Monika Jagielska
PRAWO CYWILNE - CZĘŚĆ OGÓLNA (2010/2011)
Zagadnienia egzaminacyjne dla kierunku Prawo niestacjonarne (II rok, III semestr)
UWAGA: Podane niżej zagadnienia mają charakter jedynie informacyjny wskazujący raczej na zakres materiału obowiązującego na egzaminie przedmiotowym. Pytania na egzaminie nie wybiegają poza ten zakres, nie muszą być jednak koniecznie sformułowane dokładnie w sposób podany poniżej (mogą one być bardziej ogólne, np. jedno pytanie obejmie kilka zagadnień bardziej szczegółowych). Na bazie konkretnego pytania student może zostać poproszony o podanie konkretnego przykładu.
Egzamin jest ustny i obejmuje dwa pytania; na oba trzeba odpowiedzieć w stopniu co najmniej dostatecznym.
Zagadnienia wstępne i zagadnienia ogólne
Cywilnoprawna metoda regulacji (cechy charakterystyczne).
Źródła prawa cywilnego.
Rodzaje norm prawnych (ius cogens, ius dispositivi, przepisy semiimperatywne - wyjaśnij)
Klauzule generalne - pojęcie, przykłady, znaczenie dla systemu prawnego.
Domniemania (w szczególności domniemanie dobrej wiary),
Domniemanie dobrej wiary, pojęcie dobrej wiary i jej ochrona w Księdze I KC
Co oznacza i na czym polega prawo zasada lex retro non agit (prawo intertemporalne).
Pojęcie i rodzaje praw podmiotowych.
Powstanie i nabycie prawa podmiotowego; Ustanie i utrata prawa podmiotowego.
Wykonywanie i nadużycie wykonania prawa podmiotowego (art. 5 KC).
Osoby fizyczne
Zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych - pojęcia.
Zdolność prawna osoby fizycznej (moment początkowy, moment końcowy).
Sytuacja prawna nasciturusa.
Zdolność do czynności prawnych (okoliczności wpływające na zdolność do czynności prawnych, brak zdolności do czynności prawnych, pełna zdolność do czynności prawnych, stanowisko prawne ograniczonego w zdolności do czynności prawnych).
Konwalidacja czynności dokonanej przez osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych
Negotium claudicans
Ubezwłasnowolnienie całkowite, częściowe (podstawy, przesłanki, skutki).
Uznanie za zmarłego i sądowe stwierdzenie zgonu (podobieństwa i różnice).
Kommorienci
Dobra osobiste osób fizycznych i ich ochrona.
Pojęcie konsumenta
Pojęcie przedsiębiorcy
Osoby prawne
Osoba prawna - pojęcie, rodzaje osób prawnych
Sposoby tworzenia oraz ustania osób prawnych
Teoria organów osoby prawnej i jej konsekwencje
Rzekomy organ - pojęcie i skutki dokonywanych przez niego czynności prawnych (art. 39 a art. 103 KC)
Ułomne (niepełne osoby prawne) - pojęcie, podstawa prawna, rodzaje.
Dobra osobiste osób prawnych i ich ochrona.
Pojęcie i ochrona firmy (zasady `prawa firmowego') - temat wspólny dla osób prawnych i osób fizycznych.
Przedmioty stosunków cywilnoprawnych
Pojęcie rzeczy
Rodzaje przedmiotów stosunków cywilnoprawnych
pojęcie i zbycie przedsiębiorstwa;
Podział rzeczy: kryteria i znaczenie prawne podziału
Rzeczy oznaczone co do gatunku/tożsamości; podzielne/niepodzielne; proste/złozone
rzecz ruchoma/ nieruchomość,
Pojęcie przynależności i znaczenie wyróżnienia
Pojęcie części składowej i znaczenie wyróżnienia
Pojęcie i rodzaje pożytków
Oświadczenie woli i czynność prawna
Pojęcie oświadczenia woli (teorie wyjaśniające istotę oświadczenia woli).
Wymogi istnienia oświadczenia woli
Oświadczenie woli składane indywidualnemu adresatowi (w jakiej chwili może być uznane za złożone).
Wykładnia oświadczenia woli
Pojęcie czynności prawnej (co poza oświadczeniem woli może wchodzić w skład czynności prawnej)
Po spełnieniu jakich przesłanek można mówić o istnieniu oświadczenia woli (wymogi istnienia oświadczenia woli).
Klasyfikacja czynności prawnych (czynności prawne: konsensualne realne, jednostronne i dwustronne, pod tytułem dartym i odpłatnym, rozporządzające i zobowiązujące, zasada podwójnego skutku czynności zobowiązujących (!), czynności prawne przysparzające, kauzalne i abstrakcyjne - koniecznie przykłady tych ogólnych postaci czynności prawnych).
Przesłanki ważności czynności prawnej
Treść czynności prawnej, elementy składowe treści czynności prawnej (essentialia negotii, naturalia negotii, accidentalia negotii - pojęcie i przykłady).
Swoboda kształtowania treści czynności prawnej
Treść czynności prawnej jako przesłanka jej ważności (art. 58)
Nieważność niektórych postanowień czynności prawnych (częściowa nieważność), pojęcie klauzuli salwatoryjnej.
Umowy i sposoby ich zawierania
Definicja umowy
Oferta - pojęcie i skutki
Oświadczenie woli o przyjęciu oferty
Negocjacje
Aukcja
Przetarg
Culpa in contrahendo
Wymagania dotyczące formy
Zasada braku formalizmu i jej uzasadnienie wymagań ustawowych (element swobody dokonywania czynności prawnych).
Rodzaje wymagań co do formy
Dopełnienie wymogu formy pisemnej zwykłej (jaka forma jest zrównana z pismem zwykłym).
Data pewna
Poświadczenie podpisu
Rygor ad solemnitatem (wyjaśnij i podaj przykłady)
Rygor ad probationem (wyjaśnij i podaj przykłady)
Rygor ad eventum (wyjaśnij i podaj przykłady)
Wady oświadczenia woli
Brak świadomości lub swobody (przyczyny, skutki, znaczenie tzw. przebłysku świadomości).
Pozorność (przesłanki, skutki, ochrona osoby trzeciej przed skutkami pozorności).
Błąd (pojęcie, rodzaje, przesłanki prawnej doniosłości błędu, skutki prawne, podstęp).
Groźba (pojęcie, przesłanki prawnej doniosłości groźby, skutki prawne).
Sankcje wadliwych czynności prawnych
nieważność bezwzględna (cechy, przyczyny);
nieważność względna (cechy, przyczyny);
konwalidacja czynności prawnej (istota, sposoby);
bezskuteczność zawieszona (istota, , przyczyny);
bezskuteczność względna (art. 59 KC)).
Warunek i termin
Pojęcie i rodzaje warunku (przykłady).
Skutki zastrzeżenia warunku niemożliwego, sprzecznego z ustawą lub zasadami współżycia społecznego.
Ochrona osoby trzeciej (art. 92 §2 KC)
Warunek potestatywny - pojęcie, dopuszczalność de lege lata (propozycja regulacji w projekcie Księgi I KC)
Warunek a termin
Przedstawicielstwo
Przedstawicielstwo a instytucje pokrewne (zastępstwo pośrednie, posłaniec).
Przesłanki prawnej skuteczności działania przedstawiciela.
Udzielenie pełnomocnictwa (charakter prawny i przesłanki ważności udzielenia pełnomocnictwa).
Rodzaje pełnomocnictwa ze względu na jego treść
Pełnomocnictwo ogólne a prokura jako szczególny rodzaj pełnomocnictwa handlowego.
Substytucja (pojęcie, dopuszczalność)
Czynności prawne z samym sobą (istota, dopuszczalność).
Falsus procurator (pojęcie, skutki jego działania), dopuszczalność stosowania art. 103 KC per analogiam do innych instytucji prawnych (rzekomego organu).
Wygaśnięcie pełnomocnictwa
Stosunek będący podstawą pełnomocnictwa i jego znaczenie (pełnomocnictwo a stosunek podstawowy; przykłady umów stanowiących stosunki podstawowe).
Przedawnienie i terminy zawite (dawność)
Przedawnienie - ratio legis instytucji.
Rodzaje dawności i różnice między nimi.
Przedmiot przedawnienia (jakie roszczenia ulegają przedawnieniu) i terminy przedawnienia (ogólne i szczególne terminy przedawnienia, przykłady).
Początek biegu przedawnienia.
Zawieszenie i przerwa biegu przedawnienia; odroczenie upływu przedawnienia.
Podniesienia zarzutu przedawnienia (zarzut przedawnienia a nadużycie wykonywania prawa podmiotowego, art. 5 KC); czy sąd może uwzględnić upływ terminu przedawnienia z urzędu?.
Skutki przedawnienia (przekształcenie zobowiązania w zobowiązane naturalne).
Uznanie roszczenia - pojęcie, rodzaje, skutki
Terminy zawite - pojęcie, podział na grupy, przykłady; czym różnią się od przedawnienia; dopuszczalność odpowiedniego stosowania przepisów o przedawnieniu do terminów zawitych.