NAUCZANIE: dostarczanie informacji tak by była ona zrozumiała , pomoc w jej przetwarzaniu i określenie względnie trwałych zmian w uczniu .

WG CZABAŃSKI - (w ujęciu pedagogicznym) - nauczanie to zarówno czynności podejmowane przez nauczyciela, ale i proces, którego celem jest zmiana zachowania się ucznia w rezultacie współdziałania nauczyciela

UCZENIE SIĘ: - jest to odbieranie informacji , jej przetwarzanie i wywoływanie względnie trwałych zmian w zakresie wiadomości i umiejętności ( przetwarzanie - dopasowywanie informacji do już znanych )

WG GALLOWAYA - (w ujęciu pedagogicznym) - uczenie się to względnie trwała zmiana w tendencji do zachowywania się w pewien sposób, która to zmiana jest wynikiem ćwiczenia połączonego ze wzmocnieniem.

WERTHEIMER - UCZENIE SIĘ CAŁOŚCIOWE

„Całość to więcej niż suma jej części.” Wyrażał pogląd, że rozkładanie całego doznania moralnego na części niszczy jego całościowy charakter. Twierdził, że badanie wyizolowanych części, jednostek zachowania nie jest równoznaczne z badaniem całości danego doświadczenia czy doznania. Jego podejście do uczenia się zyskało miano „psychologii postaci”, a później „poznawczej teorii Pola”, co odnosiło się do współdziałania wielu sił na zachowanie jednostki w każdym momencie.

INTELIGENCJA RUCHOWA - możliwość efektywnego wykonywania nowego ruchu na bazie posiadanych doświadczeń; duży zasób umiejętności ruchowych i zdolność wykorzystywania go dla rozwiązywania zadań ruchowych.

THORNDIKE (prawo efektu)

PRAWO EFEKTU - Reakcje wzmacniane zostają wyuczone, a reakcje nie wzmacniane ulegają wygaszeniu. Reakcje karane zostają tłumione, zaś organizm unika kary lub ucieka przed nią.

PRAWO ĆWICZENIA - samo ćwiczenie nie ma korzystnego wpływu na związek reakcja-bodziec, jedynie nagradzane ćwiczenie wywołuje uczenie się.

ZASADA PRZYNALEŻNOŚCI - niektóre rzeczy są łatwiejsze do powiązania z innymi z powodu wspólnej przynależności, łatwiej jest wiązać rzeczy gdy są one spostrzegane jako przynależne do siebie

Wzmocnienia(pokarm) utrwalają związki bodziec- reakcja, a kary osłabiają je. Wzmocnienie jest niezbędne do uczenia się

Przeprowadził eksperyment na kotach. Umieścił w skrzynce problemowej kota. Pokarm znajdował się na zewnątrz. Gdy kot trafił na mechanizm otwierający, drzwiczki otwierały się, kot mógł wyjść i zjeść pokarm.

Proces uczenia się badany przez Thorndikea jest nazywany warunkowaniem instrumentalnym. Osobnik uczy się reakcji na sytuację bodźcową, bodźcem jest skrzynia problemowa, a reakcja właściwe działanie otwierające. W uczeniu się występuje zjawisko nabywania, wprawy, wygasania i spontanicznego odnawiania się. W warunkowaniu instrumentalnym reakcja jest wykonywana w celu uzyskania wzmocnienia, jakim jest ucieczka i pokarm. Uzyskanie wzmocnienia jest uwarunkowane wykonaniem reakcji.

I PRAWO YORKESA DODSONA dotyczące optymalnego poziomu motywacji- skuteczne motywowanie nie powinno być ani zbyt silne, ani zbyt słabe. Najskuteczniejszy jest optymalny poziom motywacji. W miarę wzrostu motywacji sprawność działania wzrasta do pewnego poziomu, a następnie zaczyna spadać.

II PRAWO YORKESA DODSONA wskazujące na relacje miedzy siła motywowania[Author ID1: at Sun Jun 14 00:29:00 2009 ] a[Author ID1: at Sun Jun 14 00:29:00 2009 ] trudnością zadania[Author ID1: at Sun Jun 14 00:30:00 2009 ] - Optymalny poziom motywacji może być niski przy zadaniach trudniejszych, natomiast wyższy przy zadaniach trudniejszych. Wskazuje na relację między siłą motywowania i trudnością zadania.

SYNTAKSA MODELU NAUCZANIA BEZPOŚREDNIEGO WG ARENDSA

Arends próbuje ująć nauczanie bezpośrednie w przykładowy tok lekcyjny.

I FAZA - Podawanie celów i wywołanie nastawienia. - Nauczyciel omawia cele lekcji, dostarcza informacji wstępnych, wyjaśnia dlaczego lekcja będzie ważna. Wywołuje gotowość uczniów do nauki. - Nauczyciel motywuje uczniów do osiągnięcia celu.

II FAZA - Pokaz wiedzy i umiejętności. - Nauczyciel demonstruje w poprawnej postaci umiejętności lub podaje, tworzące łańcuch, małe porcje wiadomości. - Bliższe zaznajomienie z celem w formie demonstracji, pokazu przez nauczyciela.

III FAZA - Ćwiczenia pod kierunkiem nauczyciela. - Nauczyciel ustala dokładną strukturę początkowych ćwiczeń. - Uczniowie próbują wykonać zadanie (rozpoznanie bodźca i wybór reakcji).

IV FAZA - Sprawdzenie opanowania umiejętności i wiadomości. - Nauczyciel kontroluje prawidłowość wykonania czynności i dostarcza informacji zwrotnych. - Nauczyciel stosuje różnego rodzaju wzmocnienia, służące kontroli i bieżącej regulacji.

V FAZA - Rozbudowanie ćwiczenia: transfer. - Nauczyciel ustala warunki rozbudowanych ćwiczeń; zwraca uwagę na przeniesienie (transfer) umiejętności na bardziej złożone sytuacje. - Próby wykonania czynności w różnych sytuacjach otoczenia (utrwalanie i transfer).

SYNTAKSA UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA:

1. Pojawienie się zarysu problemu formułowanego przez nauczyciela bądź uczniów lub przy udziale uczniów.

2. Organizowanie się uczniów w małe grupy i dyskusje nad uściślaniem problemu.

3. W grupach - praktyczne próby formułowania szczegółowych elementów problemu.

4. Dyskusje w grupach i wymiana spostrzeżeń.

5. Opracowanie - w grupach - projektów optymalnego rozwiązania problemu.

6. Dyskusja między grupami i weryfikacja projektów przez praktyczne próby przezwyciężania problemu.

7. Wybór rozwiązania optymalnego (przy współpracy z nauczycielem).

8. Sprawdzenie poprawności rozwiązania przez porównanie sytuacji podobnych w sporcie i życiu codziennym (transfer niespecyficzny).

Pojęcie (def.) - termin dotyczy sposobu zorganizowania wiedzy i doświadczenia w kategorie, których elementy mają wspólny atrybut (np. trójkąt, chart, światłolecznictwo)

KATEGORIE POJĘĆ:

KONIUNKCYJNE - są sumą i są takie same w przypadku każdego przedmiotu należącego do danej klasy; cechy istotne pojęcia są zawsze takie same w przypadku każdego przedmiotu należącego do danej klasy; np. wyspa - jest to część lądu otoczona wodą ze wszystkich stron (stała reguła strukturująca).

DYSJUNKCYJNE - są szersze, bardziej elastyczne, dopuszczają alternatywne zestawy cech; np. rzeczownik - może to być osoba, miejsce, rzecz, ale nie wszystko na raz (zmienny zestaw atrybutów).

STOSUNKOWE - o zaliczeniu pojęcia do jakiejś klasy decyduje stosunek do innych pojęć; aby mówić o pojęciu stosunkowym należy znać inne (dodatkowe) pojęcie oraz stosunek między tymi pojęciami; np. pojęcie czasu i przestrzeni, tydzień (pojęcie) - część (stosunek) miesiąca (pojęcie), (reguła strukturująca zależy od reakcji z innymi pojęciami).

KONKRETNE:

- są to pojęcia ukształtowane na drodze obserwacji

- są to pojęcia, które możemy wyjaśnić wskazując je palcem

- posiadają pewne cechy klas przedmiotów, tj. wielkość, waga, kolor, kształt

- parametrami pojęć konkretnych są zazwyczaj fizyczne atrybuty przedmiotów, których uczniowie mogą doświadczyć wprost, np. chłopiec ma dwie nogi a pies cztery; pies ma ogon, a chłopiec go nie ma.

ABSTRAKCYJNE:

- są to pojęcia, których nie można wskazać lub doświadczyć wprost

- są to pojęcia, które na ogół nie są bezpośrednio dostępne naszym zmysłom, dlatego wymagają definicji słownej; np. ten mały chłopiec lubi swojego psa, pies jest głodny.

CECHY POJĘĆ:

ISTOTNE - są potrzebne do rozróżniania jednych pojęć od drugich; jest to różnicowanie pojęć z tych samych klas; np. trójkąt równoboczny posiada cechy istotne dla siebie (równe boki i kąty) oraz cechy istotne dla danej klasy.

NIEISTOTNE - niedefinicyjne, pewne cechy występujące w niektórych ale nie we wszystkich obiektach z danej klasy; np. cecha istotna trójkąta równobocznego - każdy jego bok musi być równy, cecha nieistotna - powierzchnia trójkąta.

PRZYKŁAD - fakt mający służyć za ilustracją, dowód poparcia czegoś; pojęcie należące do danej klasy.

NIEPRZYKŁAD - zaprzeczenie przykładu, pojęcie nie należące do danej klasy.

KONTEKST SPOŁECZNY - pojęcia o zmiennych cechach istotnych w zależności od kontekstu społecznego i środowiska kulturowego; np. trójkąt - kontekst społeczny zawsze taki sam; ciotka - krewna lub osoba opiekująca się dzieckiem.

???WIEDZA KONCEPTUALNA - zdolność ucznia do zdefiniowania pojęcia wg pewnych kryteriów i rozpoznania stosunków w jakich pozostaje z innymi pojęciami.

???WIEDZA PROCEDURALNA - zdolność wykorzystania pojęcia do dokonywania rozróżnień; porównanie pojęcia z innymi podobnymi pojęciami, ale odmiennymi; wymaga to posługiwania się cechami definicyjnymi (istotnymi) w celu porównania danego pojęcia z innymi pojęciami, ale odmiennymi i przeciwstawienia im sobie.

FUNKCJE KSZTAŁCENIA WG BLOOMA

Wymień taksonomię celów kształcenia (sfera poznawcza) wg Blooma.

Taksonomia BLOOMA wyodrębnia 6 poziomów, na których dokonują się odrębne procesy poznawcze. Są to:

1. wiedza

2. rozumienie

3. zastosowanie

4. analiza

5. synteza

6. ocenianie

SFERA POZNAWCZA (BLOOM)

- Recepcja

- Reagowanie

- Wartościowanie

- Organizowanie

- Charakteryzowanie

• WIADOMOŚCI- uczeń potrafi przypomnieć, zdefiniować, rozpoznać lub wskazać szczegółowe wiadomości prezentowane podczas nauczania.

• ROZUMIENIE- uczeń potrafi zademonstrować zrozumienie wiadomości, tłumacząc je z jednej formy na drugą lub rozpoznając je w zmienionej formie.

• ZASTOSOWANIE- uczeń potrafi posłużyć się wiadomościami w celu wykonania określonych czynności.

• ANALIZA- uczeń potrafi rozłożyć materiał na części składowe i określić związki między nimi.

• SYNTEZA- uczeń potrafi zebrać w całość wiadomości z różnych źródeł i wytworzyć oryginalny produkt własnego myślenia.

• OCENA - uczeń potrafi zastosować kryteria do oceny wartości czegoś.

ZDOLNOŚCI MOTORYCZNE WPŁYWAJĄCE NA PRZEBIEG PSYCHOMOTORYCZNEGO KSZTAŁCENIA:

+SIŁA - zdolność człowieka do pokonywania oporów.

+WYTRZYMAŁOŚĆ - zdolność wyzwalania siły w dłuższych jednostkach czasu.

+SZYBKOŚĆ - zdolność do szybkiej reakcji na bodziec, zdolność do szybkich ruchów, zdolność lokomocji.

- zdolność do szybkiej reakcji na bodziec - jest możliwością szybkościową człowieka, uwarunkowana genetycznie (np. reagowanie na cios przeciwnika w sportach walki)

- zdolność do szybkich ruchów - określa możliwości organizmu w zakresie przemieszczania całego ciała lub jego części w przestrzeni w jak najkrótszym czasie, zasadniczymi elementami są tutaj podłoże energetyczne i szybkość skurczu mięśnia (np. skoki, rzuty)

- zdolność do szybkiej lokomocji - podlega uczeniu się i wpływom środowiskowym, zależy od siły i techniki ruchu (np. u pływaka pokonywanie oporów wody).

KOORDYNACJA RUCHÓW - to przyporządkowanie ruchów określonemu celowi; to takie uporządkowanie ruchów, które umożliwi wykonanie motorycznego zadania, cechy koordynacyjne pozwalają ujawnić się potencjalnym możliwościom w konkretnym sportowym działaniu, koordynacje można nazywać inteligencją ruchową.

KOORDYNACJA WG MEINELA I SCHNABLA

ZDOLNOŚĆ STEROWANIA RUCHAMI - jest to możliwość związana z tworzeniem umysłowym programów działania; podstawą zdolności sterowania ruchami jest sprawny system decyzyjny, a więc centralny i obwodowy system nerwowy; jest to tworzenie umysłowego programu działania.

ZDOLNOŚĆ PRZESTAWIANIA I DOSTOSOWANIA DO ZMIENNYCH WARUNKÓW OTOCZENIA - przystosowanie ruchowe do zmieniających się warunków; wymaga względnie szybkiego przejścia od jednego programu umysłowego czynności do drugiego; wyróżniamy trzy stopnie zdolności regulacji ruchów:

- przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji

- przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji pod presja czasu

- przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji pod presją zachowań przeciwnika.

ZDOLNOŚĆ UCZENIA SIĘ MOTORYCZNEGO - zdolność do uczenia się nowych czynności ruchowych; pojętność ruchowa; zdolność do koordynowania ruchów zgodnie z nieznanym dotąd zadaniem; w uczeniu się ważna jest sprawność centralnego układu nerwowego, pamięć, szybkość przyswajania, dokładność i trwałość zapamiętywania.

DEFINICJE KOORDYNACJI WG HIRTZA:

RÓWNOWAGA - utrzymanie pozycji ciała (równowaga statyczna) oraz zachowanie lub odzyskanie tego stanu (równowaga dynamiczna) w czasie czynności ruchowej albo po jej wykonaniu.

RYTMIZACJA - poczucie rytmu, zdolność odtwarzania rytmu, dobór właściwego tempa dla realizacji zadania sportowego; to koordynacja ruchów w czasie; to podstawowa predyspozycja do wykonania ruchu zgodnie z zamierzeniem i realizacją danego zadania.

ORIENTACJA W PRZESTRZENI - szybkość lokalizacji własnego miejsca; umiejętność i kontrola ułożenia swojego ciała w przestrzeni względem parametrów.

RÓŻNICOWANIE NAPIĘĆ MIĘŚNIOWYCH - to zdolność do odpowiedniego napinania i rozluźniania mięśni w danej sytuacji; ekonomizacja ruchów, czyli używanie do czynności ruchowej tylko tych mięśni i z taką siłą, które są konieczne do wykonania czynności; umiejętność wykonania precyzyjnych ruchów kształtowana przez doświadczenia.

SZYBKOŚĆ REAKCJI - to predyspozycja do błyskawicznej reakcji na bodziec.

WZMOCNIENIE - czyli czynności mające na ceku reguły mające na celu nasilenie lub zwiększenie częstości reakcji. Nieprzemyślane stosowanie wzmocnień może doprowadzić do skutków niezgodnych z zamierzonymi.

WZMOCNIENIE NEGATYWNE - kara - Procedura warunkowania instrumentalnego, w której czyni się bodziec awersyjny zależnym od unikania jakiejś reakcji. Wzmocnień negatywnych raczej nie stosuje się w procesie nauczania w sensie „kary”, lecz raczej jako „brak nagrody”, który uczący odczuwa jako wzmocnienie negatywne.

WZMOCNIENIE POZYTYWNE - nagroda - Procedura warunkowania instrumentalnego, w której pożądany bodziec jest czyniony zależnym od reakcji. Bodźce mające właściwości wzmocnień pozytywnych: słowa i zdania, mimika i gesty, bliskość i dotyk, czynności i przywileje, rzeczy, jedzenie, sukces.

ZNACZENIE WZMOCNIEŃ W UCZENIU SIĘ I NAUCZANIU:

- reakcje wzmacniane zostają wyuczone, podczas gdy reakcje nie wzmacniane ulegają wygaśnięciu

- reakcje karane zostają stłumione, zaś organizm unika kary lub ucieka przed nią.

PROCESY ZACHODZĄCE W TRAKCIE WARUNKOWANIA SPRAWCZEGO - PRAWA WZMOCNIEŃ:

OBECNIE: = W PRZYSZŁOŚCI:

* reakcja wykonana + wzmocnienie = reakcja wzmocniona

* reakcja wykonana + brak wzmocnienia = reakcja osłabiona

* reakcja wykonana + kara = reakcja stłumiona.

RODZAJE WZMOCNIENIA????????????//

ETAPY PROCESU NAUCZANIA CZYNNOŚCI STANDARDOWYCH:

ETAP 1 - ANTYCYPACJI CELU- sformowanie celu, ocena moliwosci osiągnięcia celu,

ETAP 2 - WSTĘPNEJ ORIENTACJI- sytuacja fizyczna, spoleczna, osobista- czynniki sytuacyjne w duzej mierze maja wpływ na skuteczność uczenia sie

ETAP 3 - UMYSŁOWEGO PROGRAMOWANIA- uczen najpierw wyobraza sobie czynność ruchowa, nauczyciel wykorzystuje takie informacje jak: informacja slowna, obrazowa i kinestetyczna

ETAP 4 - PRAKTYCZNEGO DZIAŁANIA- uczen wykorzystuje czynności w praktyce

ETAP 5- KONTROLI I OCENY WYNIKOW- jest to koncowa ocena procesu dydaktycznego

CZYNNOŚĆ STANDARDOWA:

- czynności powszechnie znane, które pozwalają nam w najlepszy sposób wykonać określone zadanie motoryczne

- czynności przemyślane, przeważnie złożone, opracowane w wyniku osobistych doświadczeń

- aktualnie znane i uznane rozwiązania skomplikowanych zadań ruchowych

- gotowe odpowiedzi na sportowe zadania; „Jak pływać najszybciej? Kraulem”.

SYTUACJA TRUDNA:

- to sytuacja nowa, w której osiągnięcie wyniku możliwe jest przy zmianie dotychczasowej struktury czynności

- to pewne okoliczności stawiające podmiotowi nagłe i niecodzienne wymagania

- to układ warunków nie sprzyjających wykonaniu czynności

- to pewne okoliczności lub sytuacje zewnętrzne stanowiące organizmowi nagłe i niecodzienne wymagania; zawsze zawiera elementy zagrożenia realizacji i potrzeb jednostki lub stanowi czynniki zakłócające tok czynności

- charakteryzuje się brakiem wzajemnego dostosowania potrzeb, warunków i czynności; sytuacja w której naruszona zostaje równowaga elementów podstawowych; osiągnięcie wyniku możliwe jest tylko przy zmianie normalnej struktury czynności

KATEGORIE SYTUACJI TRUDNEJ:

• Przeciążenie - to uczucie niemożności. Wyobrażenie, że cel jest nie osiągalny, znacznie przerastający dotychczasowe pozytywne doświadczenia. Uczeń czuje się przeciążony, jeśli nauczyciel stawia mu zadania, którym- w przekonaniu ucznia-nie jest on w stanie podołać. Cel dla uczącego staje się odległy, nierealny.

• Zagrożenie - to przeczucie utraty ważnych wartości, jak np. zdrowia i życia. Pojawia się najczęściej jako strach przed pierwszą próbą, np. skok do wody, zjazd na nartach itp. Występuje przy uczuciu zagrożenia lęk sytuacyjny uniemożliwia niekiedy realizację celu i zatrzymuje proces motorycznego uczenia się na etapie wyobrażeń. Zagrożenie bywa odczuwane niekiedy tak silnie, że uczeń nie podejmuje jakichkolwiek prób realizacji zadania i wykonania czynności, nawet w sposób uproszczony i prymitywny.

• Deprywacja - to uczucie osamotnienia, izolacji. Stany deprywacji obserwuje się u kosmonautów samotnie lecących w przestrzeni kosmicznej czy też u żeglarzy-samotników w dalekich rejsach. Sytuacja, w której w otoczeniu brak podstawowych elementów, potrzebnych do normalnego funkcjonowania organizmu, np. tlenu, brak kontaktu z ludźmi.

• Utrudnienia - sytuacje, w których przy normalnych warunkach zachodzą zmiany szczegółów, np. utrudnienia w przepisach, zakazy, braki w dopływie informacji itp.

• Konflikt - sytuacja, gdy człowiek znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych. Mogą to być zarówno siły fizyczne, jak i sprzeczne naciski społeczne lub moralne.

DYDAKTYKA - to termin pochodzenia greckiego (didasco - uczę, nauczam, didasskolos - nauczyciel),współcześnie - dziedzina nauki o nauczaniu i uczeniu się.

PODZIAŁ:

DYDAKYKA OGÓLNA - zajmuje się 3 podstawowymi sferami kształcenia (zajmuje się wszystkimi sferami kształcenia): psychomotoryczna (ruchową) - ręka- poznawczą (umysłową) - głowa- sferą emocjonalną (uczuciową) - serce.

DYDAKTYKA SZCZEGÓŁOWA -jest teorią nauczania wybranych dziedzin wiedzy, zajmuje się określonym zakresem kształcenia np. dydaktyka wychowania fizycznego - kształceniem psychomotorycznym człowieka, a dydaktyka języków obcych kształceniem z zakresie różnych obcych języków.

DYDAKTYKA PRZEDMIOTOWA - jest bardziej szczegółowa od dydaktyki szczegółowej, zakres wiedzy zamyka się w jednym przedmiocie szkolnym lub jego części, czyli metodyki np. nauczania narciarstwa czy nauczania gry w tenisa.

RODZAJE NIEPOPRAWNOŚCI CZYNNOŚCI RUCHOWEJ:

BŁĄD - powstaje wówczas, kiedy w czynności praktycznej następuje ruch elementarny bądź akt ruchowy, który nie istniał w projekcie umysłowym czynności (wyobrażeniu ruchowym). Błędy pojawiają się na skutek określonego, utrwalonego nawyku realnego lub też w wyniku stanów lękowych. Przyczyną błędów są najczęściej wcześniejsze doświadczenia ruchowe lub czynniki emocjonalne.

NIEDOSTATEK - brak w praktycznie realizowanej czynności pewnych ruchów lub aktów ruchowych, które zawierało wyobrażenie ruchowe.

ODCHYLENIE - takie zachowanie ucznia, w którym nie pojawia się żaden nowy element (błąd), ani nie brakuje w algorytmie ruchów ani jednej sekwencji (niedostatek), lecz sama czynność jest znacznie spowolniona bądź przyspieszona, bądź też czynność ta wykonywana jest obszernymi ruchami czy też ruchami o bardzo małej amplitudzie. Odchylenie od techniki obserwujemy najczęściej u osób odbiegających swą posturą od „postaci wzorcowych”.

SEKWENCJA SENSOMOTORYCZNA - to elementarna konfiguracja czynności ograniczona dwoma miejscami decyzji, między którymi nie podejmuje się żadnej innej decyzji w strukturze systemu sensomotorycznego.

TRANSFER

- ułatwienie (transfer pozytywny) lub utrudnienie (transfer negatywny) w opanowaniu jednej czynności na skutek poprzedniego opanowania innej czynności

- przeniesienie się wprawy z uprzednio opanowanej czynności na uczenie się nowego materiału

- wpływ procesu uczenia się zachodzącego aktualnie na przyszły proces uczenia się oraz na naszą zdolność przechowywania w pamięci tego, czego uczymy się obecnie i czego uczyliśmy się wcześniej.

RODZAJE TRANSFERU

W transferze pozytywnym i negatywnym wyróżniamy:

transfer pionowy - zachodzi w obrębie jednego tematu; np. łyżwiarstwo i narciarstwo

transfer poziomy - zachodzi między tematami pokrewnymi; np. uczeń doskonalący równowagę w czasie jazdy na łyżwach będzie sprawniejszy w różnych sytuacjach wymagających zachowania równowagi

TRANSFER SPECYFICZNY - odnosi się do wspólnych elementów określonej czynności; bywa wyjaśniany tzw. teorią identycznych wspólnych elementów; dotyczy bezpośredniego przenoszenia wybranych elementów z materiału początkowego na testowy; upodobnienie materiałów wpływa na kierunek i siłę przenoszenia wprawy.

- retrospekcyjny - uprzednie doświadczenia, wpływają na to, czego uczeń uczy się teraz

- prospekcyjny - uprzednie doświadczenia, wpływają na to, czego uczeń będzie się uczył w przyszłości.

TRANSFER NIESPECYFICZNY - dotyczy przenoszenia się ogólnych zasad postępowania czy metod; takie przenoszenie jest korzystne, gdy w materiale uprzednio nauczanym i nauczanym aktualnie nie występują wspólne elementy; to transfer poprzez generalizację, zwraca się uwagę na ważność uogólnień tzn. na reguły i reguły nadrzędne wspólne paru sytuacjom uczenia się; jest to zdolność zdobywania wiedzy uprzednio nabytej, umiejętność stosowania tych samych metod czy zasad w różnych zadaniach albo bardziej ogólnie nabyta umiejętność uczenia się; to przede wszystkim motoryczne uczenie się problemowe.

ŚWIADOMIE PLANOWANY TRANSFER - to taki, który został celowo zaplanowany przez nauczyciela wykorzystującego zjawisko transferu dla zadań dydaktycznych.

TRANSFER PRZYPADKOWY - to taki, który zachodzi mimowolnie; np. może okazać się, że jeden z uczniów bardzo szybko uczy się skomplikowanych skoków, dopiero jednak później dowiadujemy się, że od dłuższego czasu ćwiczy na batucie, nauczyciel nie wziął tego pod uwagę.

TRANSFER BILATERALNY - rodzaj transferu o sferze sensomotorycznej; odnoszący się do przenoszenia wprawy na poziomie efektorów. Polega na tym, że czynności, które potrafimy wykonać jedną stroną naszego ciała (np. pisanie prawą ręką) mogą być przeniesione na drugą połowę naszego ciała. Chodzi tu o możliwość wykonania czynności bez uprzedniego doświadczenia. Największy transfer wprawy ma miejsce między kończynami symetrycznymi (z ręki na rękę, z nogi na nogę), mniejszy między kończynami po tej samej stronie ciała, zaś najmniejszy między kończynami po przeciwnych stronach ciała (np. prawa ręka - lewa noga).

STYLE NAUCZYCIELA:

• NAUCZYCIEL „DYREKTYWNY” - ma tendencję do wykładania, dawania poleceń i krytykowania uczniów.

• NAUCZYCIEL „NIEDYREKTYWNY”- akceptuje uczucia dzieci, wykorzystuje zachętę, nagradzanie i pomysły dzieci.

Nauczanie standardów - to nauczanie dokładnie określonych czynności . Zadaniem jest wykorzystanie zebranych już wcześniej społecznych doświadczeń . Kto chce pływać szybko , uczyć się będzie tej czynności a zatem pływania kraulem . Kto chce wysoko skakać wzwyż będzie uczyć się standardu ruchów nazywanych flopem . W nauczaniu standardów koncentrujemy się na nauczaniu się określonych czynności ruchowych starając się aby czynności te były wykonane dokładnie , zgodnie ze wzorcem ( standardem ) .

• nauczanie problemowe różni się od dwóch poprzednich znaczniejszym zaangażowaniem umysłowym nauczyciela i ucznia

• w nauczaniu bezpośrednim uczący się przystępuje natychmiast do działania . Wchodzi do wody i wykonuje jakieś ruchy , skacze ponad poprzeczką lub też zakłada łyżwy i próbuje na nich biegać . W nauczaniu standardów ruchowych uczeń przed przystąpieniem do działania wysłuchuje instrukcje nauczyciela , tworzy sobie wyobrażenie kreślonej czynności i dopiero potem próbuje realizować je w praktyce . W problemowym uczeniu się i nauczaniu natomiast uczeń najpierw stara się poznać problem . O co tu naprawdę chodzi ? Czy o to , żeby pływać ładniej czy szybciej , czy też o to , żeby przepłynąć bez większego wysiłku jak najdalej ? Za każdym razem jest to inny problem , zatem i inny jest sposób jego rozwiązania ( uczenia się )

• w nauczaniu bezpośrednim była to prosta reakcja na bodziec , a w nauczaniu standardów - jeden wzorzec do naśladowania . Natomiast w nauczaniu problemowym pojawia się na ogół wiele rozwiązań , z których uczeń powinien wybrać rozwiązanie optymalne

• w nauczaniu problemowym uczeń znajduje się w sytuacji problemowej w której powinien w miarę samodzielnie znaleźć optymalne rozwiązanie

• w nauczaniu bezpośrednim do osiągnięcia celu skłaniają ucznia proste potrzeby ( np. nie chcę utonąć , chcę zjechać z góry na nartach bez upadku ) . W nauczaniu standardów ruchowych ważna dla skutecznego uczenia się jest wartość danego standardu i możliwość opanowania tej umiejętności ( kraul jest czynnością którą mogę opanować ) . Natomiast w nauczaniu problemowym niezbędny jest nie tylko optymalny poziom motywacji ale także optymalny poziom aspiracji ( zrobię to , czego dotąd nikt nie zrobił)

• w nauczaniu problemowym uczeń uczy się nie tylko sposobu rozwiązywania zadania ale przede wszystkim stawiania sobie zadań i formułowania problemu . Jest to bowiem próba wprowadzenia ucznia poza świat odtwarzania i powielania wzorów , w świat twórczy , ciągłych zmian i udoskonaleń . Jest w tej metodzie znacznie więcej uczenia się sposobów postępowania , metod , rozpoznawania określonych zasad niż uczenia się rzeczy i typowych umiejętności . W tej metodzie bardziej niż w innych splata się nauczanie z wychowaniem , nauczanie sposobów postępowania z wychowaniem do sprawnego i samodzielnego myślenia i działania . Jest to zatem nauczanie prowadzące do rozwoju jednostki czyli kształcenie .

RODZAJE KOMUNIKACJI DYDAKTYCZNEJ:

INTRAPERSONALNA - obserwujemy ją w czasie „rozmowy ze sobą”; człowiek jest jednocześnie nadawcą i odbiorcą; np. „mowa wewnętrzna” w rożnych sytuacjach sportowych.

INTERPERSONALNA - role nadawcy i odbiorcy są wyraźnie podzielone, choć bywają alternatywne, gdyż w każdej chwili może dojść do zmiany ról; dzieje się tak najczęściej podczas swobodnej rozmowy, gdy nauczyciel dopuszcza ucznia do głosu.

GRUPOWA - mamy z nią do czynienia, gdy istnieje grupa; występuje wówczas, kiedy jakiś zespół działa wspólnie i próbuje porozumieć się z innym zespołem, np. w czasie gier zespołowych.

KATEGORIALNA - to sposób porozumiewania się np. centrali radio - taxi z taksówkarzami.

MASOWA - np. telewizja; charakterystyczne jest to, że ani nadawcy, ani odbiorcy nie znają się bezpośrednio i nie kontaktują, choć nadawcy pragną w różny sposób zdobyć możliwie dużo informacji o odbiorcach.

STYL KOMUNIKOWANIA - to pewien zespół cech, jak np. dynamika wypowiedzi, gestykulacja, mimika, cechy wokalizujące, które charakteryzują nauczyciela.

NAUCZYCIELSKIE STYLE KOMUNIKOWANIA SIĘ Z UCZNIAMI wg Świętochowskiego:

STYL INSTRUMENTALNY (DEMOKRATYCZNY, ZADANIOWY) - komunikaty skoncentrowane są na przedmowie, a partnerzy obustronnie wymieniają argumenty i dążą do uzgodnienia stanowisk. Styl ten można nazwać zadaniowym, bowiem służy on do rozwiązywania zadań czy problemów. Styl jest demokratyczny. Celem jest dążenie do wspólnego stanowiska obu podmiotów komunikujących się.

STYL EGOCENTRYCZNY (AUTOKRATYCZNY) - przejawia się koncentracja wokół osoby nadawcy, który nie słucha odbiorcy, nie reaguje na jego wypowiedzi, narzuca mu swoje poglądy, sam często ustala moment rozpoczęcia i zakończenia rozmowy. Taki nauczyciel nie dopuszcza ucznia do głosu. Zmniejsza to skuteczność uczenia się.

STYL ALLOCENTRYCZNY (LIBERALNY) - mamy z nim do czynienia, kiedy nadawca łatwo poddaje się sugestiom odbiorcy, chętniej słucha niż mówi i dostosowuje swe wypowiedzi do potrzeb odbiorcy. Styl ten obserwuje się u nauczyciela, który łatwo ulega propozycjom uczniów. Taki styl jako zbyt liberalny nie sprzyja kierowaniu procesem nauczani

PODSTAWOWY MODEL KOMUNIKOWANIA SIĘ

SCHEMAT SYSTEMU KOMUNIKACJI:

Nadawca,( intencja wypowiedzi) zbiór znaków, (kod) sygnał, (nośnik znaków) odbiorca, dekoder, (interpretacja wypowiedzi) - uczen może interpretowac wypowiedzi nauczyciela zgodnie zjego intencja bądź nie

związki komunikacyjne między nadawcą a odbiorcą. Elementy systemu:

• nadawcę - którego wypowiedź zawiera określoną intencję

• zbiór znaków utworzony dla realizacji wypowiedzi odpowiedni do przyjętego języka ( kodu ) - demonstrowanie kolejnych sekwencji ruchem lub słowny opis

• nośniki znaków ( energetyczne lub materialne ) w formie sygnałów umożliwiających pokonanie czasoprzestrzeni między komunikującym a odbierającym komunikat

• dekoder - umożliwiający zrozumienie nadchodzących sygnałów i przetworzenie ich w sygnały własne

• odbiorcę - który zrozumie komunikat i potrafi odpowiednio go interpretować

UCZENIE SIĘ W UJĘCIU KONEKSJONISTYCZNYM (BEHAWIORYZM)

Behawioryści dążyli do rozwinięcia teorii na temat zachowania organizmu bez odwoływania się do tego, co może zachodzić w umyśle tego organizmu. Nie negują istnienia takich procesów jak myśli, uczucia, postawy i zainteresowania, lecz uważali, że maja one charakter subiektywny. Nie można ich obserwować bezpośrednio - trzeba o nich wnioskować, dlatego są trudne do zmierzenia i kontrolowania.

Podejście koneksjonistyczne zmierza do poznania systematycznych zalezności między określonymi bodźcami środowiskowymi a reakcjami organizmu w trakcie procesu uczenia się. Traktuje uczenie się jako polegające na tworzeniu związków czy powiązań między pewnymi bodźcami i reakcjami - asocjacja S - R (bodziec reakcja).

PODEJŚCIE KONEKSJONISTYCZNE - zmierza do poznania systematycznych zależności między określonymi bodźcami środowiskowymi a reakcjami organizmu w trakcie uczenia się; obserwowane zdarzenia bodźcowe prowadzą do zmian w organizmie, które powodują obserwowane reakcje; jeśli podam i powtórzę treści dostępne dla wszystkich to uczniowie to zapamiętają; wielokrotność powtarzania obniża poziom nauczania ze względu na powszechność nauki i dostępność dla każdego, tak aby każdy zapamiętał treści.

PODEJŚCIE POZNAWCZE - bodziec ze środowiska oddziaływuje na organizm w takim sensie, że powoduje zmiany zachodzące na poziomie uczuć, zainteresowań, postaw, wartości, spostrzeżeń, które wywołują zmiany w jego zachowaniu, a zmienione zachowanie przyjmuje się za wskaźnik, że nastąpiło uczenie się; obserwowane zdarzenia bodźcowe powodują obserwowane reakcje; można w tym systemie stosować indywidualizację; im lepiej znamy ucznia tym lepiej jest dobrać bodziec na określoną reakcje.

---