Banki inwestycyjne są szczególnymi instytucjami finansowymi, które operują głównie na rynku kapitałowym i nie przyjmują depozytów ani nie udzielają pożyczek i kredytów. Typowymi usługami należącymi da bankowości inwestycyjnej są:
* obrót papierami wartościowymi i zarządzanie funduszami
* doradztwo finansowe i zarządzanie finansami
* operacje rynku pieniężnego.
W najszerszym sensie banki inwestycyjne prowadzą wszelkie możliwe działania na rynku kapitałowym - od ubezpieczania emisji wielkich korporacji międzynarodowych po przez marketing detaliczny na różnych rynkach kapitałowych do wszelkiego rodzaju usług finansowych.
Typy produktów inwestycyjnych:
I pozyskiwanie środków na cele inwestycyjne:
-emisja udziałowych papierów wart.
-emisja dłużnych papierów wart.
-organizacja kredytów konsorcjalnych
-sekurytyzacja
II Zarządzanie aktywami własnymi i powierzonymi:
-fundusze inwest. zamk.
-f. venture capital
-asset management (zarządzanie aktywami powierzonymi przez zamożnych klientów indywidualnych)
III doradztwo dla przeds.:
-restrukturyzacja
-fuzje i przejęcia
-doradztwo w procesie inwestycyjnym (rozw. konfliktów)
IV zarządzanie ryzykiem:
-ryzyko walutowe
-ryzyko stopy %
Akcje - udziałowe papiery wartościowe.
Rodzaje emisji: prywatna (ograniczona, do przedsiębiorców znanych z imienia i nazwiska lub nazwy firmy), publiczna (nie ma ograniczenia co do dostępności).
Najprostszym i najczęstszym rodzajem emisji jest emisja prywatna. Jest to także najtańsza forma. Publiczna jest droższa, ale dzięki niej możemy uzyskać większą ilość kapitału.
Spółka dąży do tego aby zmaksymalizować wartość premii emisyjnej. Premia ta będzie większa na rynku publicznym ze względy na łatwość zbycia (płynność, łatwość wyjścia z inwestycji po danej cenie). Ryzyko więc także będzie mniejsze na rynku publicznym.
Rodzaje akcji: imienne (emisja prywatna), na okaziciela (emisja publ.)
Rodzaje akcji ze względu na uprawnienia: zwykłe, uprzywilejowane - prawo do wyższej dywidendy (do 150% dywidendy zwykłej), nadzwyczajnych uprawnień przy podziale majątku spółki w wypadku jej likwidacji, uprzywilejowanego głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy; akcje takie nie mogą występować w obrocie publicznym, nieme - nie posiadają prawa głosu, ale nie ma ograniczenia co do wysokości dywidendy, tylko w emisji prywatnej
Rodzaje emisji ze względu na podmiot: własna (podmiot oferujący akcję jest również emitentem), obca (drugi podmiot oferuje akcje na rynku). W przypadku emisji publicznej własna może być, gdy podmiotem jest bank lub dom maklerski.
Pierwsze kroki do wejścia na giełdę:
-decyzja właścicieli spółki o pozyskaniu kapitału w formie emisji akcji
-poszukiwanie inwestorów
-przekształcenie w S.A. (jeśli funkcjonuje w innej formie)
-wniosek do sądu gosp.
-decyzja i wpis do KRS
-uchwała WZA o zamiarze wprowadzenia akcji do obrotu giełdowego
-ewentualna restrukturyzacja
-wybór domu maklerskiego i doradców
-przygotowanie prospektu emisyjnego
-marketing przy wprowadzaniu na giełdę
-wsparcie prawne (doradztwo)
Etapy emisji publicznej:
- prospekt emisyjny - wystandaryzowany dokument, zawiera: opis ryzyka związanego z inwestycją, opis historii firmy i bieżącej działalności, członków zarządu, plany spółki, sprawozdania finansowe najczęściej na 3 lata wstecz potwierdzone przez audytora, charakterystykę nowej emisji: ilość akcji oferowanych (min wielkość emisji dla jej powodzenia, objęcie akcji przez gwaranta), transze (i.indywidualni, instytucjonalni, ewentualnie branżowi), cena sprzedaży akcji.
- weryfikacja przez nadzór finansowy - Komisja Nadzoru Finansowego (zasada jednolitego paszportu emisyjnego - możemy wybrać KNF z każdego kraju UE) → tylko nadzór formalny
- Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych - instytucja, gdzie znajdują się informacje o akcjach na okaziciela i wszystkich papierach wartościowych
- złożenie dokumentów w sądzie gospodarczym
- równoległe złożenie dokumentów na GPW z wnioskiem o włączenie akcji do obrotu
jeśli data emisji będzie przed wydaniem postanowienia przez sąd to emituje się prawo do akcji, różniące się tylko terminem zapadalności
Metody kalkulacji ceny akcji (wyceny):
I porównawcza - poprzez pryzmat takich samych spółek już notowanych na rynku
II DCF - zdyskontowane przepływy gotówki, informująca o zdolności generowania zysku przez spółkę
III metoda majątkowa (nie pokazuje zdolności do generowania zysku)
Cena - zwykle śr. cena z I i II
Cena emisyjna = cena nominalna + premia emisyjna
Metody wyboru ceny: cena sztywna, cena minimalna, metoda budowania księgi popytu
Wady emisji publicznej:
-zagrożenia: ujawnienie planów spółki, dzielenie się informacjami,
-brak kontroli nad wyborem inwestora,
-konieczność podzielenia się władzą,
-niebezpieczeństwo wrogiego przejęcia spółki,
-koszty emisji i funkcjonowania w publ. obrocie (1. koszty emisyjne: banku inwestycyjnego, audytorów, prawników, agencji markatingowej 2. koszty administracyjne 3. koszty marketingowe)
-ryzyko niepowodzenia emisji
-wzrost odpowiedzialności kadry zarządzającej
Zalety emisji publ.:
-możliwość efektywnej mobilizacji taniego kapitału na rynku publ. (duże kwoty)
-możliwość dokonywania rynkowej wyceny akcji dzięki płynnym notowaniom akcji na giełdzie
-bezzwrotny charakter
-brak ograniczenia dysponowania środkami
-wzrost prestiżu firmy
-reklama firmy dzięki efektowi marketingowemu
-płynność inwestycji dla akcjonariuszy firmy
-większa motywacja pracowników
Emisja prywatna- prawo pierwokupu akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy eliminuje niebezpieczeństwo wrogiego przejęcia. Nie ma tu kosztów marketingu i doradztwa, więc cały proces emisji jest wielokrotnie tańszy. Ograniczony potencjał co do wielkości kapitału, który można pozyskać jest jednak jej główna wadą.
Korzyści spółki z emisji akcji:
-nie ma ryzyka związanego z koniecznością zwrotu kapitału (jak np. w przypadku kredytu),
-pełna swoboda dysponowania środkami które trafią do spółki (w przeciwieństwie do kredytów, które są celowe)
-czym większa wartość kapitału, tym mniejszy udział kosztów
-sprawa prestiżu, wiarygodności (dot. emisji publicznej)
-możliwość wiarygodnej wyceny z punktu widzenia inwestorów
-duża płynność w przypadku emisji publicznej, co pociąga za sobą wzrost wyceny spółki
-wykorzystanie akcji jako instrument motywowania pracowników
Obligace przeds.- instrumenty dłużne o charakterze średnio- lub długoterm. W obligacji emitent stwierdza że jest dłużnikiem właśc. obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.
Obligacja - dłużny papier wartościowy, zobowiązanie dłużne emitenta.
Rodzaj obligacji ze względu na rodzaj kuponu:
-imienne i na okaziciela
-zabezp. i niezabezpieczone
-procentowe (o stałym lub zmiennym oprocentowaniu) i dyskontowe (zerokuponowe, instrument dyskontowy, kupujemy je taniej, a wykupujemy po cenie nominalnej (z punktu widzenia inwestora). Najczęściej roczne, rzadko emitowane)
* o zmiennym kuponie (zmienne oprocentowanie) - zależy on od inflacji, może się on odnosić także np. do cen surowców. Może być ustalona minimalna lub maksymalna stopa, po przekroczeniu której kupon zmienia się a stały.
* o stałym kuponie (stałe oprocentowanie, stała kwota odsetek) - brak dostosowania do warunków rynku. Emitent na tym zyskuje, bo przy dużej inflacji stopa realna może być nawet zerowa i koszt kapitału wtedy spada.
* obligacje zamienne na akcje - dają posiadaczowi prawo do zamiany ich na akcje spółki wraz z upływem terminu wykupu. Łączy zalety obligacji i akcji: niższa cena, nie trzeba zwracać kapitału. Emitować je może spółka która ma osobowość prawną.
-obligacje przychodowe-przyznające prawo do zaspokojenia swoich roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta z przychodów lub majątku przedsięwzięć sfinansowanych ze środków uzyskanych z emisji obligacji. Przeds. mogą je emitować w związku z wykonywaniem usług z zakresu użyteczności publ. oraz współpracy z JST.
-obligacje o podwyższonej stopie zwrotu - obligacje o niskich, nieinwestycyjnych ratingach
-obligacje śmieciowe - papiery wartościowe niezabezpieczone o ponadprzeciętnych stopach zwrotu, rekompensujących inwestorom wysokie ryzyko inwestycji.
_____________________________________
Dobrym okresem na emisję obligacji jest depresja i okres ożywienia.
W przypadku emisji obligacji częściej mamy do czynienia z emisją publiczną. Musimy przejść przez te same kroki, co w przypadku emisji akcji.
W przypadku prywatnej emisji obligacji jest ona bardziej skomplikowana niż emisja akcji.
Zalety emisji obligacji:
a) dla emitenta:
-obniżenie kosztów pozyskania kapitału (brak kosztów rolowania emisji, efekt tarczy podatkowej)
-możliwość kombinowania kuponu (można go odnieść do parametrów korzystnych dla spółki)
-możliwość dostosowania terminu obligacji do potrzeb przeds., a przez to precyzyjnego planowania finansowego
-możliwość precyzyjnego zaplanowania kosztów emisji w przypadku produktów o stałej stopie %
-elastyczność w kształtowaniu terminów spłaty, zasad naliczania odsetek czy waluty
-możliwość wyemitowania długu niezabezpieczonego
-możliwość zaciągnięcia długu bez wskazywania celu emisji
-możliwość wcześniejszego zamknięcia linii przez wykup obligacji
-promocja i wzrost wiarygodności emitenta w oczach kontrahentów
-powtórna ocena efektywności projektu inwestycyjnego
-dostęp do szerokiego rynku w przypadku emisji publ.
-nie dopuszczamy inwestorów do współdecydowania o podmiocie gospodarczym
-nie trzeba wypłacać dywidendy
-brak kontroli na co przeznaczymy uzyskane środki
-im większa wartość obligacji tym mniejszy udział kosztów
-jeśli publiczna emisja się powiedzie to wzrasta wiarygodność spółki (wydźwięk medialny) - aczkolwiek mniejszy niż w przypadku akcji
b) dla inwestora:
-możliwość dokonania inwestycji w instrument posiadający korzystną stopę zwrotu przy relatywnie niskim poziomie ryzyka
-możliwość doboru instrumentów o parametrach odpowiadających potrzebom inwestora
-możliwość dobierania terminów inwestycji zależnie od potrzeb
-możliwość długoterm. planowania przychodów przy obligacjach o stałej stopie %
-obniżenie ryzyka niemożności korzystnego ulokowania aktywów w przyszłości
-możliwość zamknięcia pozycji bez straty przed czasem przy założeniu istnienia płynnego rynku wtórnego
Wady emisji obligacji:
-konieczność zwrotu uzyskanego kapitału
-konieczność zapłaty odsetek
-ujawnienie danych co do planów spółki i innych informacji (poprzez prospekt emisyjny)
-zbyt kosztowne byłoby wyemitowanie obligacji o małej wartości
-dłuższy czas emisji obligacji niż procedura kredytowa
-konstrukcja podobna do kredytu
Krótko- i długoterminowe papiery dłużne:
Wraz ze wzrostem terminu zapadalności rośnie rentowność. Wynika to m.in. z:
-ryzyka (im dłuższy termin zapadalności, tym większe ryzyko i większa oczekiwana rentowność),
-oczekiwań rynku (w dłuższym terminie inwestorzy oczekują, że będzie wyższy koszt kapitału, wyższa inflacja, wyższe stopy BC),
-oczekujemy wzrostu ożywienia gosp., więc stopy % idą wtedy w górę.
Krzywa rentowności jest rosnąca jeśli stopy zwrotu długoterminowe są wyższe od stóp krótkookresowych.
W sytuacji odwróconej krzywej rentowności (rentowność instrumentów o dłuższym terminie do wykupu jest niższa od krótkich) i jednocześnie braku zmian cen obligacji o stałym oprocentowaniu pięcioletnich i dziesięcioletnich, inwestycja w krótsze papiery wartościowe, takie jak np. bony skarbowe czy obligacje o zmiennym oprocentowaniu, daje wyższą
rentowność. Wynika to z tego, że w takiej sytuacji:
-rynek oczekuje, że w przyszłości stopy będą niższe, że koszt kapitału będzie niższy, spadnie inflacja => BC obniży stopy %
-wskutek oczekiwanego spowolnienia gosp. spadną ceny i koszt kapitału.
Rentowność papierów komercyjnych jest z zasady niższa niż obligacji danego emitenta.
Zarządzanie aktywami:
a)na rachunek własny
b)na rachunek obcy (asset management - zarządzanie aktywami powierzonymi przez zamożnych klientów indywidualnych,bank nie ponosi odpowiedzialności; fundusze inwest.-tworzone i zarządzane przez bank inwestycyjny, zarządzany przez specjalistów z innej spółki)
Fundusze inwestycyjne otwarte:
-swoboda kupna, swoboda wyjścia z inwestycji, jedn. uczestnictwa - nie jest to papier wart., nie podlega obrotowi wtórnemu, może ograniczyć możliwość umarzania, gwarantowany kapitał - przy umorzeniu w krótkim okresie, wycena codziennie z czym wiąże się swoboda zakupu i sprzedaży, strategie są określone, inwestycje w instr. rynku publ., opłaty za zarządzanie (% wartości aktywów, może być opłata od sukcesów, administr., za nabycie, umorzenie)
Strategie f. otwartych (wyznacznikiem jest poziom ryzyka):
1.fundusze rynku pieniężnego (bony skarbowe, certyfikaty depozytowe, bony pieniężne, papiery komercyjne). Największe ryzyko mają papiery komercyjne, więc niższe są ich udziału w portfelu. Instrumenty dyskontowe w krótkim terminie są wrażliwe na ryzyko stopy %.
2.fundusze rynku obligacji-inwestowanie w obligacje przeds. wzrost ryzyka, ...
3.fundusze mieszane-stabilnego wzrostu, zrównoważonego wzrostu
4.fundusze akcji-do 90% w akcje (zakłada się że akcje są najmniej płynne pod względem ceny), ryzyko walutowe = umiejscowienie inwestycji, WIG - największa płynność, największe ryzyko w odniesieniu do małych spółek
Fundusz zamknięty:
ograniczona możliwość wejścia i wyjścia, większa dowolność strategii, certyfikat inwestycyjny - papier wartościowy, ma wartość nominalną, można obracać nim na rynku wtórnym (na okaziciela), nabycie w drodze subskrypcji, wybrany czas kiedy można się zapisać, wartość nominalna zazwyczaj nie niższa niż 1000zł, wycena - trzeba raz na kwartał, często raz na miesiąc, nie ujawnia się strategii zarządzającego, ograniczenie kosztów wyceny, prawo do umorzenia = terminowi wyceny, trzeba zgłaszać dużo wcześniej żądanie umorzenia certyfikatu,
Strategie f. zamkniętych:
-może się opierać na każdej klasie aktywów
-ograniczona możliwość operowania na instrumentach pochodnych (zapisana w statucie)
-można przyjąć określony termin co do rozpoczęcia strategii inwestycyjnej
Sekurytyzacja wierzytelności papiery wart. (np. obligacje), emitentami są SPV instrumenty pochodne