Skł org r: zw org + zw min tzw popielne = sucha masa, woda. Zaw wody w org r w %: liście 75-95, kw 90-95, korz, bulwy 70-90, owoce socz 80-90, owoce suche 10-15, nas 10-15. Właśc fiz chem wody o znaczeniu biol: dwubiegunowa czyli dipolowa bod cząst (zdolność tworz wiązań wodorowych, dobry rozpuszcz), mała gęstość (dobry ośrodek dla dyfuzji różnych subst), wys ciepło właśc (złagodzenie nagłych wahań temp), Wys ciepło parowania (ochrona rośl przed przegrzaniem), duża spójność cząstek czyli kohezja (ciągłość słupa wody w elementach przewodzących rośl). DYFUZJA- przemieszcz cząstek w obrębie ośrodka, np. woda w kom. OSMOZA- dyfuzja wody przez błonę pół przep oddzielającą 2 roztw różniące się potencjałem chem wody. Kier przepływu wody zgodnie z gradientem (spadkiem) stężenia wody tj od roztw o wyższym (niej ujemnym) do roztw o niższym (bardziej ujemnym) potencjale wody. Osmoza przebiega tak długo aż nie nastąpi wyrównanie potencjałów wody po obu stronach błony półprzep. (U RURK I). POT CHEM WODY (Ψw), jest miarą zdolności wody w danym punkcie układu do wykonania pracy przepływu. Woda chem czysta Ψw=0, roztwór wodny subst Ψw<0 (wart ujemna). Im roztwór bardziej stężony tym Ψw jest niższe czyli bardziej ujemne. W dobrze uwodnionych kom waha się od Ψ0,1 do Ψ1,0 Mpa (wart ujemna). POT OSMOTYCZNY (Ψs) jest wynikiem obecności w wodzie jonów i cząsteczek subst rozp. Ma on zawsze wart ujemną. Jego wlk odpow ciśn, jakie wywiera woda czysta, jako rozpuszczalnik, przenikająca osmotycznie do roztworu przez błonę półprz. Obniżenia potencjału w stosunku do wody czystej jest proporc do wzrostu stężenia subst rozpuszczanej. POT CIŚN (Ψp) odpow zwykle ciśn hydrostat, w kom. PLAZMOLIZA- protoplast w wyniku odwodnienia kom ulega skorczeniu i przybiera kształt kuli. Kom w roztw hipoton- pobiera wode na zasadzie osmozy: Ψroztw > Ψkom. Kom w roztw izoton- wyst zjawisko plazmilizy granicznej: Ψroztw = Ψkom. KOM W ROZTW HIPERTONICZNYM- Ψroztw < Ψkom. KOM ROSL JAKO UKLAD OSMOTYCZNY Ψkom= (-)Ψpi + Ψp. Ψkom- potencjał che m wody kom. Ψpi- potencjał
osmotyczny, Ψp= potencjał ciśnienia. PĘCZNIENIE (imbibicja)- uwadnianie koloidów hydrofilowyh którego efektem jest zwiększ masy i obj. Hydrofil ność koloidów (ich powinowactwo) wynika z obecności grup hydrofilowych: OH, COOH,C=O, CHO, NH2, SH. KOLOIDY HYDROFILOWE- białka polisachar ydy (celuloza i skrobia) i ich pochodne (hemicelulozy, zw pektynowe) oraz ligniny. wyst jako skl scian kom i protoplastu lub stanowią mat zapasowe. Stopień pęcznienia zal od- liczby i rodz grup hydrof i stęż roztw. Szybkość pęcznienia zal od- liczby i rodz grup hydrofil i stęż roztw oraz od temp. DYFUZJA- samorzutne przemieszcz się ząst (at lub jonów) 1 subst względem ząsteczek (at lub jonów) 2 subst zachodząe w obrębie danego ośrodka. jest wynikiem ruchów kinetycznych cząstezek. kier dyfuzji zawsze odbywa się w kier gradientu stęż subst dyfundującej. Szybkość dyfuzji- zal od gęst ośrodka, temp i wlk cząsteczek. BUD BŁ CYTOPL- plazmalemma- oddziela porotoplast od śc kom, tonoplast- oddziela wakoulę od cytoplazmy: mają zbliżoną bud białkowo lipidową. 2 warstwy ciemiejsze- zbud z białek gł globularnych, jasna- 2 warstwy zw tłuszcz (fosfatydy, fosfolipidy, sfingolipidy, triglicerydy, galaktolipidy i wolne kw tł. Pinocytoza- polega na wchłanianiu z otoczenia płynu wraz z rozpuszczonymi w nim subst pok. ZAD: kryształ żelazocyjanku: 2CuSO4+ K4Fe(CN)6 Cu2Fe(CN)6+ 2K2SO4. ZAD: absorbancja 525nm, tk buraka: woda: najw uszk błon: -20> 70> 45> pokojowa. Subst chem- kw solny> octowy, etanol 96%> chloroform> woda dest. ZAD: subst osm czynne- subst łatwo rozp w wodzie i tworzą roztw rzeczywiste, są to zw niskocząst a ich cząst mają śr pon 1nm (s prpste, kw karb, aminokw, sole). 2 grupa to subst pęczniejące tworzące roztw koloidalne i cząst śr 1-200nm (skrobia, białka): Obj po 60 min: KCL- 2 4,5, Sacharoza 2 3,5, Skrobia 2 1,5. TRANSPIRACJA- proces w którym rośl tracą wodę (parowanie). Gł org tr jest liść. Parowanie odbywa się z pow zewn liścia pokrytej kutikulą (tr kutikularna- traci 10% wody) i z pow wewn liścia na którą skł się pow śc kom kom mezofilu stykające się z przestworami międzykom (tr szparkowa- 90% traci),
przez przedchlinki (tr przedchlinkowa). Rozmieszcz ap szp na liściu: górna pow- liście epistomatyczne (pływające), dolna pow- hipostomatyczne (większość drzew liśc), po obu str- mfistomatyczne (groch, zea, owies). Ruch kom szp- jest r turg. Otwieranie szp jest zw z obn w nich potencjału wody, co pow osm dopływ wody i wzrost pot ciśn. Zmiany pot ciśn są bezp przycz ruchu szp. Do obniż pot wody przyczynia się szybki aktywny tr jonów K+ do wnętrza kom szp. W war ndst uwodn tk dochodzi do spadku pot ciśn w kom szp i zamykania szp (przy udziale sygnału hormonalnego kw abscysynowego (ABA). Rola wody- środowisko reakcji (bierze udział w reakcjach chem), modyfikuje strukturę makromolekuł i membran, zapewnia odpow ciśn w kom (turgor) i tym samym wydłużanie i wzrost kom, ruch aparatów szp, ruch różnych organów rośl, warunkuje transport pierw i zw chem (min i org), chroni rośl przed przegrzaniem. Pobieranie wody ze środowiska- - transport wody w roślinach jest procesem biernym; roślina nie zużywa na ten proces żadnej energii; nieraz na wiosnę bywa transport aktywny (gdy rośliny nie mają liści, lub różnica ?w jest niewielka). - całym organizmem (np. plechowce, a czasem rośliny naczyniowe, gdy wodę pobiera pęd przez komórki) Wyspecjalizowanymi organami (np. korzenie roślin wyższych dzięki obecności włośników). Wpływ czynników zewn na pobieranie wody. - Czynniki glebowe, czyli: dostępność wody w gl - temp gl -aeracja gl - stężenie roztw gl - Czynniki pozostałe: temp pow - wilg pow- światło - wiatr. Stres wodny - susza: - mała il wody w pow (zamykanie ap szp) - mała il wody w gl. Podczas suszy: - Maleją: - zwiększanie się kom - synteza śc kom - synteza białek - przewodnictwo szparkowe - fotosynteza - Wzrastają: - akumulacja ABA (oszczędność wody) - akumulacja różnych zw i jonów osm czynnych. Gutacja- wydzielanie wody w postaci ciekłej na brzegach bl liśc. Jest to przejaw czynnego pobierania i transportu wody w rośl. Przebiega w war wys wilg pow gdy ogran jest tr i sprzyjają war pobieraniu wody z podł.