STADIA ROZWOJU WG PIAGETA, pedagogika specjalna


Piaget w okresie inteligencji zmysłowo-ruchowej wyróżnił 6 stadiów. Ich znajomość ułatwia dokładną diagnozę aktualnego poziomu funkcjonowania intelektualnego dziecka oraz umożliwia programowanie procesu intensywnej stymulacji lub rewalidacji pedagogicznej.

- zachowanie jest odruchowe i niezróżnicowane;

- podstawowe odruchy: ssanie, chwytanie, płacz, ruchy rąk, tułowia i głowy;

- noworodek odpowiada odruchami gdy jest stymulowany;

- zachowanie nie dowodzi, że schematy przedmiotów zostały skonstruowane (bo nie zostały);

- nie są odróżnianie bodźce;

- wszystkie bodźce asymiluje za pomocą systemu odruchów w sposób niezróżnicowany;

- w ciągu kilku tygodni zachodzą pierwsze akomodacje: poszukiwanie piersi, smoczka do ssania (nie: ssanie wszystkiego) - na skutek powtarzania i interakcji z otoczeniem;

- wszystkie pojęcia rozwijają się i nie są wrodzone;

- świadomość przedmiotu jest krok po kroku rozwijana na podstawie doświadczenia sensomotorycznego;

- noworodek nie jest w stanie odróżnić siebie od tego, co znajduje się w jego otoczeniu;

- każdy przedmiot wywołuje niezróżnicowana reakcję odruchową;

- dziecko jest całkowicie egocentryczne;

- nieświadome związków przyczynowych;

- okres odruchów i instynktownych popędów;

- nie ma jeszcze „uczuć” jako takich.

- zachowania zaczynają podlegać modyfikacjom

- koordynacja wzrokowa - obiekty poruszające się są śledzone;

- koordynacja wzroku i słuchu - głowa jest zwracana w stronę źródła dźwięku;

- koordynacja między ustami a ręką - nawykowe ssanie kciuka (kierowane przez dziecko, nie odruchowe, nie jest to wrodzone, ale nabyte przez doświadczenie);

- zaczyna odróżniać przedmioty;

- pierwsze obserwowalne oznaki wewnętrznej organizacji i adaptacji do środowiska;

- proste rozróżnienia sensomotoryczne; koordynacja zmysłowo-ruchowa;

- nabiera świadomości przedmiotów;

- może śledzić wzrokiem tor ruchu przedmiotu;

- zachowanie jest wciąż pozbawione intencji;

- inicjowane zachowania ciągle są odruchowe, a cele stawiane dopiero po rozpoczęciu sekwencji zachowań;

- dwa rodzaje uczuć: afekty percepcyjne (przyjemność, ból, błogość, przykrość - łączone ze spostrzeżeniami za pomocą doświadczenia) i zadowolenia, rozczarowania, wszystkich ich gradacji (odpowiedzialne za różnicowanie potrzeb i zainteresowań) - uczucia, które są kojarzone z czynnością jako całością;

- afekt jest lokowany we własnej aktywności dziecka, które nie odróżnia jeszcze siebie jako obiektu od innych obiektów i otoczenia.

W tym stadium pojawia się łączenie schematów czynności pierwotnych z elementami sensomotorycznymi (ruch ręki w stronę ust); efekt - schemat ssania kciuka. To pierwsze przystosowanie nabyte i reakcja okrężna pierwotna. Jest to stadium pierwszych nawyków, powstają pierwsze odruch warunkowe. Nazwa „reakcje okrężne pierwotne” pochodzi stąd, iż u dziecka obserwujemy powtarzające się serie ruchów ciała , które ono po raz pierwszy samo wykonało, np. powtarzające się gesty otwierania i zamykania dłoni w piąstkę, przyglądanie się paluszkom, chwytanie, trzymanie i wypuszczanie z rąk kocyka; czyni to rytmicznie, kilkakrotnie, bez zainteresowania przedmiotem; przerywa określoną czynność i podejmuje inną. Zdaniem Piageta stadium to przypada na wiek 2-5 miesięcy życia dziecka o prawidłowym rozwoju intelektualnym. Reakcje okrężne, obserwowane w 2 i 3 miesiącu życia dziecka, są to ćwiczenia funkcjonalne nabyte. Stanowią one kontynuację ćwiczeń odruchowych, dzięki czemu ustala się cały mechanizm czynności, powstają nowe schematy czuciowo-ruchowe, które są celem samym w sobie, np. systematyczne ssanie palca, bawienie się językiem. Należy wspomnieć, iż wprawdzie dziecko od urodzenia ma odruch źrenicowy i mrugania, zapewniający spostrzeganie świata, to jednak uczy się stopniowo spostrzegać otaczający je świat. W 4 tygodniu dziecko zaczyna naprawdę przyglądać się przedmiotom. Początkowo spogląda  na poruszające się przedmioty, gdyż stanowią one oparcie dla aktywności wzroku. Później obrazy wzrokowe uzyskują wartość dzięki powiązaniu ich ze słyszeniem, chwytaniem, dotykaniem i wszelkimi kombinacjami czynności sensoryczno- motorycznych i umysłowych. W 3 miesiącu życia u dziecka obserwujemy koordynację między wzrokiem i słuchem, tj. między obrazem wzrokowym a dźwiękiem; dziecko celowo kieruje wzrok na dźwięk dzwonka czy grzechotki lub na głos matki. W tym stadium dziecko zaczyna rozpoznawać w swoim otoczeniu obrazy sensoryczne, ale nie poszukuje jeszcze obrazu, który zniknął mu z oczu. Uśmiech dziecka na widok matki świadczy o tym, iż jej obraz wyodrębnił się z otoczenia zewnętrznego i związał się z uczuciem przyjemności lub przykrości. Dziecko oczekuje pojawienia się matki, gdy ona zniknie, ale jej jeszcze nie poszukuje.

Gdy osoba jest bardzo głęboko upośledzona umysłowo oraz nie przekracza (pomimo 20 czy 30 lat życia ) omawianego stadium, obserwuje się u niej takie zabawy, jak przebieranie palcami, postukiwanie klockiem bez zainteresowania się samym klockiem; gdy klocek wypadnie z ręki, nie poszukuje go, lecz podejmuje inną czynność

- zachowanie bardziej skierowane na przedmioty, zdarzenia należące do świata zewnętrznego;

- chwyta i manipuluje przedmiotami, które może dosięgnąć - koordynacja wzroku z dotykiem;

- odtwarza zdarzenia, które wydały mu się ciekawe - intencjonalnie (REAKCJE OKRĘŻNE lub ASYMKILACJA REPRODUKCYJNA/ODTWARZAJĄCA);

- prosta intencjonalność sensomotoryczna;

- zaczyna antycypować pozycje, które przedmioty będą zajmowały w trakcie przemieszczania się: szuka przedmiotów tam, gdzie upadły (8mc);

- antycypuje pozycje spadających przedmiotów - udoskonalony schemat przedmiotów;

- dziecko nadal egocentryczne - ono samo przyczyną wszelkiej aktywności;

W tym stadium następuje aktywność dziecka skierowana na świat rzeczy (schematy przyciągania, potrząsania). Przypada według Piageta na wiek od 4-5 miesięcy do 7-8 miesięcy życia dziecka. Stadium to charakteryzuje się koordynacją wzroku i ruchów chwytania, jak też pojawieniem się i dominowaniem reakcji kołowych wtórnych. Polegały one na tym, że dziecko chwytało przedmioty, przyglądało się paluszkom, postukiwało klockiem dla samego chwytania, przebierania paluszkami, postukiwania. Nie dążyło do uzyskania oczekiwanego rezultatu, oczekiwanych zmian w środowisku zewnętrznym. W przypadku reakcji okrężnych wtórnych ruchy dziecka są skoncentrowane na wyniku, na skutku. W tym stadium obserwujemy celowe dążenie dziecka do uzyskania pożądanego efektu, np. dziecko, które przypadkowo poruszyło rączką grzechotkę, celowo powtarza ten ruch, aby uzyskać pożądany efekt słuchowy.

- wzory zachowania, które stanowią wyraźne przejawy funkcjonowania inteligencji;

- zaczyna używać środków, aby osiągnąć skutki;

- intencjonalny wybór środków;

- zaczyna przewidywać zachowania i je rozumieć (niezależnie od działań, które są w toku);

- zaczyna planować;

- przedmioty nabierają cech stałości - szuka przedmiotów, które zniknęły z jego pola widzenia;

- zaczyna rozumieć, że inne obiekty w otoczeniu mogą być źródłem aktywności;

- zaczyna odróżniać środki od celów i koordynować dwa znane schematy, by powstała z nich jedna czynność;

- zaczyna rozumieć stałość kształtu (jest ona w istocie rezultatem konstrukcji sensomotorycznej w czasie koordynowania perspektyw) i stałość wielkości (która związana jest z koordynacją przemieszczeń kontrolowanych percepcyjnie);

- wie, że przedmioty istnieją, nawet jeśli nie można ich zobaczyć;

- szuka przedmiotów tylko tam, gdzie zazwyczaj znikają, nie zaś tam, gdzie widzi, że znikły;

- wie, że nie tylko ono jest przyczyną działania: przedmioty i inne osoby mogą być przyczyną działania;

- uczucia zaczynają odgrywać rolę przy wyborze środków używanych do realizacji i wyboru celów;

- doświadczanie uczucia „sukcesu” i „porażki”;

W tym stadium schematy są wykorzystywane albo w funkcji celu (chwytanie), albo w funkcji środka (przyciąganie); łączenie schematów sprzyja zmianie ich dotychczasowej funkcji, umożliwia ich stosowanie w nowych sytuacjach; zasada stałości (przedmiot istnieje, chociaż zniknął z pola widzenia) i obiektywności (przedmiot istnieje niezależnie od dziecka). To koordynacja schematów czynnościowych i zastosowanie do nowych sytuacji, tzn. seria następujących po sobie ruchów dziecka ukierunkowanych na cel. Według Piageta stadium to przypada na wiek od 8-9 do 11-12 miesięcy życia dziecka. Cechą charakterystyczną tego stadium jest koordynacja u dziecka izolowanych dotąd schematów, która umożliwia osiągnięcie celu nie dającego się bezpośrednio osiągnąć. W stadium tym dziecko poszukuje ukrytego na jego oczach przedmiotu, nie spostrzega jednak zmiany miejsca ukrycia przedmiotu. Na przykład gdy na oczach dziecka ukryjemy przedmiot za zasłoną A, dziecko suka go i odnajduje. Gdy następnie ukryjemy ten sam przedmiot za zasłoną B, również na jego oczach, wówczas poszukuje ono przedmiotu za zasłoną A. Dziecko rozumie, iż należy szukać przedmiotu za zasłoną, ale wraca do tej zasłony, za którą udało mu się znaleźć przedmiot.

- zaczyna tworzyć nowe schematy do rozwiązywania nowych problemów poprzez eksperymentowanie (metoda prób i błędów);

- po raz pierwszy jest w stanie przystosować się (dokonać akomodacji) do nieznanych sytuacji poprzez znalezienie nowych sposobów;

- zachowanie staje się inteligentne (dziecko osiąga zdolność rozwiązywania nowych problemów);

- zdolne do śledzenia przemieszczeń, które widzi, choć nie potrafi jeszcze wyśledzić niewidocznych przemieszczeń;

- wie, że różne czynności mogą wykonywać też inni ludzie i przedmioty;

- widzi przedmioty jako przyczynę wielu zjawisk;

- przewidywanie nie jest oparte na sekwencji czynności już wcześniej obserwowanych w tej samej postaci;

- zaczyna obdarzać uczuciami innych;

Stadium V to postukiwanie, badanie dotykiem, oglądanie, smakowanie, potrząsanie przedmiotu; czynne eksperymentowanie - stosowanie znanych schematów w nowych sytuacjach; To różnicowanie się schematów czynnościowych i wykrywanie nowych sposobów za pomocą czynnego eksperymentowania. Według Piageta stadium to przypada na wiek od 11-12 do 18 miesięcy życia dziecka. W stadium tym występują reakcje okrężne trzeciego rzędu. Dziecko wytwarza nowe schematy, dostosowuje się do nieznanych sytuacji nie tylko korzystając z nabytych już uprzednio schematów, ale wskutek poszukiwania i znajdowania nowych sposobów. Gdy na oczach dziecka ukryjemy za zasłoną przedmiot, to w tym stadium rozwoju poszukuje ono przedmiotu nie w tym miejscu, w którym uprzednio znalazło, ale tam, gdzie na jego oczach przedmiot ukryto.

- zaczyna przechodzić z poziomu inteligencji sensomotorycznej na poziom inteligencji przedstawieniowej, czyli staje się zdolne do wewnętrznego (umysłowego) przedstawiania przedmiotów i zdarzeń;

- wytwarza nowe sposoby, ale nie opiera ich na eksperymentowaniu ruchowym i zmysłowym w takim zakresie, tylko wypróbowuje sekwencje czynnościowe na poziomie reprezentacji umysłowej (myśląc);

- jest zdolne do myślowego konstruowania możliwych rozwiązań problemów poprzez wykonanie „w głowie” kolejnych czynności;

- umie znaleźć ukryte przedmioty, gdy przemieszczenie jest niewidoczne;

- zostaje uwolnione od bezpośredniej percepcji;

- wie, że przedmioty są stałe i nie przestają istnieć, gdy nie są widoczne;

- zdolne do konstruowania przyczyn działania na podstawie samych jego skutków, bez uprzedniej percepcji czynności spowodowanych przez te przyczyny;

- jeżeli przedmiot jest postrzegany przez dziecko jako źródło potencjalnych czynności, to zaczyna ono przewidywać i wyobrażać sobie przyszłe skutki jego czynności;

- nie ogranicza się już do percepcji sensomotorycznych zastosowań relacji między przyczyną a skutkiem;

- ma rozwinięte uczucia i preferencje;

- dalej działają odruchy;

- uczucia stają się czynnikami decyzji o tym, co robić, a czego nie robić;

- zaczynają obdarzać uczuciami innych ludzi;

- uczucia sympatii i niechęci wobec innych;

- wstępne relacje interpersonalne;

- zapoczątkowanie międzyludzkich „uczuć moralnych”;

Stadium VI to przejście od schematów czynnościowych do umysłowych, od działań na własnym ciele do działań na przedmiotach, od powtarzania (rzucanie klockiem) do powtarzania z modyfikacją (celowe rzucanie klockiem z różnej wysokości, z różną siłą). To wymyślanie nowych sposobów rozwiązania prostych problemów praktycznych za pomocą kombinacji myślowych. U dzieci badanych przez Piageta stadium to  wystąpiło między 18 a 24 miesiącem życia. Od tego stadium rozwoju dziecko potrafi rozwiązać problem, stosując nową metodę, przez wyobraźnię, poprzez eksperyment myślowy, rozumie, które czynności prowadzą do celu, a które nie. Gdy ukryty w dłoni cukierek schowamy pod jedną z trzech zasłon oraz uczynimy to trzykrotnie zmieniając miejsce ukrycia i kolejność zasłon, dziecko w tym stadium rozwoju potrafi odnaleźć ukryty pod zasłoną cukierek.

ROZWÓJ MYŚLENIA

Wadsworth B.H. Teoria Piageta, rozdziały: 1,2,3

Z historii badań Piageta:

- wpływ na późniejsze badania miała jego praktyka w dziedzinie biologii

- prace nad małżami

Spostrzeżenia Piageta:

- czynności biologiczne są aktami adaptacji do środowiska fizycznego i pomagają je organizować;

- umysł i ciało nie pracują niezależnie od siebie i podlegają tym samym prawom, co czynności biologiczne;

- czynności intelektualne to czynności organizowania środowiska i adaptacji do niego;

- pojęcia opisujące rozwój biologiczny są pomocne w opisywaniu rozwoju intelektualnego;

- podstawowe zasady rozwoju poznawczego są takie same jak biologicznego;

- funkcjonowanie intelektualne to szczególna forma aktywności biologicznej;

- czynności intelektualne oraz biologiczne są częściami tego samego procesu, za pomocą którego organizm dostosowuje się do środowiska i organizuje doświadczenie.

SCHEMAT

Przykład:

Gdy dziecko spotyka jakiś bodziec, próbuje go dopasować do dostępnego schematu (jednego z kilku, które posiada), np. Jaś po raz pierwszy w życiu widzi krowę i mówi, że jest to pies.

U NIEMOWLĄT:

ASYMILACJA - zmiany ilościowe

(termin zapożyczony z biologii, analogiczny proces do odżywiania: pokarm jest trawiony i asymilowany; tu: doświadczenie)

AKOMODACJA - zmiany jakościowe

AKOMODACJA + ASYMILACJA = adaptacja intelektualna i rozwój struktur intelektu

Inne założenia teorii:

RÓWNOWAŻENIE

- jeśli mu się to uda - krótkotrwała równowaga związana z tym bodźcem;

- jeśli nie, następuje akomodacja i później asymilacja bodźca i krótkotrwała równowaga zostaje osiągnięta;

ROWÓJ INTELEKTUALNY I INNE CZYNNIKI

Rozwój poznawczy ma trzy komponenty: treść, funkcję i strukturę

TREŚĆ - to, co dzieci wiedzą; odnosi się do obserwowalnych zachowań sensomotorycznych lub pojęciowych, które odzwierciedlają aktywność intelektualną; zmienia się wraz z wiekiem, jest odmienna u różnych osób;

FUNKCJA - dot. cech aktywności intelektualnej - asymilacji i akomodacji, które są bezustannie obecne w trakcie rozwoju;

STRUKTURA - zakładane właściwości organizacji intelektu (schematy), które wyjaśniają występowanie określonych zachowań; właściwości strukturalne inteligencji, struktur tworzonych przez funkcję i nie dających się wywnioskować z treści zachowania, którego naturę określają.

Piaget interesował się przede wszystkim strukturą inteligencji, mniej funkcją i treścią.

Przeprowadził analizę jakościowych zmian tych struktur poznawczych.

Działanie i wiedza

- dziecko musi być aktywne, by występował rozwój poznawczy; musi asymilować i akomodować, jego zmysły muszą być zwrócone na środowisko;

- w miarę jak dziecko staje się starsze, działania wywołujące zmiany struktur poznawczych stają się mniej jawne;

- działania konieczne do rozwoju stymulują aparat poznawczy dziecka; mogą być obserwowalne lub nie; wywołują stan nierównowagi;

- cała wiedza jest konstrukcją, będącą wynikiem aktywności działania dziecka;

TRZY RODZAJE WIEDZY:

- wiedza o właściwościach fizycznych obiektów i zdarzeń (wielkość, kształt, budowa, waga);

- zdobywana poprzez manipulację i za pomocą zmysłów; w bezpośrednim działaniu;

- informacji zwrotnej dostarczają wzmocnienia i same przedmioty;

- konstruowana na podstawie myślenia o doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniami;

- za pomocą manipulacji umysłowej lub fizycznej;

- budowana na podstawie czynności dziecka na przedmiotach; przedmioty to czynnik pośredniczący;

- np. pojęcia liczb;

- nie jest konstruowana na podstawie opowieści;

- reguły, prawa, normy moralne, etyka, język - odmienne w różnych grupach społecznych;

- konstruowana na podstawie interakcji i współdziałania z innymi ludźmi;

W pierwszych latach życia dziecko jest bardziej zależne od doświadczenia zmysłowego i fizycznego (na poziomie: sensomotorycznym), gdyż nie posiada jeszcze reprezentacji symbolicznych.

Kontinuum rozwoju:

- przemiany intelektualne są skutkiem procesu rozwoju,

- rozwój poznawczy jest konsekwentnym procesem następujących po sobie zmian jakościowych zmian struktur poznawczych (schematów), przy czym każda struktura i każda zmiana wynikają logicznie z poprzedzających je struktur i zmian;

- nowe schematy są włączane do starych (nie zastępują ich);

- zmiany w tym procesie są stopniowe i niegwałtowne; każdy krok w rozwoju oparty jest na poprzednim i jest z nim zintegrowany;

  1. Stadium inteligencji sensomotorycznej (0-2 lat); - reakcje zmysłowe i ruchowe; konstruowane są schematy;

  2. Stadium myślenia przedoperacyjnego (2-7 lat); - rozwój języka i innych form reprezentacji, rozwój pojęciowy; charakter prelogiczny rozumowania, które jest zdominowane przez percepcję;

  3. Stadium operacji konkretnych (7-11 lat); - myślenie logiczne do rozwiązywania konkretnych problemów, pojawiających się w danej chwili;

  4. Stadium operacji formalnych (11-15 lat i powyżej); - logiczne myślenie do wszystkich problemów;

wiek metrykalny nie jest stały (zależy od doświadczenia i cech wrodzonych);

postęp nie jest automatyczny;

zakres zachowań na poszczególnych poziomach jest szeroki (np. na początku pojedyncze słowa, później całe zdania itd.);

- dziedziczność wyznacza ogólne granice rozwoju w czasie,

- dojrzewanie stanowi mechanizm, za pomocą którego są one ustanawiane; wskazuje czy zbudowanie określonych struktur w określonym stadium jest możliwe czy nie;

- czynniki dojrzewania (dziedziczne) nakładają ograniczenia na rozwój poznawczy;

- takie, które doprowadza do asymilacji i akomodacji i w efekcie powoduje zmianę poznawczą (zmianę struktur lub schematów);

- są to wymiany myśli z innymi ludźmi;

- konstruowanie i weryfikowanie pojęć przez dziecko jest zależne od interakcji społecznych w takim zakresie, w jakim pojęcia te są arbitralne lub zdefiniowane społecznie;

- mogą wywołać stan nierównowagi, odnoszący się do wiedzy fizycznej lub logiczno-matematycznej;

Rozwój intelektualny ma dwa składniki: poznawczy i afektywny

Każde zachowanie ma zarówno aspekt poznawczy jak i afektywny.

- są one zespolone; rozwijają się w taki sam sposób;

- dwa aspekty afektu: motywacja i selekcja; afekt może przyspieszyć lub spowolnić tempo rozwoju intelektualnego; decyduje o tym, na jakich treściach skupia się aktywność intelektualna; nie może modyfikować struktur poznawczych, może wpływać na to, która struktura poznawcza zostanie zmodyfikowana;

- dzieci asymilują doświadczenia do schematów afektywnych w taki sam sposób jak wchłaniają doświadczenia do struktur poznawczych - wynik: wiedza;

ROZWÓJ ROZUMOWANIA MORALNEGO

- rozumienie reguł gry i inne pojęcia moralne rozwijają się dokładnie w taki sam sposób, jak inne pojęcia afektywne i poznawcze (są konstruowane);

- brak dowodów na to, że dziecko rozumie reguły gry i pojęcia moralne w okresie sensomotorycznym (to, co robi, zależy od kaprysu; zabawa nie jest społeczna);

- 2-letnie dzieci mają rozwinięte odczucia afektywne, preferencje, sympatie, antypatie, wkraczają w sferę społeczną, choć nie zaczynają jeszcze konstruować pojęć moralnych.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozwój poznazwczy dziecka w teorii Jeana Piageta, PEDAGOGIKA SPECJALNA1, Pedagogika specjalna(1)
Rozwój Sensoryczno- Motoryczny Wg Piageta, Pedagogika Opikuńcza UWM Olsztyn, I Rok, Psychologia Rozw
4. Stadia rozwoju czlowieka, Różne pedagogika
Biomedyczne podstawy rozwoju test b 2009, Pedagogika Specjalna, Biomedyka
BIOMEDYCZNE PODSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA1, wykłady - pedagogika specjalna - UAM
Biomedyczne podstawy rozwoju test a 2009, Pedagogika Specjalna, Biomedyka
Fazy rozwoju rodziny, podstawy pedagogiki specjalnej
DOTYKANIE - WG AFFOLTER, Pedagogika specjalna UAM, Semestr IV, Metodyka z głębszą
Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowani1 zaoczne 1, Pedagogika Specjalna, Biomedyka
Skala inteligencji wg D. Wechslera, PEDAGOGIKA SPECJALNA1, Pedagogika specjalna(1)
zaburzenia rozowju wg Bogdanowicz, Pedagogika specjalna, Bogdanowicz M
Biomedyczne podstawy rozwoju test 2009, Pedagogika Specjalna, Biomedyka
Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania zaoczne 2, Pedagogika Specjalna, Biomedyka
rozwojowka 46-58, Pedagogika Specjalna, pytania
BIOMEDYCZNE PODSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA - .wyk, Pedagogika Specjalna, Biomedyka
4. Stadia rozwoju czlowieka, Różne pedagogika
Pedagogika specjalna opracowanie wg pytań, Pedagogika specjalna
Rozwój Sensoryczno- Motoryczny Wg Piageta, Studia UAM - pedagogika spec. socjoterapia i promocja zdr

więcej podobnych podstron