WYKŁAD 6

UKLAD ODPORNOŚCIOWY SKÓRY (SALT)

1. SKÓRA

Struktura

• Warstwa zrogowaciała naskórka

• Tkanka łączna skóry właściwej

• Naczynia krwionośne i gruczoły

Ochrona przed mikroorganizmami:

• Bariera naskórka

• Powierzchniowe pH

• Stopień nawodnienia

• Bakteriostatyczne właściwości kwasów tłuszczowych

• Peptydy- β- defensyny

• Wyspecjalizowana tkanka limfatyczna skóry

2.SALT

• M. Sulzberger - pod koniec lat dwudziestych sformułował hipotezę zakładającą , że skóra stanowi narząd immunologicznie czynny

• Nadwrażliwość na określony antygen spowodowana przez jego podanie na skórę nie wywołuje reakcji alergicznych w innych niż skóra narządach

3.TKANKA LIMFATYCZNA

• Komórki dendrytyczne

• Keranocyty

• Limfocyty T

• Komórki śródbłonka naczyniowego

• Makrofagi

• Granulocyty

• Komórki tuczne

4. KOMÓRKI LANGERHANSA

…

• Niedojrzałe komórki dendrytyczne zawierające duże ziarnistości (ziarnistości Birbecka)

• Stanowią ok. 3-8% komórek naskórka

• Występują również w błonach śluzowych jamy ustnej i w narządach limfatycznych

• Pochłaniają i przetwarzają antygeny mikroorganizmów, a następnie warstwach korowych węzłów chłonnych dojrzewają do komórek prezentujących antygen

5.WPŁYW UV NA SALT

• Keranocyty mogą być zdolne do zapoczątkowania reakcji zapalnych w skórze przez uwalnianie:

• IL-1 i TNF -α ↑ ICAM -1, VCAM -1 oraz selektyny E na komórkach śródbłonka - ↑ adhezja limfocytów z krążenia

• IL-8 i IL-1 chemotaksja limfocytów T

• IL- 10, antagonisty receptora IL-1

• Komórki Langerhansa zaburzenie miejscowych mechanizmów prezentacji antygenów I stan miejscowej immunosupresji

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY ZWIĄZANY Z BŁONAMI ŚLUZOWYMI

1. BARIERY DLA ANTYGENÓW ZEWNĘTRZNYCH

• Skóra

• Błony śluzowe:

-w układzie pokarmowym

-w układzie oddechowym

-w układzie moczowo - płciowym

2. Tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi MALT:

• GALT - tkanka limfatyczna błon podśluzowych i śluzowych w jelitach

• BALT - tkanka limfatyczna w drogach oddechowych w obrębie oskrzeli

• NALT - tkanka limfatyczna nosa i gardła

• Tkanka limfatyczna - gruczołów sutkowych, łzowych, ślinianek, gruczołów związanych z układem moczowo - płciowym

3. Podstawową funkcją układu limfatycznego błon śluzowych jest wytwarzanie przeciwciał IgA

FUNKCJE IgA

• Opłaszczenie i aglutynacja mikroorganizmów

• Działanie bakteriostatyczne

• Zapobieganie adhezji mikroorganizmów do nabłonka, a tym samym wnikaniu w głąb błon śluzowych

• Neutralizacja toksyn bakteryjnych

4. GALT

• Mikrośrodowisko oraz składniki soków trawiennych

• Nabłonek cylindryczny zawierający:

• Komórki wchłaniające - enetrocyty

• Komórki kubkowe

• Komórki Panetha- zawierają w ziarnach przeciwbakteryjne białka : lizozym , fosfilipazę A2 i defensyny α

• Leukocyty śródnabłonkowe

• Limfocyty CD8+ (80%), limfocyty między komórkami nabłonka

• Rola nie do końća znana:

• Spełnaiją funkcje regulacyjne (supresyjne), zapobiegają uogólnionej odpowiedzi immunologicznej na antygeny pokarmowe

• Eliminują niektóre mikroorganizmy chorobotwórcze

• Stymulują odnowę komórek nabłonka jelitowego

• Blaszka właściwa

• Stanowi główną barierę przed rozprzestrzenianiem się mikroorganizmów

• Komórki:

• Limfocyty B (igA) (20-40%)

• Limfocyty T (CD4+) (40-60%)

• Makrofagi (10%)

• Granulocyty (eozynofile) (5%)

• Komórki tuczne (1-3%)

• komórki mniejsze w porównaniu z komórkami tucznymi tkanek łącznych

• poprzez uwalniane mediatory:

• ↑ chemotkasji neutrofilów i eozynoflów

• ↑przepuszczalnośći naczyń włosowatych i nabłonka

• ↑ wydzielanie śluzu w nabłonku cylindrycznym

• odgrywają istotną rolę w odpowiedzi przeciw pasożytniczej układu pokarmowego

• kępki Peyera

• zorganizowane struktury limfatyczne

• stanowią miejsce indukcji odpowiedzi immunologicznej

• miejsce procesu przełączenia klas

• budowa

1. grudki limfatyczne ( gł. Limfocyty B)

2. obszary międzygrudkowe ( gł limfocyty T)

3. kopuły utworzone przez nabłonek i otoczone są charakterystycznymi komórkami M

MECHANUIZMY REGULUJĄCE WYTWARZANIE IgA W BŁONACH ŚLUZOWYCH

• w proliferacji i różnicowaniu się limfocytów B ← IL-5, IL-6, IL-2, IL-10, IL-1

• proces przekształcania klas (switching)

• jednoetapowo ( IgM IgA)

• dwuetapowo ( IgM IgG, IgGIgA)

• IgA zawiera połączone łancuchem J dwie cząsteczki IgA oraz komponentę (fragment) wydzielniczą - S.C.

Limfocyty B1 (CD5) w odporności błon śluzowych

• Wytwarzają głownie IgM polisacharydy, lipidy i białka bakteryjne

• Są syntetyzowane w jamie otrzewnej a nie w szpiku

• W GALT - stanowią element pierwotnego układu odpornośći

• Mogą cyrkulować między jamą otrzewną i błoną śluzową z pominięciem krwi ( w przeciwieństwie do B2)

TOLERANCJA POKARMOWA

Tolerancja systemowa powstająca w rezultacie podania antygenu:

• prawidłowo funkcjonująca błona powoduje hamowanie odpowiedzi immunologicznej

• -mechanizmy odpowiedzialne za tolerancję:

• klonalna delecja , anergia , aktywna supresja

• mechanizmy odpowiedzialne za wystąpienie tolerancji pokarmowej uzależnione od dawki podawanego doustnie antygenu




















TKANKA LIMFATYCZNA UKŁADU ODDECHOWEGO

• słabiej rozwinięta niż w układzie pokarmowym

• rolą jest generowanie miejscowej odpowiedzi immunologicznej do wytwarzania IgA

BALT

• nie obejmuje komórek układu odpornościowego obecnych w oskrzelikach oddechowych i pęcherzykach płucnych

• główną rolę pełnią makrofagi i IgG

• limfocyty B stanowią 60%

• limfocyty T stanowią 40% ( natomiast w GALT 80% stanowią limfocyty B)

ROLA WĄTROBY W MECHANIZMACH ODPORNOŚCI NA POZIOMIE BŁON ŚLUZOWYCH

• odgrywa istotną rolę w transportowaniu IgA do jelita

• komórki plazmatyczne wytwarzające IgA w ścianie przewodów żółciowych transport IgA do żólci ( na drodze zależnej od obecności na komórkach nabłonka dróg żółciowych receptora plgR)

• duża liczba makrofagów ( komórek Kupffera) wydzielających cytokiny : IL-1, IL-6, które stymulują wytwarzanie BOF

• limfocyty T

-MHC klasy I

-ICAM -1 oraz MHC klasy II ( tylko na pobudzonych)

KERANOCYTY

CYTOKINY

IMMUNOSTYMULUJĄCE

IL- 1

IL-6

IL-8 i inne chemokiny

IL-12

IL18

TNF - α

CYTOKINY I INNE SUBSTANCJE IMMUNOSUPRESYJNE

Antagonista recepotra IL-1

Inhibitor nadwrażliwośći kontaktowej

IL-10

Kwas cis- urokainowy (cis UCA)

TGFβ

GALT

Mała dawka

Duża dawka

Mechanizmy supresji:

Aktywacja :

Th2 (IL-4, IL-10)

Th3 (TGF-β)

Niszczenie limfocytów

Th1 i Th2

Lub ich anergia

---