Zoologia, Zoologia pytania


OCHRONA ŻÓŁWIA BŁOTNEGO W POLSCE

WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA PTAKÓW DRAPIEŻNYCHskip to: page content | links on this page | site navigation | footer (site information)

CHARAKTERYSTYKA RODZINY GŁUSZCOWATYCH

CHARAKTERYSTYKA RZĘDU OWADOŻERNE

CHARAKETRYSTYKA RZĘDU SÓW

OCHRONA PŁAZÓW W POLSCE

OCHRONA ŻÓŁWIA BŁOTNEGO W POLSCE

Gatunek pod ochroną, bardzo rzadki. Ścisłą ochroną został objęty w 1925 roku. Wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt z kategorią zagrożenia EN czyli gatunek bardzo wysokiego ryzyka, zagrożony wyginięciem. Od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej żółw błotny podlega Dyrektywie siedliskowej numer 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych rzadkich gatunków oraz fauny i flory.
Ścisła ochrona żółwia w Polsce owocuje również ochroną miejsc jego występowania (różne źródła podają, że około 335 ostoi zasiedlają żółwie). W środowiskach, których bytuje żółw błotny spotkać można takie rzadkie rośliny jak: widłak, rosiczka owadożerna, pływacz i storczyk oraz zwierzęta: bocian czarny, strzebla błotna i lin.
W celu zachowania populacji żółwia błotnego w Polsce stosuje się akcje sztucznego wylęgu tych gadów, podchowania i wypuszczania ich do naturalnego środowiska (w 2004 w województwie lubuskim wypuszczono 150 małych żółwi błotnych do rzeki Ilanki.

Godne ubolewania jest to, że pomimo stosowania zabiegów reintrodukcji i nieustannego edukowania społeczeństwa pojawiają się wciąż nowe, absurdalne praktyki, które szkodzą zwierzęciu. Jednym z przykładów takiego działania w ostatnich latach jest wypuszczanie na wolność obcych gatunków żółwi. W wielu stawach, starorzeczach, jeziorach i małych ciekach wodnych - zwłaszcza w okolicy dużych miast coraz częściej można spotkać pochodzącego z Ameryki Południowej żółwia czerwonolicego. Sklepy zoologiczne w Polsce sprzedają ich kilka tysięcy rocznie, a gdy zwierzę urośnie i znudzi się swoim kapryśnym hodowcom lub zostanie uznane za zbyt duże "wypuszcza się go wtedy na wolność", gdzie spora grupa tych zwierząt przeżywa niezbyt dokuczliwą w ostatnich latach u nas zimę, a niektóre osobniki z czasem mogą mieć nawet szansę na rozmnożenie. Zjawisko takie może w niedługim okresie czasu doprowadzić do wyparcia rodzimego gatunku i do zafałszowania rodzimej fauny, tym bardziej że żółw czerwonolicy zaliczany jest przez herpetologów do grupy tzw. dominantów, bezwzględnie wypierających krajowy gatunek.

WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA PTAKÓW DRAPIEŻNYCHskip to: page content | links on this page | site navigation | footer (site information)

Rząd PARZYSTOKOPYTNE

Podrząd NIEPRZEŻUWAJĄCE

Rodzina świniowate - dzik

Podrząd PRZEŻUWAJĄCE

Rodzina jeleniowate - łoś, sarna, jeleń europejski, jeleń wschodni (sika), daniel

Rodzina krętorogie ( pustorogie ) żubr, kozica, muflon

Rząd NIEPARZYSTOKOPYTNE

Rodzina koniowate - tarpan

Rząd PŁAZY OGONIASTE

Rodzina salamandrowate - salamandra plamista, traszka górska, traszka grzebieniasta, traszka karpacka, traszka zwyczajna

Rząd PŁAZY BEZOGONOWE

Rodzina ropuszkowate - kumak nizinny, kumak górski

Rodzina grzebiuszkowate - grzebiuszka ziemna

Rodzina ropuchowate - ropucha paskówka, ropucha szara, ropucha zielona

Rodzina rzekotkowate - rzekotka drzewna

Rodzina żabowate - żaba jeziorowa, żaba wodna, żaba śmieszka, żaba moczarowa, żaba dalmatyńska, żaba trawna

Rzędy - Gryzonie, Owadożerne, Nietoperze

Cechy drobnych ssaków:

    1. niewielkie wymiary ciała ( wyjątek bóbr )

    2. wysokie liczebności - zmiany liczebności sezonowe, wieloletnie - fluktuacje liczebności

    3. intensywny rozród - kilka miotów w roku, w miocie kilka młodych

    4. krótka ciąża - miesiąc

    5. szybkie osiąganie dojrzałości płciowej - szybko przystępują do rozrodu

    6. wysoka śmiertelność - śmiertelność wynika z długości życia

Rzędy - Parzystokopytne, Nieparzystokopytne, Drapieżne, Walenie

Cechy dużych ssaków:

  1. duże wymiary ciała

  2. stosunkowo niewielkie liczebności gatunków

  3. 1 miot w roku

  4. niska śmiertelność

  5. długość życia - długa

CHARAKTERYSTYKA RODZINY ŁASICOWATYCH

Rodzina łasicowate - borsuk, wydra, kuna leśna, kuna domowa, tchórz zwyczajny, tchórz stepowy, łasica łaska, norka europejska, norka amerykańska

Małe lub średniej wielkości drapieżniki. U większości należących do tej rodziny gatunków tułów jest silnie wydłużony. Wyjątek stanowi borsuk o krępym i grubym tułowiu. Małżowiny uszne mają krótkie i zaokrąglone, kończyny - krótkie, 5 - palcowe, stopochodne, półstopochodne lub palcochodne, pazury - niewciągalne. Przy odbycie występują gruczoły zapachowe, wydzielające silnie woniejącą ciecz, używaną niekiedy do obrony.

Zęby 28 - 32.

Łasicowate są krwiożerczymi drapieżnikami. Prowadzą głównie nocny tryb życia. Żywią się głównie mięsem ptaków i saków. Zwierzęta bezkręgowe i pokarm roślinny stanowią u niektórych gatunków znaczne uzupełnienie pożywienia.

CHARAKTERYSTYKA RODZINY GŁUSZCOWATYCH

Ptaki średniej wielkości lub duże. Otwory nosowe mają pokryte drobnymi piórkami. Nad oczami widoczne są czerwone narośla, tzw. róże. Skoki są krótkie, upierzone, bez ostróg. Na bokach palców ( jeśli nie są upierzone ) występują charakterystyczne grzebieniaste, rogowe, płaskie wyrostki, zwiększające powierzchnię palca i ułatwiające chodzenie po śniegu oraz utrzymywanie się na śliskich gałęziach drzew. Głuszce zamieszkują lasy. Gnieżdżą się na ziemi. Po legach gromadzą się w gromadki.

CIETRZEW PARDWA GŁUSZEC JARZĄBEK.

Rząd Drapieżne

Rodzina kotowate - żbik

Rodzina psowate - wilk, lis pospolity, jenot

Rodzina łasicowate - borsuk, wydra, kuna leśna, kuna domowa, tchórz zwyczajny, tchórz stepowy, łasica łaska, norka europejska, norka amerykańska

Rodzina niedźwiedziowate - niedźwiedź brunatny

Ssaki lądowe przystosowane do łowienia żywej zdobyczy. Rozmiary od drobnych ( łasice ) do dużych niedźwiedzie. Dymorfizm płciowy - zazwyczaj samce są większe. Tułów jest mniej lub bardziej wydłużony, silnie umięśniony i zwykle gibki. Kończyny silne, palcochodne, półstopochodne lub stopochodne, o 5 lub 4 palcach. Palce są uzbrojone pazurami, u większości zakrzywionymi i ostrymi, niekiedy wysuwalnymi. Ogon różnej długości. Sierść zwykle gęsta z dobrze rozwiniętą warstwą włosów wełnistych. Ubarwienie zmienne, wykazujące niekiedy różnice sezonowe. Linka przebiega 2 razy w roku, wiosną i jesienią. Czaszka zwykle w różnym stopniu wydłużona, z silnie rozwiniętymi łukami jarzmowymi i grzebieniami: strzałkowym i potylicznym. Obojczyków brak lub są szczątkowe. U większości samce posiadają kość prącia o kształcie charakterystycznym dla poszczególnych gatunków. W uzębieniu stałym występują wszystkie rodzaje zębów. Siekacze drobne, kły duże, stożkowate, przedtrzonowce i trzonowce zwykle z ostrymi guzkami. Ostatni górny przedtrzonowiec i pierwszy dolny trzonowiec są zazwyczaj silnie rozwinięte i tworzą zęby tnące zwane łamaczami. Młode po okresie rozwoju gniazdowego zmieniają uzębienie mleczne na stałe. Słuch i węch są zwykle doskonale rozwinięte, często również dobrze rozwinięty jest wzrok. Żywią się głownie pokarmem mięsnym. Zasadniczy pokarm stanowią ssaki i ptaki ale również gady, płazy, ryby i owady. Niektóre np. borsuk czy jenot - pobierają też duże ilości pokarmu roślinnego.

Przeważająca ilość gatunków rozradza się jeden raz w roku. Większość z nich jest poligamiczna, z wyjątkiem Psowatych, które mogą być monogamiczne. Młode rodzą się niedołężne, z zamkniętymi oczami i wymagają długiego okresu rozwoju gniazdowego. Potomstwem opiekuje się samica, rzadko oboje rodzice.

Pełnią w środowisku funkcje naturalnego selekcjonera. Dzięki nim jest możliwy jest do utrzymania dobry stan sanitarny w populacji (zabijają stare i chore osobniki) , funkcja sanitarna - żywią się padliną. Stanowią ważne ogniwo w łańcuchu pokarmowym

Łasicowate - zjadają gryzonie przyczyniające się do ich biologicznego zredukowania. Dostarczają cennych futer. Wilk - regulator liczebności populacji jeleniowatych i poluje na zwierzęta gospodarcze. Lis - padlinożerca zjada gryzonie oraz poluje na kuraki, roznosi choroby (wścieklizna, świerzb). Ma piękne futerko. Kotowate zjadają ptaki pisklęta młode zające. Udomowione koty pomagają w tępieniu gryzoni w gospodarstwie człowieka. Ryś - poluje na zające, sarny, dba o stan sanitarny zwierzyny. Jastrząb - szkody w łowisku i gospodarstwie domowym. Błotniak stawowy - niszczy lęgi kaczek. Psy, koty - zające, cielaki jeleni i danieli, plądrują gniazda cietrzewi, kuropatw.

Rodzina ropuchowate - ropucha paskówka, ropucha szara, ropucha zielona

Do tej rodziny należą płazy bezogonowe, których formy dorosłe są mało związane z wodą. Ciało ich jest pękate, niezgrabne, o krótkich kończynach. Przednie i tylne nogi są prawie jednakowej długości. Pysk mają krótki i szeroki. Źrenica ma kształt pionowej szpary. Skóra jest pokryta licznymi gruczołami wydzielającymi słaby jad. Z tego powodu ropuchy są omijane przez ssaki drapieżne. Ropuchy prowadzą przeważnie nocny tryb życia. W dni słoneczne siedzą ukryte w ciemnych, wilgotnych miejscach, a w dni pochmurne wychodzą na zewnątrz. Żerują przeważnie o zmroku i w nocy. Na wiosnę, w III-IV, niektóre do VII, wchodzą do wody. Tam odbywają gody i składają w postaci długich, galaretowatych sznurów. Po 2-3 tygodniach wylęgają się kijanki, które przeobrażają się po 2-3 miesiącach. Ropuchy zimują na lądzie (norach i wykrotach pod grubą warstwą liści). Podstawowym ich pożywieniem są dżdżownice w stanie żywym. Mają duże znaczenie w biologicznej ochronie roślin. Są to zwierzęta chronione.

Rodzina łuszczakowate (ziarnojady) - zięba, jer, kulczyk, osetnik, dzwoniec, szczygieł, czyż (czyżyk), makolągwa, rzepołuch, czeczotka, czeczotka tundrowa, krzyżodziób modrzewiowy, krzyżodziób świerkowy, krzyżodziób sosnowy, dziwonia, łuskowiec, gil, grubodziób

Najliczniejsza rodzina rzędu wróblowate. Przeważnie ptaki małe. Mają głowę krótką i grubą, silnie umięśnioną. Krótki i masywny dziób, szeroki u nasady i stożkowaty, o ostrych krawędziach, jest przystosowany do łuskania nasion. Nogi ich są silne, o krótkim skoku. Samce mają zwykle ładniejsze ubarwienie niż samice i nieźle śpiewają. Młode są podobne do samicy. W okresie lęgów żyją parami, potem łączą się w gromadki. Wiją gniazda wolne. Niektóre gnieżdżą się w dziuplach ( wróbel, mazurek ) Gniazdowniki. Pożywieniem są nasiona, pączki i miękkie części roślin oraz owady. Znaczna większość karmi swe młode owadami i dlatego łuszczakowate mają duże znaczenie w biologicznej ochronie roślin, tym bardziej, że wiele gatunków występuje bardzo licznie.

Jako że są to ptaki ziarnojady mogą powodować pewne szkody zjadając nasiona rozłupując szyszki i zjadając pąki wierzchołkowe. Jednak w okresie lęgowym karmią młode owadami przyczyniając się tym samym do redukcji owadów w lasach. Zięba zbiera z powierzchni ziemi opadłe nasiona iglastych, w szkółkach zjada nasiona słabo przykryte lub wypłukane przez deszcz niekiedy ścina liścienie. Czyż zjada nasiona Ol, Brz, So, Św, Gil zjada nasiona drzew i krzewów liściastych, pączki oraz delikatne pędy Grubodziób - zjada nasiona Gb, Bk, Kl, Kl jaw., i pączki drzew liściastych. Trznadel - je dużo nasion opadłych słabo przykrytych i wypłukanych przez deszcz, ścina - siewki gat. Iglastych

Rodzina: myszowate - badylarka, mysz polna, mysz domowa, mysz leśna, szczur wędrowny, szczur śniady

Uszy i ogon długie, oczy duże. Powierzchnia zębów trzonowych pokryta guzkami, korony niskie. Zębów 16 - 1003. Prowadzą życie naziemne lub nadrzewne. Nie wykazują nigdy silniejszego przystosowania do życia podziemnego lub wodnego. Odżywiają się zarówno pokarmem roślinnym, jak i zwierzęcym. Wrogami ich u nas są ssaki i ptaki drapieżne oraz sowy. Wszystkie są szkodnikami pól i upraw leśnych, a gatunki synantropijne wyrządzają wiele szkód w domach mieszkalnych i magazynach, przyczyniając się też do przenoszenia chorób odzwierzęcych.

Rodzina: nornikowate - piżmak, karczownik ziemnowodny, nornik północny, nornik bury, nornik zwyczajny (polnik), nornica ruda

Uszy i ogon zwykle krótkie, oczy niewielkie. Powierzchnia zębów trzonowych pokryta pętlami szkliwa. Zębów 16 - 1003. Wszystkie gatunki chronią się w norach, które przeważnie same sobie kopią. Nie odbywają snu zimowego aktywne cały rok. Odżywiają się pokarmem roślinnym. Żyją krótko, rozmnażają się intensywnie, wiele gatunków miewa co kilka lat masowe pojawy. Do tej rodziny należą największe szkodniki polne i leśne wśród gryzoni.

Gryzonie są szkodnikami leśnymi. Konieczność ostrzenia zębów i duże zapotrzebowanie pokarmowe powodują szkody w leśnictwie.

Typy szkód wyrządzanych przez gryzonie: -niszczenie szyszek, zjadanie nasion, owoców na drzewach i krzewach oraz nasion opadłych. Nasionami żywią się wszystkie oprócz bobra. Taka działalność gryzoni powoduje obniżenie zbiorów lub przy dużej liczebności szkodników uniemożliwia zbiory.- Wygrzebywanie i zjadanie nasion wysianych w szkółkach i na uprawach. Wszystkie gatunki mają zdolność do łatwego odnajdywania nasion pod ziemią. -Szkody pośrednie - nadmierna aeracja gleby, ogryzanie systemów korzeniowych, obniżanie wód gruntowych. -Szkody bezpośrednie - niszczenie systemów korzeniowych. - Niszczenie lub uszkadzanie siewek lub sadzonek, -ścinanie pędów, -wyłuskiwanie pączków, -ogryzanie kory na częściach nadziemnych drzew, krzewów np. pilchowate wiewiórki, norniki i myszowate, -przegryzanie drzew np. bóbr, -niszczą zbiory w magazynach i w uprawach zbóż, -przenoszą groźne choroby, -bobry żyjące nad ciekami i jeziorami ogryzają i obalają drzewa. Ich działalność może doprowadzić do utworzenia bagna na terenach wilgotnych lub do podniesienia się wody gruntownej na terenach suchych. Pęknięcie tam budowanych przez bobry powodują duże szkody poprzez zalewanie obszarów przybrzeżnych.

Biocenotyczna działalność gryzoni: gryzonie generalnie są szkodnikami, w większych ilościach powodują dość znaczne szkody w gospodarce leśnej. Większość gryzoni charakteryzuje się masowym pojawem, przez co następuje gwałtowne zwiększenie się szkód. Przyrost liczebności gryzoni pociąga za sobą również zwiększenie się liczebności drapieżników

Gatunki owadożerne, chronione.

Budki lęgowe wywieszane są w miejscach, gdzie brakuje naturalnych miejsc do zakładania gniazd. Stosowane są budki o różnej wielkości otworu wlotowego, która decyduje o tym, jaki gatunek ptaka w niej zamieszka. Takie same wymiary obowiązują dla następującej grupy ptaków: krętogłów, bogatka, kowalik, wróbel i mazurek. Pozostałe gatunki wymagają odmiennych wzorów. Bardzo nietypowe skrzynki konstruuje się dla pustułek, płomykówek, pójdźki i jerzyków.

Zasady wieszania - nie wolno wieszać za gęsto ( gatunki terytorialne), gęstość wieszania zależna od zasobności środowiska w pokarm, dążymy do tego uzyskać powyżej 70% zajętości. Wysokość wieszania - z drabiny 4- 5 m, tak aby człowiek nie sięgnął

Podział w zależności od wielkości otworu - typ A - wielkość otworu do 30 mm, typ B do 50 mm.

Skrzynki powinny być otwierane w celu czyszczenia ich, powinny być szczelne (imitujące naturalne dziuple), wykonane z materiałów, które nie są niczym impregnowane ani w żaden sposób malowane. Dach powinien mieć spad - może być skierowany do przodu. Deski powinny być grube, ok. 20 mm. Budki wykonane z cieńszego materiału nie zapewniają ptakom odpowiednich warunków a do tego łatwiej są rozkuwane przez dzięcioły - a jest to powszechnie czynione przez te ptaki. Deski nie powinny być heblowane - po takim materiale młodym ptakom łatwiej wychodzi się "na świat" - do otworu wylotowego.

Polega na: Propagowanie zwierząt. Odstrzały selekcyjne (zwierzęta chore, najsłabsze) mają wpływ na stan sanitarny populacji. Wśród zwierząt chronionych nie można ingerować w liczebność. Wywieszanie skrzynek lęgowych. Budowa sztucznych gniazd (kosze dla ptaków wodnych). Zakładanie remiz śródpolnych. Zaspokojenie potrzeb w zakresie zapewniania schronienia: tworzenie rezerwatów i innych form ochrony przyrody, ochrona żeremi bobrów. Ułatwianie pobierania pokarmu: budowa czatowni dla ptaków drapieżnych. Dokarmianie: karmniki dla ptaków, wprowadzanie gat. roślin o miękkiej korze do spałowania, zakładanie poletek łowieckich. Dokarmianie zimowe: paśnikowe i bezpaśnikowe.

Zalicza się do nich fizykochemiczne i strukturalne właściwości środowiska mające podstawowe znaczenie przede wszystkim dla fauny glebowej. Na zwierzęta wpływają wyraźnie, choć znacząco pośrednio przez kształtowanie szaty roślinnej zapewniającej im żer, miejsca lęgowe, osłony itp. Jakość gleby wpływa na zagęszczenie zwierząt na danym obszarze, a także bezpośrednio na jej jakość osobniczą np. króliki bytujące na obszarach o lepszych glebach mają większą masę ciała i silniejszą konstrukcję szkieletu (gleby wapienne wpływają na kościec, poroże ogólną jakość jeleniowatych). Bezpośrednio z podłoża lub przez roślinność zwierzęta pokrywają swoje zapotrzebowanie na mikro makroelementy, których ograniczone zapotrzebowanie w środowisku wpływa bezpośrednio na występowanie zwierząt niedobór mikroelementów. Wywołujących choroby fizjologiczne u zwierząt może być spowodowany zniekształceniem środowiska przez działalność środowiska z drugiej strony nadmiar mikroelementów. Jest dla organizmu równie niebezpieczny. Dla tego niezwykle ważne jest utrzymywanie środowiska w takim stanie, aby możliwe było zachowanie równowagi jonowej.

OCHRONA BIERNA (USTAWOWA)

Na podstawie ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną

Mówi o zakazie: zabijania zwierząt chronionych, chwytania, przetrzymywania zwierząt chronionych, wprowadzania do obrotu (czyli handel), płoszenia, niszczenia gniazd, lęgowisk, przemieszczania zwierząt chronionych (mają one naturalny zasięg i ekosystem), niszczenia mrowisk i nor, można tworzyć strefy ochronne w wokół gniazd, za zgodą Ministra Środowiska do celów naukowo badawczych można omijać wszelkie zakazy

Zającowate szkodzą przez ogryzanie pączków, pędów na młodych drzewkach. Pędy ogryzione przez zającowate mają stosunkowo gładką, przeważnie skośną powierzchnię ścięcia. Zgryzają one długie odcinki zdrewniałych pędów do grubości 1 cm w zależności od grubości pokrywy śnieżnej ogryzane są drzewka do wys. 1 m, niekiedy nawet wyżej. Najbardziej narażone na zgryzanie przez zającowate są drzewa i krzewy liściaste. Królik występuje głównie w lasach na ubogich siedliskach boru suchego, zgryza przede wszystkim sosnę. Zimą i wczesną wiosną chętnie też ogryza, najczęściej strzałki do 5 cm, oraz gałązki wyrastające blisko gleby drzew i krzewów liściastych. Szkodliwość królików zwiększa fakt, że bytują one zwykle wspólnie w większej liczbie.

Wskutek działalności człowieka w minionych latach, obecny stan sanitarny lasów znajduje się na krawędzi katastrofy ekologicznej. Odnowienie lasów, a tym samym stworzenie korzystniejszych warunków żerowych dla zwierząt roślinożernych przy obecnych trudnych warunkach ekologicznych powoduje konieczność ograniczenia do minimum szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne. Osłabione pod względem ekologicznym lasy, pola, wody nadal są zatruwane przez emisję zanieczyszczeń przemysłowych, komunalnych. Wzrastająca sieć dróg, tras szybkiego ruchu powoduje koncentrację związków ołowiu w roślinności, a nadmierny pobór wody dla celów komunalnych, przemysłowych wpływa na zachwianie równowagi hydrologicznej, co w połączeniu z przestarzałym systemem melioracji powoduje tak znaczne obniżenie poziomu wód gruntowych, że prowadzi do powolnego stepowienia krajobrazu. Niekorzystną sytuację środowiskową zwierząt pogłębia także stała obecność człowieka w lesie. Nie kontrolowany wstęp do lasów turystów, zbieraczy runa leśnego zakłóca naturalne dobowe cykle żerowania zwierząt, które spychane są na tereny podmokłe, bagniste, łatwo dostępny i pełno wartościowy dla zwierząt pokarm. Niektóre gatunki np. dzik, sarna, jeleń przemieszczają się ze swych środowisk naturalnych na pola uprawne, w łany zbóż.

Wszystkie gat. Jeleniowatych są gat. Łownymi. W przyrodzie i gospodarce człowieka pełnią zarówno pozytywną jak i negatywną rolę:

Rola pozytywna: Korzyści ekonomiczne wynikające z tego, że są to zwierzęta łowne (mięso, skóry, poroże). Aby zwiększyć korzyści prowadzi się planowe gospodarstwa łowieckie zmierzające do zmniejszenia szkód wyrządzanych przez jeleniowate i utrzymania odpowiedniego stanu ilościowego i sanitarnego zwierzyny. Mięso jeleniowatych jest cennym surowcem eksportowym. W Skandynawii jeleniowate wykorzystywane są jako zwierzęta pociągowe.

Rola negatywna: Wyrządzają szkody tam gdzie istnieje wyraźna dysproporcja pomiędzy liczebnością zwierzyny a pojemnością łowiska. Zgryzają pędy drzew i krzewów (najczęściej młode wierzchołki) a także sadzonki Jd, So, Db, Bk, Jś, Św, co powoduje zamieranie młodych drzew, opóźnienie ich przyrostu i powstawanie form krzaczastych, a nawet zanikanie gatunków szczególnie chętnie zjadanych. Spałowanie jest to zdzieranie kory z pni drzew. Spałowana kora jest zjadana. W lasach europejskich drzewa spałują najczęściej jeleń, łoś rzadziej daniel i muflon oraz żubr. Spałowanie może być letnie i zimowe. Osmykiwanie - inaczej obijanie, czemchanie polega na kaleczeniu i zrywaniu kory w czasie pocierania pnia (lub pędów młodych drzew) porożem lub czołem. W czasie rui samce jeleniowatych prowadzą tzw. walki pozorowane podczas których uderzają porożem w pnie młodych drzew uszkadzając korę i łamiąc pędy boczne. W podobny sposób zdzierają korę podczas wycierania scypułu. Tratują uprawy. Niszczą płody rolne. Łamią gałęzie.

Szkody powodowane przez poszczególne gat.: Kuraki - głuszec i cietrzew żywią się pączkami roślin przez co powodują pewne szkody szczególnie w szkółkarstwie, generalnie ze względu na niewielką liczebność głuszca i cietrzewia szkody wyrządzane przez te ptaki nie mają większego znaczenia. Bażant może zjadać jedynie nasiona drzew. Gołębie - grzywacz, siniak, turkawka powodują szkody poprzez zjadanie nasion, a tym samym uszczuplają zbiór nasion. Potrafią także wybierać nasiona ze szkółek. Największe straty powoduje grzywacz, bo jest najliczniejszy. Dzięcioły - poza pozytywną rola w ochronie lasów dzięcioły stają się szkodnikami: niszczą skrzynki lęgowe, nakłuwają korę, niszczą szyszki, zjadają nasiona, uszkadzają mrowiska i zjadają mrówki. Ich szkody mają niewielkie znaczenie. Krukowate - sojka i orzechówka zjadają nasiona, podcinają pąki szczytowe, plądrują gniazda innych ptaków. Łuszczaki - zjadają nasiona, potrafią wyłuskiwać je sobie z szyszek. Niszczą liścienie, strzępią i ścinają pąki szczytowe w młodnikach. Trznadel zjada opadłe nasiona i kiełki nasion liściastych. Błotniak stawowy - niszczy lęgi kaczek. Jastrząb - szkody w łowisku i gospodarstwie domowym.

Środki zaradcze: Różne odstraszacze w postaci grzechotek, detonatorów, odtwarzanych dźwięków, środki chemiczne (miniowanie nasion), przykrywanie wschodów w szkółkach.

Zamieszkuje lasy niemal całej Ameryki Północnej, od Kanady po Panamę. W latach 30-tych XX wieku został sprowadzony do Europy jako zwierzę futerkowe. Hodowany, uciekał z ferm, był także celowo wypuszczany na wolność. W rezultacie w latach 50-tych i 60-tych powstała dzika populacja w Niemczech, stopniowo rozprzestrzeniająca się, także na zachód. Od lat 80-tych pojawiają się coraz częstsze informacje o występowaniu szopa także w Polsce, w zachodniej części kraju. Dziś trzeba go już uznać za element naszej fauny.
Szop ma około 65cm długości, ogon około 45cm. Bardzo puszyste futro barwy szaro-żółtawej, przetykają pojedyncze włosy ciemnobrązowe. Na głowie ma białawe plamy  i czarną przepaskę przez oczy. Na ogonie od czterech do dziesięciu czarnych pierścieni.
Sylwetka szopa pracza  jest krępa. Waży od sześciu do siedmiu kilogramów, waga zmienia się w zależności od środowiska i regionu . Samce są zwykle cięższe niż samice, ale nie jest to regułą.

Preferowanym środowiskiem szopa są tereny lesiste w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, chociaż szopy pracze  mogą też bytować na polach uprawnych, obszarach podmiejskich lub miejskich . Szopy pracze mieszkają w norach drzewnych, wykopanych pod korzeniami,  mogą też używać dużych dziupli w spróchniałych pniach drzew. Zamieszkują również jaskinie, bezludne budynki, stodoły, garaże, kanały ściekowe lub domy. Samiec jest poligamiczny ( łączy się z wieloma samicami ), a samica monogamiczna ( akceptuje jednego samca ). Pary tworzą się tylko na okres rui. Po 63 - 73 dniach ciąży, samica rodzi zazwyczaj 3-5 młodych i wychowuje je sama. Dojrzałość płciową szopy osiągają w 2 roku życia. Szop w dobrych warunkach dożywa 16 lat.

Szop jest wszystkożerny. Otóż szopy jedzą wszystko: owoce, trawy, nasiona, owady i ich larwy, małe ssaki i ptaki oraz ich jaja, potrafią też łowić ryby. Szopy pracze konsumują więcej bezkręgowców niż kręgowców. Raki, owady, gryzonie, żaby i ptasie jaja są komponentami diety szopa pracza. Szopy pracze preferują również śmietniki miejskie i przydomowe wysypiska odpadków jako uzupełnienie swojej diety. Jednym słowem szop zjada wszystko, co przed nim nie ucieka. Biega jednak szybko i świetnie wspina się na drzewo.

Szopy pracze prowadzą głównie nocny tryb życia. Podczas zimy spędzają większość czasu na drzemce w swoich norach, ale nie zasypiają w typowy sen zimowy. Są samotnikami. Jedyne grupy społeczne stanowi samica i jej młode.  Szopy pracze mają wysoce rozwinięty zmysł dotyku. Ich podobne do ludzkich kończyny przednie są bardzo wrażliwe i chwytne. Umożliwiają pochwycenie zdobyczy i zręczną wspinaczkę po drzewach. Szop ma bardzo dobrze rozwinięty słuch. Szopy bardzo dobrze widzą w nocy. Ich spacerowy chód przypomina szuranie nogami przez człowieka. W biegu potrafią osiągnąć prędkość około 40 km na godzinę. Szopy są doskonałymi alpinistami. Potrafią z dużą zręcznością wspinać się na wysokie drzewa i inne konstrukcje. Są doskonałymi pływakami, chociaż pływają niechętnie. Ich futro nie jest odporne na wodę, jak np. u bobra. Jeżeli pozwala na to zasobność siedliska w pożywienie, szopy pracze nie oddalają się zbytnio od miejsca zamieszkania. Samce potrafią oddalić się w poszukiwaniu samic ponad 10 km. Samice z reguły nie oddalają się więcej jak 1 km o swojego gniazda.

Zwierzę to zajmuje środowisko życia naszych rodzimych gatunków, jest dla nich konkurencją. Może na przykład wyprzeć kunę domową. Podobnie jak kot, dobrze się wspina na drzewa, może więc też wybierać lęgi ptaków leśnych i ogrodowych.

Ojczyzną norki amerykańskiej jest Ameryka Północna. Do Europy sprowadzona została w latach 20-tych ubiegłego wieku ze względu na cenne futerko. W Polsce pierwsze osobniki tego gatunku pojawiły się w latach 30-tych. Niektórym norkom udał

o się zbiec z hodowli na fermach futrzarskich i dać początek dziko żyjącej populacji, jaka pojawiła się w wielu krajach Europy Zachodniej i Środkowej oraz Skandynawii. Na terenie byłego ZSRR od 1933 roku zaczęto przeprowadzać szeroko zakrojoną akcję aklimatyzowania tego gatunku w warunkach naturalnych. W sumie na wolność wypuszczono ponad 16 tysięcy osobników. W wielu miejscach, gdzie występowała jeszcze norka europejska, została ona wyparta przez silniejszą i bardziej agresywną norkę amerykańską, gdyż nie wytrzymała z nią konkurencji pokarmowej. Introdukcja norki amerykańskiej nie mogła jednak być jedyną przyczyną wymierania norki europejskiej.

Ze względu na nikłą presję łowiecką zwierzęta te stają się coraz mniej płochliwe. Życie norki amerykańskiej, podobnie jak norki europejskiej, związane jest z wodą. Ma ona jednak dużo większą tolerancję środowiskową od swej europejskiej krewniaczki. Nie boi się bliskości człowieka, często spotyka się ją w pobliżu osad ludzkich, na śluzach kanałowych, a nawet w granicach miast. Nie unika również jezior ani stawów. Oprócz tego spotkać ją możemy nad brzegami najrozmaitszych cieków wodnych, od maleńkich strumieni, poprzez kanały melioracyjne, po szerokie, wolno płynące rzeki.

Pokarm norki amerykańskiej jest bardzo urozmaicony. Oprócz ssaków (karczowników, piżmaków i innych gryzoni oraz ssaków owadożernych) żywi się rybami, żabami, rakami, owadami i pokarmem roślinnym. Zapotrzebowanie pokarmowe jednego osobnika wynosi ponad 200 g mięsa na dobę. Prawdziwe spustoszenie może czynić w populacjach ptaków gniazdujących nad wodami, zarówno wybierając jaja, jak i łowiąc pisklęta oraz ptaki dorosłe. Dlatego też na terenach, gdzie występuje głuszec i cietrzew można na norkę amerykańską polować przez cały rok. Na pozostałym obszarze objęta jest okresem ochronnym od 1 kwietnia do 31 lipca. Nieustający wzrost pogłowia norki amerykańskiej jest, obok zwiększającej się liczebności lisów i jenotów, jedną z przyczyn zmniejszania się w Polsce ilości zwierzyny drobnej.

Przykład norki amerykańskiej wyraźnie pokazuje, jak poważne konsekwencje może mieć ingerencja człowieka w funkcjonowanie naturalnych ekosystemów. Sprowadzanie obcych gatunków zawsze wiąże się z zaburzeniem delikatnych relacji istniejących w przyrodzie. Pojawienie się nowego, silniejszego drapieżnika bardzo silnie wpłynęło na populacje innych zwierząt związanych z ekosystemami wodnymi i nadwodnymi.

skip to: page content | links on this page | site navigation | footer (site information)



Wyszukiwarka