POSŁUGA CHARYTATYWNA KOŚCIOŁA W POLSCE
Posługa charytatywna Kościoła w Polsce odzwierciedla w dużej mierze tendencje i modele charakterystyczne dla Kościoła rzymsko-katolickiego na Zachodzie. Jej ośrodkami były początkowo dwory biskupie i klasztory, od XII w. stały się nimi szpitale prowadzone głównie przez zakony, m.in. benedyktynów, joannitów, templariuszy, bożogrobowców itp. Po Soborze Trydenckim powstają liczniejsze szpitale i przytułki w parafiach i przy klasztorach, aktywizują też swoją działalność bractwa miłosierdzia i banki. W inicjowaniu i organizowaniu posługi charytatywnej Kościoła w XVII i XVIII w. zasłużyło się wielu biskupów i księży: m.in. kard. B. Maciejewski, bp krakowski A. Trzebicki, bp poznański S. Wierzbowski, bp płocki M.J. Poniatowski, bp wileński J. Kossakowski, ks. W. Tharoult i wielu innych.
Ożywienie religijne drugiej połowy XIX w. zaznaczyło się w Polsce gwałtownym rozwojem życia zakonnego i wzmożeniem posługi charytatywnej Kościoła. Cechują ja zwłaszcza w okresie poprzedzającym I wojnę światową bogate formy organizacyjne, różnorodność przedsięwzięć i akcji charytatywnych, bogata literatura i prasa specjalistyczna. Pracę charytatywną prowadzą zakony szczególnie żeńskie (szarytki, felicjanki, elżbietanki, shiżebniczki, albertynki i inne), duchowni i świeccy działacze charytatywni
(L. Przyłuski, J. Siemka, I. Kłopotowski, H. Koźmiński, A. Chmielowski, B. Markiewicz i inni), zrzeszenia i instytucje o celach wyspecjalizowanych oraz większość duszpasterzy. Ożywienie działalności charytatywnej w latach trzydziestych naszego stulecia spowodowało nie tylko spopularyzowanie ideologii charytatywnej, ale i znaczące efekty organizacyjnogospodarcze, bez których Kościół Polski nie byłby z pewnością przygotowany do zadań charytatywnych podczas II wojny światowej, a zwłaszcza powojennej rozbudowy.
Po II wojnie światowej z ramienia Konferencji Episkopatu Polski została powołana Krajowa Centrala Caritas z siedzibą w Krakowie (1945 r.), która nadawała kierunek posłudze charytatywnej Kościoła, wydawała czasopismo "Caritas" (1945-1950), organizowała m.in. "coroczne tygodnie miłosierdzia" w całym kraju oraz podtrzymywała tradycję kuchni dla ubogich. Od momentu powstania Zrzeszenia Katolików Caritas (1950 r.) kościelny Caritas został upaństwowiony, mienie zagarnięte, działalność prawn-organizacyjna zabroniona. Decyzją Episkopatu Polski z dnia 4 II 1950 r. praca charytatywna Kościoła została włączona w zwyczajne duszpasterstwo. Pomimo politycznych i gospodarczych restrykcji ze strony marksistowskiego państwa wobec Kościoła, charytatywna jego posługa nie tylko nie wygasła, ale wypracowała nowe formy działania, charakterystyczne dla duszpasterstwa. Do najistotniejszych należą: pomoc w ratowaniu życia nienarodzonych, wspieranie rodzin wielodzietnych, opieka nad matkami samotnie wychowującymi dzieci, organizacja daru ołtarza dla ubogich i samotnych, zbiórka odzieży, żywności i pieniędzy dla najbardziej potrzebujących. Po odzyskaniu statusu prawno-społecznego w 1989 r. Kościół Polski mobilizuje swoje siły w kierunku odbudowy zniszczonych struktur Caritasu.