Co to jest odmienność somatyczna? Jak można ją podzielić? Dla rozjaśnienia sprawy rozpisałyśmy z koleżanką poniższy podział:
spowodowana chorobą
choroba genetyczna
zespół Downa, zespół Turnera, dystrofia mięśniowa, etc.
nadczynność/niedoczynność narządów
gigantyzm, karłowatość, wole, etc.
spowodowana wadą urodzeniową
„zajęcza warga”
inna niż zazwyczaj ilość palców
brak jakiejś kończyny/kończyn, etc.
„wady urody”
genetycznie uwarunkowane
np. duży nos, krzywe nogi
także kolor skóry moze być postrzegany jako wada urody!
zespół cech, które w połączeniu tworzą „brzydotę” człowieka
nabyte
wskutek urazu (np. krzywe zrośnięcie nosa po złamaniu)
choroby skóry
sterydy
wskutek niedoborów rozwojowych, etc.
Czy w świetle tego podziału i przedstawioncyh statystyk, można zawsze mówić o niepełnosprawności w przypadku odmienności somatycznej?
Istnieje wiele klasyfikacji dzieci niepełnosprawnych, których podstawę stanowią różne kryteria:
psychologiczne (subiektywne odczucie stopnia upośledzenia)
społeczne (sposób funkcjonowania społecznego, sposób postrzegania przez społeczeństwo odmienności)
pedagogiczne (stopień wyuczalności, inteligencja)
kliniczne (lokalizacja, stopień i przyczyny uszkodzenia)
Ze względu na rodzaj naruszonej sprawności psychofizycznej i z punktu widzenia potrzeb praktycznych w szkolnictwie najczęściej wyróżnia się dzieci:
upośledzone umysłowo
z obniżoną sprawnością sensoryczną spowodowaną brakiem, uszkodzeniem lub zaburzeniami funkcji analizatorów zmysłowych
- z wadami słuchu
- z wadami wzroku
z obniżoną sprawnością ruchową (dzieci z dysfunkcją narządu ruchu oraz zaburzeniami kinestetycznymi)
z obniżoną ogólną sprawnością psychofizyczną z powodu chorób somatycznych (przewlekle chore) oraz na tle anomalii wagi i wzrostu
z obniżoną sprawnością komunikowania się (dzieci z różnego rodzaju zaburzeniami mowy, dzieci autystyczne)
z obniżoną sprawnością funkcjonowania społecznego (dzieci z trudnościami wychowawczymi, niedostosowane społecznie, z zaburzeniami równowagi nerwowej i emocjonalnej, z zaburzeniami zdrowia psychicznego)
z defektami sprzężonymi (z niepełnosprawnością sprzężoną)
Jak z powyższej klasyfikacji wynika, odmienność somatyczna, która sama niesprawnością nie jest, została włączona do działu o dzieciach niesprawnych somatycznie z tego względu, iż często prowadzi do obniżenia sprawności lub też niesprawność jest właściwością z nią współwystępującą. Bardzo duże znaczenia mają także aspekty społeczne i psychologiczne tego zjawiska.
Najczęściej dziecko wymaga wielostronnej pomocy specjalnej. W wielu przypadkach wymaga ono troskliwej opieki medycznej ze strony odpowiednich specjalistów, nieraz długotrwałego leczenia, fizycznego usprawniania, różnych rodzajów terapii (psychoterapii, socjoterapii, logoterapii) i zaopatrzenia w odpowiednie pomoce techniczne oraz zapewnienia pomocy specjalnej.
REAKCJA OTOCZENIA NA ODMIENNOŚĆ
Nie będąc ani kalectwem, ani też chorobą , odmienność somatyczna jest jedynie odchyleniem od pewnych społecznie przyjętych standardów urody i atrakcyjności fizycznej, które może być przyczyną przykrych emocji i bolesnych doświadczeń społecznych -> DO INTERSEKSUALIZMU
Zależnie od rodzaju i stopnia odmienności problemy mogą zacząć się już w łonie matki, kiedy dowiaduje się ona, że urodzi dziecko np. z zespołem Downa, . Jest to bardzo ciężka emocjonalnie sytuacja dla rodzica, która może dodatkowo rzutować w przyszłości na rozwój psychospołeczny dziecka. Znane są nam różne negatywne postawy rodzicielskie, dlatego nie będę ich tutaj przytaczać. Ogólnie wiemy, jak wielki wpływ na rozwój fizyczny i społeczny dziecka mają rodzice.
W przedszkolu i szkole jest jeden z najtrudniejszych okresów. Dzieci z natury bardzo piętnują odmienność, niezależnie czy ktoś ma krzywy nos, jest nietypowo wysoki, jąka się czy też ubiera niechlujnie. Tutaj najczęściej przeżywa się pierwsze niepowodzenia w relacjach interpersonalnych, może także dotkliwie ucierpieć poczucie własnej wartości. Pojawiające się zaburzenia na tle rozwoju psychospołecznego dodatkowo zwracają na siebie uwagę osoby odmiennej somatycznie.
Może się zdarzyć, że po zmianie szkoły nikt nie będzie zwracał uwagi na odstające uszy, ale na to, że ktoś jest nieśmiały, skryty i niepewny w kontaktach z innymi, co także może go piętnować jako „kozła ofiarnego”. Cały wcześniejszy okres rozwojowy bardzo wpływa na to, jaką osobą zostanie dane dziecko w przyszłości. Problemy mogą także wynikać na tle dyskryminacji ze względu na kolor skóry.
PROBLEMY OSOBISTE OSOBY
Odmienność somatyczna może być także źródłem bardzo przyziemnych, ale i krępujących sytuacji. Osoba nieprzeciętnie niska lub wysoka będzie mieć problemy z wchodzeniem przez drzwi, wielkością i wysokością mebli codziennego użytku, wysokością pomieszczeń, rozmieszczeniem schodów. Osoba, która bardzo zwraca swoją odmiennością uwagę może spotykać się z braku chęci innych osób, do wychodzenia z nią gdzieś indziej. Czasem odmienność ogranicza także repertuar miejsc, gdzie można chodzić swobodnie. Tym samym może być problem ze znalezieniem życiowego partnera i trudności w spełnieniu się w życiu osobistym. Wada taka jak zajęcza warga, nie poddane operacji, powoduje problemy z prawidłową artykulacją, z jedzeniem i tym samym utrudnia kontakty społeczne dwustronnie - niepewność osoby z odmiennością i uprzedzenia ze strony osób innych. Odmienność ogranicza tez czasem możliwości pracy - albo i wprost ją uniemożliwia.
„MY” A OSOBA Z ODMIENNOŚCIĄ
Zdarza się też, że osoba z dużą odmiennością somatyczną bardzo dobrze czuje się ze sobą i ma wartościowych znajomych. Jednak zazwyczaj pierwszą naszą reakcją potrafi być niepewność, jak zachować się w obliczu np. zajęczej wargi, progerii (dziecko niesamowicie prędko się starzeje już bardzo młodo) czy też karłowatości. Jak zachowywać się i zwracać do takiej osoby? Jeśli mamy pytania odnośnie choroby, to czy i jak spytać? Jak komuś pomóc ale i jednocześnie nie urazić go? Ludzie dostrzegli te problem stwarzając mianowicie zasady savoir-vivre w kontakcie z osobą z przewlekłą chorobą somatyczną. Zapoznajmy się z nią:
FOLIA SAVOIR-VIVRE
Mówi się, że nie szata zdobi człowieka, ale w opozycji stoi powiedzenie „jak Cię widzą, tak Cię piszą” - czy zatem wygląd zewnętrzny ma znaczenie? Nierzadko z doświadczenia wiemy jak łatwo można osądzić człowieka po wyglądzie i jak duże wygląd zewnętrzny wywołuje na nas wrażenie. Jak zatem poradzić sobie z innym rodzajem odmiennego wyglądu? W wielu przypadkach deklarujemy, że wygląd nie ma znaczenia, a co mówią nam o tym statystyki?
STATYSTYKI
Wyszukiwarka