IV. PODSTAWY PROJEKTOWANIA INŻYNIERSKIEGO
PODSTAWOWE ELEMENTY DZIAŁANIA PROJEKTOWEGO.
Charakterystyka elementów składowych działania projektowego.
Zadania projektowe określają główne wymagania stawiane przedmiotowi projektowanemu
oraz istniejące ograniczenia, a niekiedy także i wymagania podmiotowi projektującemu.
Powinno ono tak być ujęte, aby stworzyć podmiotowi projektowanemu warunki początkowe
niezbędne do podjęcia procesu projektowania, np podanie warunków stropowych i
spągowych, grubość pokładu, kąt nachylenia, twardość węgla.
Podmiotem projektującym może być projektant lub zespól projektantów. Praca zespołowa
może być ze względu na dużą pracochłonność projektu, ograniczony czas przeznaczony na
projektowanie oraz ze względu na charakter projektu wymagający współudziału projektantów
różnych specjalności.
Praca projektowa ma charakter procesu wytwórczego, w którym własności podmiotu (cechy
indywidualne, np. twórcze oraz rozporządzalna wiedza i doświadczenie) przy właściwym
korzystaniu z dostępnych metod i narzędzi w danych warunkach zmierzają do zawarcia w
wytworze projektowania wzoru, przedmiotu projektowanego o właściwościach
odpowiadających wymaganiom ustalonym w zadaniu projektowym.
Wytworem projektowania jest projekt przedstawiony w postaci dokumentacji projektowej.
Powinien on spełniać wymagania określone w zadaniu projektowym, a dotyczące przedmiotu
projektowanego. Im bardziej wyspecyfikowane będzie zadanie projektowe tym mniej
swobody ma podmiot projektujący w kształtowaniu przedmiotu projektowanego w drodze
projektowania.
Odpowiednio - przy mniej szczegółowym wyspecjalizowaniu zadania projektowego -
zwiększ się potrzeba oparcia przydatności podmiotu na standardach projektowanych i
standardach oceny (np. takich jak wydobycie wydajność, koszt jednostkowy, i inne).
Narzędzia projektowania to wszelkiego rodzaju urządzenia z których korzysta się w
procesie projektowania urządzeń, takich jak stoły kreślarskie, arytmometry, nomogramy,
wykresy, katalogi, normatywy itd. - w miarę mechanizacji pojawiają się nowe coraz bardziej
złożone narzędzia i maszyny, a szczególnie elektroniczna technika obliczeniowa, maszyny
analogowe itd.
Przedmiot projektowany powstaje po wykonaniu tj. zrealizowaniu fizycznym wytworu
projektowania przy użyciu odpowiednich środków. Jeśli w wyniku procesu realizacji
fizycznej wystąpią odchylenia od treści projektu, to przedmiot projektowany będzie się różnic
od swego wzoru określonego w wytworze projektowania.
Proces wytwarzania to ciąg czynności podejmowanych w celu fizycznej (materialnej) realizacji wytworu projektowania.
SYSTEMY JAKO PRZEDMIOTY PROJEKTOWANIA INŻYNIERSKIEGO.
System jest to całość wchodząca w skład całości większych, utworzona z części, całości mniejszych, powiązanych w sposób nadający im pewną strukturę, a wyodrębniona ze względu na pewne funkcje względem otoczenia. Systemy bez otoczenia (praktycznie nie są spotykane w rzeczywistości) noszą nazwę systemów zamkniętych. Systemy uwzględniające wpływy otoczenia to systemy otwarte.
Integralność systemu jest zasadniczą cechą systemu. Przejawia się tym, że system jedynie jako całość w stanie realizować w pełni założone zadania. Niektóre właściwości systemu wynikają z części składowych, ale system wykazuje też cechy będące wyłącznie własnością jego jako całości. Jedynie jako całość system może osiągać swój ogólny cel. Inną charakterystyczną cechą systemu jest modułowa struktura, umożliwiająca dekompozycję systemu na mniejsze podsystemy, mające charakter organiczny, składające się z pewnych zespołów składników systemów, powiązanych tak, aby mogły spełniać określone funkcje podsystemu.
Z punktu widzenia zasad inżynierii systemów można wyróżnić w projektowaniu następujące systemy podstawowe:
-proces zaspokajania potrzeb jako nadsystem projektowania
-projektowanie
-podmiot projektujący
-przedmiot projektowany
Przez system rozumiemy zespół obiektów wraz z relacjami istniejącymi między tymi
obiektami oraz między ich własnościami. Traktowanie przedmiotu projektowania jako
systemu jest pożądane, chociaż niekoniecznie wówczas, gdy projektowanie dotyczy prostych
składników. Największe trudności projektowe stwarzają tzw. systemy wielkie. Uznanie
systemu za wielki jest umowne. Rozmiar systemu wyrażony jest liczbą składników, czy też
przestrzenią zajmowaną przez system, nie zawsze stanowi kryterium wystarczające. Zwykle
bierze się również pod uwagę złożoność systemu. Ten sam system można traktować z
jednego punktu widzenia jako wielki, z innego zaś za niemający charakteru wielkiego.
Pojęcie systemu wielkiego jest więc umowne i może objąć systemy o bardzo różnej liczbie
składników i różnym stopniu złożoności struktury ( pod pojęciem struktury przedmiotu
rozumiemy tu jego konfiguracje tj. wzajemne ułożenie i położenie jego składników. Systemy
rzeczywiste nie są odizolowane od otoczenia, a zatem każdy system rzeczywisty w naszym
świecie wchodzi w skład jeszcze większego od niego, przy czym, albo ten nad system , albo
nad system nad systemu bywa systemem wielkim (np. -odział -kopalnia). Zbiór wszystkich
obiektów nie należących do systemu, których własności oddziałują na system i zarazem
ulegają zmianie pod wpływem działanie tego systemu, będziemy nazywali otoczeniem.
Określenie granicy między systemem a otoczeniem jest często bardzo trudne. Otoczenie
często determinuje system. Składa się ono zwykle z innych systemów o określonej strukturze
i właściwych mu procesów. Systemy wchodzące w skład otoczenia, a wpływające i reagujące
na rozważany przez nas system, tworzą jego otoczenie bezpośrednie, pozostałe zaś
dostosowaniem (tj. stopniem integracji) systemu z otoczeniem. Przy takim dopasowaniu może
zachodzić potrzeba kompromisu. Projektant musi zawsze rozpatrywać zbiór
przedmiotów(obiektów), które są interesujące i wchodzą do zestawu: system - otoczenie.
OGÓLNE ZASADY POPRAWNEGO PROJEKTOWANIA.
-zasadę rozpoznania potrzeby -projektowanie wymaga pełnego zrozumienia potrzeby i sformułowania jej odpowiednio do celów projektowych
-zasadę niezbędnej pewności projektowej -należy tak wykonać proces projektowania, aby najskuteczniejszą drogę przejść od stanu niepewności do stanu niezbędnej pewności
-zasadę realizowalności-(wytwory projektowania muszą spełniać warunki realizowalności fizycznej, ekonomicznej i finansowej
-zasadę jedności funkcji, konstrukcji i formy -projekty powinny spełniać warunek harmonizowania funkcji, konstrukcji i formy.
-zasadę elastyczności -projektowanie powinno dążyć do takich rozwiązań, które mogłyby dostosować się w czasie zmian otoczenia oraz spełniać zadanie zmieniające się wraz ze zmianą celów
-zasadę równomiernego zużycia składników systemu -czasokresy zużywania się składników systemu powinny być wzajemnie zharmonizowane
-zasadę wiodącej roli syntezy -w procesie projektowania synteza powinna stanowić czynnik podstawowy
-zasadę optymalności -decyzje i rozwiązania powinny być optymalne
-zasadę hierarchii celów i kompletnego wyważania wartości w rozwiązaniach projektowych należy uwzględnić hierarchie celów, a przy ocenie wytworów i rozwiązań projektowych trzeba wyważać różne rodzaje wartości składające się na wartość ogólną
-zasadę ekonomiczności informacji projektowej projekty powinny mieć ekonomicznie wyważoną ilość informacji, gdyż nadmiar informacji kosztuje
MAKROSTRUKTURA I MIKROSTRUKTURA PROCESU PROJEKTOWANIA.
Makrostruktura obejmuje cały proces projektowania: od zlecenia do końcowej dokumentacji (np. od badań studialnych do sprawdzonej dokumentacji dla produkcji seryjnej).
Kryterium podziału na fazy są główne decyzje; rezultatem każdej fazy jest formalny dokument.
Kolejne fazy mają ten sam zakres, gdyż obejmują cały przedmiot projektowania oraz zwiększający się stopień szczegółowości informacji o przedmiocie projektowania.
Ogólna budowa struktury jest liniowa, sekwencyjna, bez iteracji. Istnieje możliwość pomijania niektórych faz.
Struktura ta jest podstawą pracy generalnego projektanta; służy mu do planowania, koordynacji, kierowania i kontroli przebiegu wszystkich prac projektowych.
Mikrostruktura
Mikrostruktura umożliwia indywidualnemu projektantowi poznanie racjonalnej kolejności działań w procesie przetwarzania i generowania informacji.
Opisuje strukturę rozwiązywania pojedynczych zadań.
Kryterium podziału stanowi odmienność działań w każdym etapie.
Ogólna budowa tej struktury realizuje zasadę kolejności następujących działań:
syntezy - analizy - oceny - optymalizacji - decyzji, tworzących wielokrotnie powtarzaną pętlę.
Mikrostruktura ma budowę iteracyjną.
Nie można pominąć żadnego etapu, przy czym rezultaty kolejnych etapów nie muszą być formalnie rejestrowane
WYMAGANIA PROJEKTOWE W PROCESIE PROJEKTOWANIA.
Wymaganiami projektowymi są wszystkie ograniczenia narzucone na rozwiązanie projektowe. Listę tych wymagań ustala się heurystycznie. Po ustaleniu listy wymagań określa się w odniesieniu do nich typowe przedziały wartości dopuszczalnych. Wymagania projektowe opisują więc zadanie w sposób ilościowy.
Typowe wymagania projektowe można zestawić w następujące grupy:
- wymagania funkcjonalne -wynikające bezpośrednio z funkcji obiektu,
- wymagania niezawodnościowe -charakteryzujące żądaną trwałość i odporność na zużycie,
- wymagania dynamiczne -związane z prędkością działania obiektu oraz układów współdziałających,
- wymagania ergonomiczne i estetyczne -opisujące stopień dopasowania obiektu do fizycznych i psychicznych możliwości oraz potrzeb człowieka-,
- wymagania kulturowe -wynikające z uwarunkowań obyczajowych, religijnych i in.,
- wymagania ekonomiczne -określające główne wskaźniki kosztów oraz planowaną skalę produkcji projektowanego obiektu,
- wymagania technologiczne -opisujące możliwość i łatwość wykonania obiektu, w tym np. dostępność materiałów, parametry dostępnych urządzeń produkcyjnych, możliwość przechowywania, pakowania, transportu itd.,
- wymagania ekologiczne -charakteryzujące i ograniczające niekorzystne oddziaływanie obiektu na otoczenie naturalne: atmosferę, glebę, faunę, florę itd.,
- wymagania wynikające z możliwości obliczeń i zakresu ważności przyjętych w obliczeniach modeli matematycznych,
- wymagania prawne -wynikające z prawa obowiązującego na obszarze, gdzie projektowany obiekt będzie wytwarzany i użytkowany
- wymagania formalne -wynikające np. z norm czy katalogów.
W celu optymalizacji wymagań projektowych ustala się kryterium optymalizacji, zwane też funkcją celu, i poszukuje wartości pewnych zmiennych, nazywanych zmiennymi decyzyjnymi, aby ta funkcja osiągnęła wartość ekstremalną (najczęściej maksymalną.
METODY KONCYPOWANIA.
Operatory metod heurystycznych koncypowania:
Heurystyka [okrywanie nowych prawd, faktów]
Analogie - szukanie analogii polega na wykrywaniu podobieństwa między różnymi elementami, np. obiektami (konkretami), ze względu na ich właściwości, które są abstraktami. Współczesna psychologia uznaje analogię jako fundamentalną formę myślenia. Szukanie i formułowanie analogii jest podstawowym operatorem synektyki. Analogie traktuje się jako metodę działania poznawczego polegająca na świadomym poszukiwaniu podobieństwa między znanym a szukanym, w celu przeniesienia i wykorzystania informacji o właściwościach obiektu znanego na obiekt szukany. Twórca synektyki Gordon, wyróżnił i opisał cztery charakterystyczne rodzaje analogii: -analogia osobista -analogie prostą (bezpośrednia) -analogie symboliczną -analogie fantastyczną.
Superpozycje jest metodą stymulacji myślenia twórczego, wymuszającą kojarzenia idei, pomysłów rozwiązań, metod itp. Po to by w ten sposób zwiększyć prawdopodobieństwo znalezienia nowej idei pomysłu, rozwiązania, metody itp. Punktem startowym tej metody jest problem do rozwiązania lub konkretna konstrukcja (czy metoda) do ulepszenia. Pierwszym krokiem w metodzie superpozycji jest wybranie na chybił trafił kilku obiektów. Można do tego użyć np. encyklopedii lub słownika dowolnie biorąc hasła albo wziąć dowolne elementy spośród widzianych na wystawie sklepowej czy spośród otoczenia. Następnie wymienia się kolejno różne cechy tych obiektów (dotyczące budowy, właściwości użytkowych, wyglądu, skojarzeń z nimi wywołanych) i zestawiając je z badanym problemem próbujemy znaleźć nowe skojarzenia, ukazujące badany problem w nowym świecie.
Metoda rozwiązania idealnego twórca metody jest Gerald Nadler istotą tej metody jest zrezygnowanie z rozwiązania danego zadania na drodze ewolucji, tzn. przez usuwanie i niedogodności znanych rozwiązań, i przyjęcie drogi rewolucyjnej, przez wyobrażenie sobie stanu idealnego. Ten stan idealny może dotyczyć zarówno warunków użytkowania jak i samego obiektu projektowania. Rozwiązaniem idealnym jest takie, które w sposób doskonały realizuje stawiane mu cele, nie mając przy tym żadnych niedogodności (np. nie zużywa energii, nie zajmuje miejsca, nic nie kosztuje). Biorąc pod uwagę możliwość realizacji takiego obiektu, warunki użytkowania oraz inne ograniczenia, wyróżnia się trzy stopnie idealności: -obiekt idealny teoretyczny (najbardziej idealny), pełniący rolę myślowego wzorca, przyczyniając się do zniesienia granic myślenia i do oderwania się od znanych projektantowi rozwiązań, -obiekt maksymalny, idealny w określonych okolicznościach użytkowania, -obiekt możliwy do wykonania, optymalny, spełniający wszystkie ograniczenia rzeczywiste.
Gra ze słowami, Współcześni badacze zgodnie wskazują podstawową rolę języka w procesie rozumienia otaczającego nas świata. Nasze wyobrażenia o tym, co jest i co może być zależą od użytych słów do nazwania i opisu rzeczy. Zatem operowanie słowami i ich znaczeniami semantycznymi może przyczynić się do stymulowania myślenia twórczego. Proponuje się więc szukanie synonimów lub słów bliskoznacznych do tych, które mają kluczowe znaczenie w sformułowaniu zadania. Na przykład jeśli zadaniem do rozwiązania jest: ”pompować wodę dla potrzeb ogródka działkowego z pobliskiego stawu” możemy próbować zastąpić słowo „pompować” następującymi wyrazami bliskoznacznymi i skojarzeniami: tłoczyć, ssać, przelewać, przetłaczać, przetaczać, czerpać, chlustać, sikać, przesączać, ciurkać, chlapać. Mogą one sugerować inne, daleko wygodniejsze rozwiązania.
Metody heurystyczne koncypowania.
Metody heurystyczne koncypowania można podzielić na:
- metody do pracy indywidualnej lub grupowej.
- metody ogólne lub metody wyspecjalizowane, ukierunkowane na pewne klasy problemów
projektowych (np. metoda rozmieszczenia elementów elektronicznych na płytkach
drukowanych, metoda projektowania przekładni zębatych, metoda projektowania domów).
- metody rozwiązywania zadań wynalazczych (np. metoda Altszullera) lub metody do zadań
bardziej rutynowych
- metody ściśle heurystyczne (np. synektyka) lub metody o pewnym stopniu
zalgorytmizowania (np. metoda morfologiczna zwane są też metodami systematycznym.
PIERWOTNE, NADRZĘDNE I ZADANIOWE KRYTERIA OPTYMALIZACJI W PROJEKTOWANIU INŻYNIERSKIM.
Nadrzędne kryterium optymalizacji to takie wielkości lub pojęcia, niekoniecznie zdefiniowane lub jednoznacznie określone, w stosunku do których wyraża się życzenie, aby były ekstremalne (tzn. minimalne lub maksymalne), np. maksymalna wygoda użytkowania czy minimalne straty produkcyjne. Wykorzystują nadrzędne kryterium optymalizacji, ustala się kryteria cząstkowe, czyli kryteria oceny.
W procesie wyboru występuje wiele uwarunkowań i ograniczeń np: ograniczona
informacja, ogr. środki na realizacje, ogran. kwalifikacje projektanta, konieczność znalezienia
racjonalnego kompromisu między sprzecznymi wymaganiami stawianymi wybieranym
obiektom Na proces wyboru składa się wiele składników tj:
-sformułowanie zadania wyboru
-system wartości
-układ kryteriów
-pierwotne kryterium optymalizacji Φ P
-podział projektowanych obiektów (typ A i B)
-nadrzędne kryterium optymalizacji Φ
-zadaniowe kryterium optymalizacji F
- funkcje skalarne kryterium optymalizacji
-funkcja preferencji
-ustalanie kryteriów oceny
-sprawdzanie kryteriów
-ocena rozmyta
-ocena probabilistyczna
SYNEKTYKA JAKO METODA ORGANIZACJI PROCESU PROJEKTOWANIA.
Synektyka jest metodą twórczego rozwiązywania problemów, która wykorzystuje zdolność i pojemność ludzkiego umysłu do łączenia razem na pozór niepowiązanych ze sobą elementów, co z kolei motywuje umysł do poszukiwania nowych idei i rozwiązań w wybranym przez nas problemie. Twórcą synektyki jest W.J.J. Guilford, który "odkrył" na nowo myślenie metaforyczne. Według Gordona jest to technika, która obok opisanego powyżej myślenia metaforycznego pozwala na uzyskanie nowej perspektywy myślenia. Jest to zjawisko charakterystyczne dla ludzi twórczych. Nazwa synektyka wywodzi się od greckiego słowa synectikos co oznacza trzymający razem, obejmujący, lub synektadzo - badać razem. Inne źródła poszukują etymologii w greckich słowach syn i ecticos - powiązać oraz różne elementy.
Cel synektyki to osiągnięcie kontroli nad nieświadomymi procesami twórczymi przy użyciu myślenia metaforycznego. W metodzie tej zakłada się, iż każdy jest w stanie rozwiązać problem poprzez własne uzdolnienia twórcze, własne zdolności, pod warunkiem, że będą przestrzegane pewne zasady postępowania. Jedną z podstawowych zasad jest praca w grupie oraz umiejętność odrzucania w myśleniu utartych reguł na rzecz pozornie niemożliwych porównań i rozwiązań. Można tu wyróżnić kilka faz: oswajanie dziwności, druga faza to szukanie czegoś innego i dziwnego w sytuacjach dobrze znanych. Obie fazy angażują procesy myślowe oparte na dostrzeganiu analogii między elementami danymi w zadaniu a konkretną rzeczywistością. Owe analogie to najczęściej: analogia personalna, analogia prosta, analogia symboliczna, analogia fantastyczna. Analogie jako narzędzia twórczego myślenia ułatwiają zrozumienie nowych i trudnych treści, upraszczają je, dostarczają nowych informacji i poszerzają wiedzę. Według Gordona analogia w nauczaniu zwiększa i wydajność i efektywność edukacji. Pozwala na szybsze i głębsze zrozumienie problemu, poszerza strukturę wiedzy i motywuje do działania (poprzez pracę w grupie).
BAZY DANYCH W PROJEKTOWANIU INŻYNIERSKIM.
Bazy danych w projektowaniu
Baza danych- to zestaw uporządkowanych informacji przechowywanych w stałej pamięci
komputera. Główne funkcje baz danych (implementacje) w przemyśle to:
a)obszar zarządzania przedsiębiorstwem, w tym produkcją. Systemy: MRP II/ERP, PPC, tryb
on-line
b)obszar zarządzania technicznego. Systemy: System zarządzania bazą danych DMBS (offline)-
kompatybilny z CAD/FEM/CAP/CAM, idealnie dostosowany do pracy projektantów i
inżynierów.
Obecnie sieci komputerowe współpracują z bazami danych (często rozproszonymi) w sposób:
plik-serwer(Paradoxx, Approach, Access) lub klient-serwer(SQL).
Rodzaje informacji w bazach danych:
-rysunki
-tablice
-wzory matem
-algorytmy
-wykresy
-opisy.
Wymagania stawiane bazom danych:
-wiarygodność danych
-bezpieczeństwo
-wydajność język zapytań wysokiego poziomu.
Organizacja baz danych, aspekty:
-organizacja pliku
-globalna org. logiczna danych
-fizyczną org. pamięci
Struktury i rodzaje baz danych:
a)hierarchiczny
b)sieciowy
c)relacyjny
d)obiektowy
Do krytycznych cech pisujących własności sieciowe bazy danych należą:
-czas wykonywania elementarnych operacji na danych
- liczba jednoczesnych sesji komunikacji z bazą danych
-mechanizmy zapewnienia spójności danych.
Rozróżnić można 2 rodzaje architektury baz danych: centralną(centralny komputer, już
rzadko spotykana) i rozproszona (wiele komputerów).
PODSTAWOWE TECHNIKI CAX W PROJEKTOWANIU INŻYNIERSKIM.
W pracach inżynierskich stosuje się różne pakietu programowe, otrzymane w wyniku integracji programów. Poniżej podano opis kilku z nich.
CAD - projektowanie wspomagane komputerowo- zastosowanie sprzętu i oprogramowania komputerowego w projektowaniu technicznym. Metodologia CAD znajduje zastosowanie między innymi w inżynierii mechanicznej, elektrycznej, budowlanej. Znamienne dla CAD jest cyfrowe modelowanie geometryczne mające na celu opracowanie zapisu konstrukcji wyrobu (jednego obiektu technicznego lub ich układu). Definiowaną postać konstrukcyjną wyrobu tworzą jego cechy:
wszystkie geometryczne,
wszystkie dynamiczne,
niektóre technologiczne (np. materiałowe).
Zbiór tych trzech rodzajów informacji stanowi zapis konstrukcji wyrobu (jego dokumentację konstrukcyjną).
CAM - wspomagane komputerowo sterowanie procesem wytwarzania, z wykorzystaniem obrabiarek numerycznie i obrabiarek sterowanych mikroprocesorami (. CAM wykorzystuje utworzone w środowisku CAD projekty i generuje bezpośredni kod sterujący maszyną, tokarką, frezarką itd.
CADD- wspomagane komputerowo geometryczne modelowanie (rysowanie) w zintegrowanym procesie konstruowania i projektowania.
CIM- komputerowo zintegrowane wytwarzanie. Najbardziej rozwinięta koncepcja produkcji, integrująca programy w obszarach zarządzania, planowania, projektowania konstrukcyjnego i technologicznego, programowania urządzeń sterowanych numerycznie (NC), nadzoru ich funkcjonowania oraz sterowania produkcją, z uwzględnieniem gospodarki zasobami magazynowymi, transportem bliskim i logistyką.
CAT - sterowany komputerowo proces kontroli technicznej w procesie wytwarzania. System CAT umożliwia kontrolę jakości w trakcie procesów technologicznych oraz kontrolę gotowych wyrobów.
CAE - łączne określenie komputerowego wspomagania prac inżynierskich, tzw. Systemów łączących: CAD, analizę pola (np. MES- metody elementów skończonych), obsługę eksperymentu, komputerowe sterowanie obiektami, edytory tekstów, bazy danych i inne
CAP - komputerowo wspomagane planowanie. CAP wspomaga projektowanie technologiczne, obejmujące opracowanie dokumentacji technologicznej z uwzględnieniem modelu geometrycznego przedmiotu, jego stanów pośrednich, narzędzi, oprzyrządowania, rodzaju maszyn i parametrów obróbki.
CAPP - komputerowo wspomagane planowanie procesów. Ta klasa systemów jest szersza niż klasa CAP. W zakresie bowiem zastosowań CAPP mieszczą się także wszystkie metody i techniki technologicznego przygotowania produkcji realizowanej w konwencjonalnych technologiach, wspomaganych technikami komputerowymi i systemami ekspertowymi.
CAQ - komputerowo wspomagane sterowanie jakością. Są to metody i techniki komputerowego wspomagania projektowania, planowania i realizacji procesów pomiarowych, a także procedur kontroli jakości.