Wykład 11

Zagrożenia toksykologiczne wynikające ze stosowania niewłaściwych technologii w budownictwie:

- narażenie na związki chemiczne

- narażenie na emisje pyłów

- narażenie na zwiększoną radiacje

Związki chemiczne najczęściej używane w budownictwie:

- rozpuszczalniki organiczne (rozpuszczalniki alifatyczne, toluen, ksyleny, octany, alkohole)

- związki konserwujące i przeciwgrzybicze (fenole, chlorofenole, formaldehyd, inne aldehydy, sole miedzi, chromu)

- żywice epoksydowe, uretanowe, akrylowe i ich utwardzacze

TVOC - Total Voliatile Organic Compounds - całkowita ilość lotnych związków organicznych mierzona przy pomocy chromatografu gazowego z płomieniowym detektorem jonizacyjnym kalibrowanym względem toluenu

Pięciochlorofenol:

- najtańszy, popularny impregnat do drewna.

- jest wytwarzany jako produkt techniczny wraz z wieloma zanieczyszczeniami

- produkt techniczny zawsze ma pewna ilość zanieczyszczeń, tj. inne chlorofenole, sześciochlorobenzen, wielochlorowane furany i dioksyny

Ze stosowaniem związków chloru wiąże się występowanie rakotwórczych i bardzo toksycznych dibenzodioksyn, dibenzofuranów i polichlorowanych bifenyli.

PCDD - polichlorawane dioksyny

Formaldehyd:

- związek rakotwórczy, obecnie nie stosowany stanowi jednak zanieczyszczenie innych substancji chemicznych

- formaldehyd i fenol były składnikiem impregnatów do drewna, żywic, klejów i lakierów do parkietów i mebli

- były także stosowane do aperturowania dywanów i wykładzin podłogowych

Czas karencji - czas konieczny od zastosowania materiałów wykazujących działanie szkodliwe do ich bezpiecznego użytkowania.

Zalecane stężenia TVOC wg. Seiferta:

Grupy lotnych związków organicznych	Zalecane stężenia μg/m3
alkeny	100
Węglowodory aromatyczne	50
terpeny	30
Węglowodory halonowane	30
Estry	20
Aldehydy i ketony (bez formaldehydu)	20
Inne	50
SUMA	300

Obecnie jako TVOC rozumie się sumę stężeń zidentyfikowanych związków organicznych, które na wydruku chromatograficznym zawierają się pomiędzy pikiem n-hexanu a n-hexadecanu włącznie, z założeniem, ze jeden powierzchnie niezdefiniowanych pików są przeliczane na toluen.

Solne preparaty do konserwacji drewna:

- głównie stosuje się sole chromu (VI) oraz mniej toksyczne sole miedzi (II)

Materiały emitujące niebezpieczne pyły:

- obecne nie stosowany azbest i wyroby produkowane z jego użyciem - eternit, płyty azbestowo-gipsowe, maty ocieplające

Pierwsze doniesienia o szkodliwym działaniu azbestu - rok 1935:

- okres latencji zmian nowotworowych 25-30 lat

- najbardziej narażeniu są ludzie w wieku 40-50 lat

- NDS azbestu 1-2 cząsteczki w 1m3

Narażenie na promieniowanie jonizujące:

- na dawkę pochłonięta promieniowania jonizującego składa się: promieniowanie z atmosfery, pożywienia, powierzchni ziemi, zabiegów medycznych

- dla osób nie eksponowanych zawodowo dawka pochłonięta nie może być większa niż 0,5 REM rocznie dla osób narażonych - 5 REM rocznie

Głównym izotopem odpowiedzialnym za zwiększoną radiacje materiałów budowlanych jest radon (222RN) o półokresie rozpadu 3,28 dni:

- radon emituje promieniowanie alfa.

- radon powstaje w wyniku rozpadu radu, pierwiastka obecnego we wszystkich kopalniach

Źródło/ Strumień radonu (Bq)

- materiały budowlane 70x10do3

- woda 4x10do3

- powietrze 9x10do3

Etylen ^{kat. temp}. Polietylen

mer polimer

Monomery - polimery złożone z tych samych cząsteczek

Kopolimery - różne cząsteczki (np. fenol i formaldehyd)

Podział tworzyw sztucznych wynika z ich

Budowy, sposobu otrzymywania i innych np. fenoplasty, termoplasty, żywice, poliestry i inne

Rodzaje kontaktu ustroju z tworzywami sztucznymi:

• kontakt luźny, krótkotrwały

• długotrwała styczność (protezy)

• kontakt penetrujący (dreny, wenflony)

• kontakt całkowity (endoprotezy)

Rodzaje reakcji ustroju na kontakt z tworzywami sztucznymi:

- występowanie alergii

- zmiany toksyczne w narządach i tkankach

- atakowanie polimeru przez organizm jako ciała obcego

- miejscowe zmiany tkankowe w okolicy długotrwałego działania polimeru

- możliwość rozwoju nowotworów

Biodegradacja:

-C-O, -C-S, -C-N, -C-N, = -Si-O - biodegradacja zwiększona

-C-C- odporne na biodegradacje

TiO2 - fotokatalizator

Pochłania promienie UV

TiO2 --- UV --- > energia (wolne rodniki) > rozkład chemiczny osadzonych zanieczyszczeń (utlenienie)

---