HORMONÓW ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH W REGULACJI MOTORYKI JELIT

JELITO CIENKIE

  1. Skurcze odcinkowe - segmentowe

Najczęstsze

CHARAKTE MIOGENNY

Czestsze w duodenum niż krętym

  1. Skurcze perystaltyczne - propulsywne

są wynikiem miejscowego odruchu obejmującego śródścienne sploty jelitowe („mózg jelitowy”) i występują nawet w odnerwionym zewnętrznie lub wyciętym i zawieszonym w płynie odżywczym

BLOKOWANY PRZEZ - ATROPINĘ, HEKSAMENTONIUM, KOKAINE, DUZE DAWKI NIKOTYNY

prędkość przesuwania ok. 2cm/s

  1. MMC - międzytrawienny komplet bioelektryczny

W okresie międzytrawiennym

UNERWIENIE AUTONOMICZNE

Współczulne hamują motorykę ale pobudzają skurcz zwieraczy

Przywspółczulne aktywują motorykę ale hamują skurcz zwieraczy

Zewnętrzne nerwy autonomiczne pośredniczą w długich odruchach trzewnych:

odruch żołądkowo-krętniczy

Pobudza perystaltykę krętego przy rozciąganiu żołądka

jelitowo-jelitowy (nerwami współczulnymi)

Np.. przy urazie jelita lub otrzewnej hamuje ruchy robaczkowe

HORMONY ŻOŁĄDKOWO - JELITOWE

AKTYWACJA MOTORYKI

BEZ WPŁYWU NA BER

WPŁYWAJĄC NA BER

HAMOWANIE MOTORYKI

BEZ WPŁYWU NA BER

Zwieracz krętnico-kątniczy

skurcz gdy rozciągane grube

rozkurcz gdy rozciągany żołądek lub cienkie, także gastryna

JELITO GRUBE

UNERWIENIE

PRZYWSPÓŁCZULNE

nerwy błędne okrężnica wstępująca i prawa połowa poprzecznicy

nerwy miedniczne reszta

WSPÓŁCZULNE

splot krezkowy górny - i całość w dół

    1. SKURCZE ODCINKOWE

okrężnica poprzeczna i zstępująca

nadają charakterystyczny wygląd

    1. PROPULSYWNE

jel.ślepe, okrężnica wstępująca

ruch wahadłowy

    1. PERYSTALTYCZNE

20cm/min

jak w jel.cienkim

    1. MASOWE

najbardziej charakterystyczne

kilka razy dziennie

obkurczeniu ulega cały segment nawet 20-30cm

sposób na przejście masy kałowej do odbytnicy

ODRUCH DEFEKACYJNY

Ośrodek w części krzyżowej rdzenia - nerwy miedniczne

REGULACJA WYDZIELANIA ŚLINY PRZEZ UKŁAD AUTONOMICZNY

SKŁAD ŚLINY

Ze wzrostem obj Na+ rośnie a K+ maleje

Najważniejszy anion HCO3-

Kalikreina, EGF, lizozym, mucyny, białka osocza, PTIALINA, substancje grupowe

Im większy bodziec wydzielniczy tym większa objętość i osmolarność śłiny

Ślinianki przyuszne głównie ślina wodnista

Ślinianki podżuchwowo (mieszana) podjęzyk ślina lepka

Skład pierwotny jak osocze, dopiero potem obróbka w przewodach ślinowych

Regulacja

PRZWSPÓŁCZULNIE wzrost śliny wodnistej (z jąder ślinowych dolnych i górnych 7 i 9) - wzrost Cgmp

Mocne pobudzenie

Dużo Na+

Ach rec M

czasem VIP, SubstancjaP

WSPÓŁCZULNIE wzrost śliny śluzowej wzrost cAMP na BETA

Obfita w K+, HCO3-, białko

Nor

Dopa

NPY

Hormony przysadki, tarczycy , nadnerczy wpływają na wydzielanie śliny.

ŻOŁĄDEK

Zawiera gruczoły:

  1. Wpustowe

  1. właściwe - dno i trzon

Najważniejsze w wydzielaniu soku żołądkowego

Pięć typów komórek

    1. Komórki główne

liczne ziarnistości zymogenie --pepsynogeny

    1. Komórki okładzinowe

z cyklazą adenylanową

ATPaza H+/K+

    1. Komórki szyjkowe

    2. Komórki niezróżnicowane

    3. Komórki wewnątrzwydzielnicze - srebrochlonne

należą do APUD

Komórki EC motylina, serotonina

Komórki D somatostatyna

Inne VIP , GRP (peptyd uwalniający gastrynę) enkefalina

Komórki G gastryna

  1. Odźwiernikowe

Proces odnowy nabłonka gruczołowego trwa 2-6 dni

Pobudzany :

FUNKCJA BARIERY ŚLUZÓWKOWEJ ŻOŁĄDKA

W jej skład wchodzą:

* ścisłe złącza między komórkami nabłonka

* błona komórkowa powierzchni

Czynniki uszkadzające:

Używanie tych czynników w małych ilościach - „cytoprotekcja adaptacyjna”

SOK ŻOŁĄDKOWY

CZYNNIKI POBUDZAJĄCE WYDZIELANIE PEPSYNOGENÓW

WPŁYW PH SOKU ŻOŁĄDKOWEGO NA POWSTAWANIE PEPSYNY

FAZY WYDZIELANIA SOKU ŻOŁĄDKOWEGO

HAMOWANIE WYDZIELANIA SOKU ŻOŁĄDKOWEGO

ZASADNICZE SKŁADNIKI SOKU TRZUSTKOWEGO

ENZYMY PROTEOLITYCZNE, LIPOLITYCZNE, ANIONY I KATIONY , PH SOKU

FAZY WYDZIELANIA SOKU TRZUSTKOWEGO

HORMONALNA REGULACJA WYDZIELANIA SOKU

ROLA CCK, SEKRETYNY, GRP , PP I SOMATOSTATYNY

HORMONY WYDZIELANE W JELICIE CIENKIM

DZIAŁANIE CCK, SEKRETYNY, SOMATOSTATYNY

GŁÓWNE SKŁADNIKI ŻÓŁCI

CHOLESTEROL

FOSFOLIPIDY

GŁÓWNE ANIONY KATIONY

KWASY ŻÓŁCIOWE

BARWNIKI ŻÓŁCIOWE

MECHANIZM WYDZIELANIA KWASÓW I BARWNIKÓW ŻÓŁCIOWYCH DO ŻÓŁCI

CZYNNIKI HORMONALNE REGULUJĄCE WYDZIELANIE ŻÓŁCI

CZYNNIKI ODPOWIEDZIALNE ZA OPRÓŻNIANIE PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO

METABOLICZNA CZYNNOŚĆ WĄTROBY


Wyszukiwarka