Przykładowy materiał na Przedszkolną do Szalonej


  1. Rozwój, to długotrwały proces kierunkowych zmian, w którym można wyróżnić prawidłowo po sobie następujące etapy przemian danego obiektu. W tym procesie może zachodzić zróżnicowanie obiektu ze względu na różne uwarunkowania.

  2. Przedszkole - instytucja opiekuńczo-wychowawcza, do której uczęszczają dzieci w wieku od 3 lat (w Polsce - w szczególnych przypadkach od 2,5) do rozpoczęcia obowiązku szkolnego.

  3. Zadania zabawy wg :

  1. Eriksona Psychoanalityczne - Freud, Ericson, Fromm ( odwołują się do podświadomości)

Potrzeby, które dziecko zaspakaja w zabawie:

  1. Brunera- zabawa umożliwia proces uczenie się i osiągnięcie sprawności motorycznej i poznawczej oraz umiejętności rozwiązywania problemów.

  2. Teoria poznawcza Juan Piageta - mówi ona, że zabawa jest taką formą aktywności, w której dziecko konstruuje i rekonstruuje swoje schematy poznawcze. W czasie zabawy dziecko rozwija się w zakresie różnych obszarów rozwoju - funkcja poznawcza.

  3. Wygodskiego - mówi, że w zabawie dziecko uczy się i poznaje normy, wzory, symbole kulturowe, które w jego środowisku są ważne. Uczy się języka i zasad danej kultury. Jak nie żyjemy w jakiejś grupie to nie znamy tego co znają jej członkowie - funkcja wychowawcza.

  1. Cele, zadania przedszkolne

1. wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji,

2. budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe,

3. kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek,

4. rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach
z dziećmi i dorosłymi,

5.stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych,

6. troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa
w zabawach i grach sportowych

7. budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały
dla innych,

8.wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne,

9.kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej,

10.zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

  1. Komeński i jego poglądy pedagogiczne miały bazę historyczną, ale mają też swoją kontynuację. Pedagog, filozof, duchowny ( bracia czescy - zaważyło to na jego poglądach) krytycznie patrzył na to co dzieje się z dzieckiem z warstw ubogich. Dzieci rodziły się chore i były zaniedbane. Zajął się też matką w okresie prenatalnym, traktował okres ciąży jako okres ochronny: rodzaj pracy, wyżywienie. Spodobało się to kobietom i chętnie przychodziły na spotkania. Miało to uchronić przed wczesną śmiercią i zachorowalnością dzieci. Komeński przywiązywał wagę również do wykształcenia.

Filozofia => NATURALIZM - człowiek dar natury ( Bóg dał siłę, możliwości, zmysły żeby człowiek się rozwijał)

Ogromna rola wychowania w rodzinie - matka pierwszy nauczyciel dziecka

3-7 lat Szkoła macierzysta ( to o czym się dziecko dowie zależy w dużej mierze od tego co wynosi z domu rodzinnego)

Pierwsze narzędzia poznawania świata to zmysły na stymulację, których trzeba zwrócić uwagę stwarzając sytuacje.

Komeński stwierdził: „Czego nie ma w zmyśle, tego nie ma w umyśle”.

ŚWIAT ( przedmioty, ich cechy, informacje)

ZMYSŁY ( percepcja - mechanizm odbioru świata zmysłami)

PERCEPCYJNY = > wielozmysłowy

OBRAZ - efekt ( wytwór percepcji, wierny zależny od warunków zewnętrznych i umiejętności oraz czynników wewnętrznych czyli etapu rozwoju, wiedzy i doświadczenia )

WYOBRAŻENIE ( im więcej damy obrazów tym większe będzie wyobrażenie )

  1. Reprodukcyjne - odtwarzanie, prawie odzwierciedlające - tak jak jest

  2. Transformacja - przekształcanie - 5-cio latek zaczyna wyobrażać sobie drzewo w formie nie statycznej ale dynamicznej

  3. Antycypacyjne - przewidywanie - myślenie przyczynowo skutkowe - drzewo wiosną, zimą…

Świat => Zmysły => Percepcja => Obraz => Wyobrażenie

Komeński stworzył podstawy metodyki pracy z dzieckiem, uważał, że należy objąć edukacją wszystkie dzieci różnych stanów . Przed Komeńskim nikt nie używał pojęcia dzieciństwo. Proponował konstruowanie programów nauczania.

  1. Zasada poglądowości - przygotuj takie pomoce, aby dziecko miało możliwość rozwijania się. Należy pokazywać przedmioty realne. Jak mówisz o lesie to idź z dzieckiem do lasu i mu go pokaż.

  2. Zasada systematyczności - i tzw. logicznego związku czyli systematyczność i harmonijność ( powtarzalność ). Jeżeli tego nie zastosujemy powstaje chaos.

  3. Zasada podmiotowości - dziecko darem natury, każde ma swoją specyfikę mimo cech wspólnych z innymi dziećmi. Wyposażenie wewnętrzne warunkują wiedza i doświadczenie.

  4. Zasada indywidualności związana z zasadą podmiotowości

  5. Zasada naśladownictwa - uczenie się przez naśladowanie ( wierne odtwarzanie tego co widzi). Dzieci naśladują czynności nie myśląc po co to jest. Formą aktywności jest tu zabawa => trzeba tworzyć środowisko sprzyjające naśladownictwu

- modelowanie - dziecko modeluje swoje zachowanie

- indywidualizm - pow. 10 r.ż.

- anomia (stan niepewności) - do 2,5 - 3 r.ż.

- heteronomia - robi tak, jak robią inni, szczególnie osoby dla niego znaczące.

Szkoła Elementarna - nauka pisania, rachowania i rozwoju wyobrażeń.

Komeński chciał, aby zmieniło się podejście do dziecka, które nie jest ręką do pracy ani małym dorosłym. Dziecko ma swoje prawa rozwojowe, do których należy się stosować. Otwierało to rodzicom oczy na możliwości dziecka. Przybliżał wiedzę o rozwoju dziecka . Jest to pełen etap. Uczył jak należy rozmawiać z dzieckiem i ważne jest to co mu proponujemy. Edukacja w Szkole Macierzystej miała uczyć wszystkie dzieci tego samego ale na różne sposoby aby wyrośli na ludzi światłych, z uwzględnieniem rozwoju i praw człowieka.

  1. J.J. Rousseau - twierdził, że wszystko co pochodzi od natury jest dobre: człowiek rodzi się również dobry, a jego charakter wypacza niewłaściwe otoczenie, błędy popełniane przez dorosłych i kontakt z cywilizacją, która niesie z sobą nadużycia i niesprawiedliwości.. Sądził że wystarczy pozwolić naturze wyzwalać w człowieku jego dobre skłonności, umożliwić swobodny wzrost dziecka, a rozwinie się ono na prawego i szczęśliwego człowieka. Życie doskonałe to życie zgodne z naturą, którą można uzyskać przez ucieczkę od niesprawiedliwego i pełnego sprzeczności społeczeństwa. Mówiąc to negował pozytywny wpływ nauki na człowieka. Najlepszym wychowawcą jest natura. Ona reguluje rozwój, nabywanie wiedzy i doświadczeń.

-niemowlęctwo - do 2 r.ż. rola matki i ojca, wychowawcy i odpowiedniego środowiska. Wychowanie w tym okresie nie polega na nauczaniu dziecka, ale na ochronie jego serca i umysłu przed występkami i błędami. Nie stosuje się żadnych kar i nagród. Konsekwencją szkód będą braki, które dziecko będzie musiało odczuwać ( kara naturalna - spotka dziecko w wyniku jego własnego postępowania).

- dzieciństwo - do 12 r.ż. wych. fizyczne, moralne, i intelektualne

- 12-15 r.ż. - kształcenie umysłu i praktyczne przygotowanie do życia w społeczeństwie

- okres dojrzewania 15-20 r.ż. rozwój życia uczuciowego i przygotowanie do małżeństwa.

Teoria wychowania naturalnego sformułowana przez R. zmuszała do liczenia się z prawami dziecka, traktowała go jako swoistą indywidualność wymagającą subtelności i zrozumienia ze strony dorosłych.

Filozofia Rousseau

  1. Cel

  1. Zadania

„Ażeby być czymś, żeby być samym sobą i być zawsze jednolitym, trzeba czynić tak, jak się mówi”

  1. Treści

  1. Metody, formy, środki

  1. Efekt

  1. Pestalozzi - Przewodnik metodyczny „Domowe nauczanie dzieci” i główna jego praca „Jak Gertruda uczy swoje dzieci” to wskazówki dla matek. Zalecał tworzenie naturalnych sytuacji, w których przy zachowaniu warunku swobody, dziecko zostanie jednak przygotowane do wypełniania poleconych zadań. Należy otaczać dziecko atmosferą życzliwości i zachęty. Niezależnie od pochodzenia dziecko ma prawo do opieki społeczeństwa, ochrony prawidłowego rozwoju i życzliwej pomocy ze strony dorosłych.

  2. Froebel Prekursorem XVIII w. pedagogiki był Fr. Frobel, syn pastora, wcześnie stracił matkę. Skończył seminarium nauczycielskie i zagraniczne studia. Zauważył, że dziecko z natury wyposażone jest przez Boga w instynkty (potrzeby), ma predyspozycje. Są one darem boskim - podejście idealistyczne. Dziecko, człowiek ma potrzebę wiedzy czyli pytanie, zainteresowanie, pojmowanie w sposób polisensoryczny (wszystkimi zmysłami), percepcyjny…

Animizm - ożywienie przedmiotów, zjawisk

Artyficjalizm - przekonanie dziecka o tym, że świat został stworzony przez dorosłego

Antropomorfizm - każdy przedmiot na tym świecie jest w jakimś celu (celowość istnienia) celowość istnienia wszystkiego co dziecko widzi .

Frobel zauważył, że dziecko ma potrzebę wiary, ale w siebie najmniej wierzy. Dziecko potrzebuje mieć obiekt wiary. Opanowuje ono swoje potrzeby. Zwrócił uwagę na uczenie się okolicznościowe: zadawanie pytań i zaplanowane: rodzina, matka. Rola matki była bardzo istotna: powinna nazywać części ciała dziecka, „Jak Gertruda uczy swoje dzieci” matka ma nazywać przedmioty prawidłowo, wierszowany styl mówienia, uczyć. Ojciec powinien wprowadzać dziecko w świat swojego zawodu, swojej pracy, ma być przewodnikiem po świecie zewnętrznym. Ogromną rolę przypisał nauczycielowi. Musi on być specjalistą, osobą kompetentną. Ogródki 3-6 lat, dziecko to roślina a nauczyciel ogrodnik, który musi dbać, pielęgnować, opiekować się. Należy systematycznie stymulować rozwój dziecka i posługiwać się zasadą poglądowości. Założył seminaria nauczycielskie, promował wiedzę o tym, jak pracować z dzieckiem. Jest prekursorem zabawy, która ma znaczenie w poznawaniu świata. Dziecko podejmuje tę aktywność, w której najpełniej tworzy swój dziecięcy świat. Jest twórcą darów dziecięcych. Jako pierwszy opracował przedmioty służące dziecku do zabawy. Prekursor klocków drewnianych dla dzieci (niekolorowych). Po jego śmierci zamknięto założone przez niego seminaria nauczycielskie, nie było kontynuatora.

  1. Montessori M.M. ogromnie wspierała się na Froblu, który patrzył na dziecko holistycznym spojrzeniem. Nowe Wychowanie nurt - pajdocentryzm - dziecko w centrum, dajemy dziecku wszystko to co jest mu potrzebne.

Pedagogika M.M. jest nazywana Ped. Romantyczną - podążające za dzieckiem emocje, dusza…- wykładnik tego co należy czynić. Jej ped. To pochylenie nad indywidualnością dziecka.M.M. włoszka ok.1870 pierwsza kobieta, która zdobyła wyższe wykształcenie medyczne. Założyła „Domy dziecięce”- dla warstw niskich. Zajęła się biedną dzielnicą, w której kilka rodzin mieszkało w jednej wielkiej izbie (etyka, higiena, morale). Warunki wpływały na to, że ludzie byli prości i mieli tylko roszczenia. Zmodernizowano pomieszczenia dzieląc je na kilka mniejszych. Na dole budynku tworzyła domy dziecięce - przedłużenie domu rodzinnego. Nauczycielki pracujące z dziećmi (zastępczy rodzic) pochodziły z tej samej warstwy społecznej. Zastosowano tam restrykcyjne, codzienne kontrole higieny ( wszy) i zdrowia. Uczyła jak żywić, ubierać…Jeśli dziecko przychodziło brudne , kąpano…Roztaczała opiekę medyczną - studenci med. Z zaniedbanych dzieci wyrastały takie, które potrafiły same dbać o siebie. Obok w/w powstawały szkoły. Zajmowała się również dziećmi upośledzonymi -niepełnosprawność intelektualna wynikała z zaniedbań środowiskowych. Również rodziły się takie dzieci o co nie było trudno ( alkohol). Wymyślała, konstruowała proste pomoce naukowe, usprawniające, wyzwalające w dzieciach chęć rozwoju. Zauważyła, że dziecko ma ogromną aktywność poznawczą i, że nie rozwija się prawidłowo jeżeli otoczenie nie jest odpowiednio przystosowane ( stoły, krzesła). M.M. to prekursorka w dostosowaniu mebli do rozwoju dziecka. Estetyka i kolor miały dla niej ogromne znaczenie.

Dziecko miało dostęp do wszystkiego w jednym egzemplarzu : Poczekaj na swoją kolej. ( ćwiczenie umiejętności oczekiwania - dawanie sygnału, kiedy chcę coś uzyskać). Położenie ręki na ramieniu to sygnał: Ja teraz bym chciał. U Montessori dziecko pracuje nie bawi się. Rytm, porządek, harmonia to podstawy pracy z dzieckiem. Nauczyciel podaje rękę, wita się. Nauczyciel pokazuje a nie zwraca uwagę. Nie ma zróżnicowania wiekowego ani rozwojowego.

Jeżeli nie wyzwala się w dziecku inna aktywność, to znaczy, że otoczenie nie jest inspirujące i należy zmienić układ przedmiotów. Takie przedszkola utrzymują stały kontakt z rodzicami.

Podstawy psychologiczne Pedagogiki M.M.

1.Podstawą jest dziecko i jego rozwój. Dzieciństwo - słowo, które pojawiło się i kształtował. Dzieciństwo to bardzo ważny okres w życiu człowieka. To jakie ono jest rzutuje na całe przyszłe życie człowieka: sukcesy czy porażki. Proces, który podąża swoimi etapami . Motorem jest tu energia wewnętrzna czyli wyposażenie wewnętrzne dziecka przejawiające się w jego aktywności ( różnorodna): spontaniczną, niczym nie ukierunkowaną, wszechstronną ( aktywność do 7 r.ż.)

Obszary rozwojowe

Fizyczny

Społeczny

Emocjonalny

Poznawczy

Wieloraka aktywność

Proces rozwoju jest procesem zintegrowanym. Każdy jego obszar jest zależny (względnie) od innego. Następuje przenikanie aspektów.

Jeżeli czynniki wpływają na jeden obszar to wpływają także na inny obszar.

SYNERGIZM - przenikanie wzajemne el. jednego obszaru do el. innego obszaru. Pobudzając jedną sferę, pobudzamy inną.

2.Specyficzne poznawanie świata. Dziecko rodzi się z różnymi aktywnościami, które nie będą wspierane, jeżeli nie będzie współpracy między dzieckiem a środowiskiem.

3.TRZY WŁAŚCIWOŚCI

a. Absorbująca psychika - spontanicznie uczy się wielu rzeczy z ogromną łatwością, rejestruje w swojej podświadomości bardzo wiele informacji ze swojego otoczenia, które tworzą schematy poznawcze i pewne połączenia pomiędzy schematami i powstają predyspozycje do nauczenia się co ono chce i może ( do 5 r.ż.). Dzięki temu uczy się myślenia, mowy… Dorosły nie może zakłócać absorbującego umysłu.

b. Polaryzacja uwagi - polega na głębokim, długotrwałym, wnikliwym, zainteresowaniem przedmiotem lub czynnością. Głęboko wnika w istotę przedmiotu albo czynności ( dziecko wtedy nie słyszy co się do niego mówi i nie widzi co się dookoła dzieje. Mają tu znaczenie umowne znaki - nie przerywaj mi, pracuję. Rozwija w ten sposób swoją samodzielność, samokontrolę, samodecydowanie.

c. Okresy szczególnej wrażliwości

  1. Zabawa,

Definicja zabawy

Zabawa - jest to dobrowolne działanie w obrębie ustalonych granic: czasu, miejsca, przestrzeni wg dobrowolnie przyjętych reguł. Cel jest w niej samej, towarzyszy jej uczucie: napięcia, radości oraz świadomości czegoś innego niż zwyczajne życie.

CECHY trzech form aktywności człowieka

Zabawa

Nauka

Praca

Dobrowolna

+ -

+ -

ma Reguły

+

+

Spontaniczność

+ -

+ -

ma Cel

+ -

+ -

Napięcie (coś się musi dziać)

+ -

+ -

Przyjemna

+ -

+ -

Fikcja (zasadą fikcji jest to, że coś jest na niby)

_

_

Fikcji podlegają : przedmioty, zjawiska, postacie, role, czas, miejsce. Najprędzej podlegają fikcji przedmioty: klocek=>ciasteczkiem

Patyk=>długopisem

Listek=>talerzykiem

  1. Teorie zabawy

  1. Klasyczne

  1. Teoria nadmiaru energii Stanleya Halla - twierdził, że dzieci i zwierzęta po wysiłku fizycznym lub umysłowym, który nie spożytkował ich energii potrzebują jej wyładowania

  2. Teoria Eduarda Claparade - teoria ćwiczenia przygotowawczego. Zabawa przygotowuje dziecko do czynności w życiu dorosłym( miniatury sprzętów codziennego użytku). Rozwija w nim kompetencje przydatne w życiu dorosłym. Badania wykazały, że Dzieci, które się bawią takimi sprzętami są jako dorośli bardziej aktywni i łatwiej rozwiązują swoje problemy

  3. Teoria atawizmu XIX w. - polega na powtarzaniu pewnych zachowań człowieka, które kształtowały się w procesie ewolucji. Jeżeli dziecko bawi się w Indian, lubi być w gromadzie tzn., że kształtują się w nim pewne kompetencje zachowań - zdobywanie pożywienia (polowanie), siadanie przy ognisku ( obecnie przy grillu)- zachowanie atawistyczne. Wie jak się zachować.

  4. Teoria funkcji zastępczej Schillera - w zabawie i w czynnościach zabawowych pełni role, których nie może pełnić bo jest dzieckiem ( zabawa w doktora, strażaka…)

  1. Współczesne

  1. Psychoanalityczne - Freud, Ericson, Fromm ( odwołują się do podświadomości)

Cokolwiek przeżywamy (emocje, potrzeby) da o sobie znać, każda potrzeba musi być zaspokojona.

Potrzeby, które dziecko zaspakaja w zabawie:

  1. Teoria poznawcza Juan Piageta - mówi ona, że zabawa jest taką formą aktywności, w której dziecko konstruuje i rekonstruuje swoje schematy poznawcze. W czasie zabawy dziecko rozwija się w zakresie różnych obszarów rozwoju - funkcja poznawcza.

  2. Teoria kulturowo- historyczna Lew Wygotski - mówi, że w zabawie dziecko uczy się i poznaje normy, wzory, symbole kulturowe, które w jego środowisku są ważne. Uczy się języka i zasad danej kultury. Jak nie żyjemy w jakiejś grupie to nie znamy tego co znają jej członkowie - funkcja wychowawcza.

  1. Steiner

Filozofia antropozoficzna - mówi o trzech sferach życia:

Człowiek składa się z ciała:

Najwyższy etap wtajemniczenia mają duchowni - rozumieją wszystkie przemiany świata.

Steiner uwagę na to, aby środowisko wychowawcze doskonałe.

Trzy obszary życia, w których żyje człowiek:

Człowiek ustanawia prawo tak, aby było dla niego przyjazne, stwarzając sobie w ten sposób warunki do życia.

Trzy ciała jakie człowiek posiada:

oraz jaźń

Okres rozwoju człowieka to rozwój tych ciał. Najpierw rozwija się ciało fizyczne i trwa to od urodzenia do 7 r.ż.

Człowiek jest jak dom, jeżeli o niego nie zadbamy nie będzie w nim ciepła.

Przede wszystkim:

Dziecko uczy się przez naśladownictwo, więc trzeba wybrać dobrego nauczyciela. To co nie rozwinie się w ciągu tych 7 lat tego się nie nadrobi.

Ważne są:

7 - 14 lat faza autorytetu

Role nauczyciela

Nazwy dni tygodnia to dla małych dzieci abstrakcja więc nazywajmy je: Dzień malowania, dzień śpiewania…

Przez cały m-c ten sam wierszyk, ta sama piosenka. Dzieci lubią powtarzanie i za każdym razem przeżywają to samo inaczej. Szacunek dla zwyczajów - dbanie o nie: nakrywanie do stołu, zmywanie, zamiatanie. Czynności pomagają zintegrować się dziecku ze swoim ciałem. Małe dziecko potrzebuje kontaktu bezpośredniego, czytania, opowiadania bajek.

  1. Miejsce dziecka ze specjalnymi potrzebami

1.Dzieci z niepełnosprawnościami:

2.Dzieci z niedostosowaniem społecznym lub nim zagrożone

- np. z podejrzeniem ADHD - nie diagnozujemy do 7 r.ż. więc z podejrzeniem ….

- z zaburzonym odbiorem psychosomatycznego świata( spostrzeżeniowego) - trudności w odbiorze przez analizatory

- zaburzenia neurofizjologiczne (w mózgu) : dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia (zaburzenie zdolności matematycznych). W przedszkolu mówimy o ryzyku dysleksji,….diagnozujemy dopiero po ukończeniu 3 klasy- 10 lat.

Nauczyciel ma obowiązek obserwacji dziecka - rozpoznanie. Mówią o tym: Statut, Podstawa Progr. i Ustawa)

Formy pomocy

  1. Dla dziecka

    1. Zajęcia rozwijające - może być z ADHD ale szczególnie uzdolnione

    2. Dydaktyczno-wyrównawcze

    3. Zaj. Specjalistyczne: