Czy można żądać od pracownika zwrotu nadpłaconej kwoty, Dla BHP, wypadki i protokoły

Maciej Ambroziewicz
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy w przypadku, gdy ZUS odmówił wypłaty jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, uznając, że zdarzenie - nie będąc wywołane przyczyną zewnętrzną - nie było wypadkiem przy pracy, należy skorygować pracownikowi świadczenie za czas niezdolności do pracy z 100% do 80%?
Czy ten wypadek przy pracy, który został uznany przez pracodawcę w protokole, ale zakwestionowany przez ZUS należy uwzględnić w ZUS IWA?

Odpowiedź: Pracodawca - o ile nie odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - jest obowiązany dokonać korekty (druk ZUS RSA) zasiłku chorobowego.
Po złożeniu korekty dokumentów rozliczeniowych może on wystąpić do pracownika o zwrot nadpłaconej kwoty, tj. różnicy pomiędzy wypłaconym mu zasiłkiem chorobowym 100%, a należnym zasiłkiem chorobowym 80%. Bez zgody pracownika pracodawca nie może samodzielnie dokonać potrącenia, gdyż katalog potrąceń, jakich może dokonywać z wynagrodzenia pracownika jest zamknięty i nie obejmuje takiego przypadku.
W opisanym przypadku pracodawca nie uwzględnia powyższego wypadku w corocznym sprawozdaniu ZUS-IWA przekazywanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Uzasadnienie: W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) - dalej u.u.s.w.p. wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Jedynie wszystkie przesłanki spełnione łącznie umożliwiają uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy.
Jeżeli zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę na podstawie § 4-6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870), pomimo jasno określonej definicji wypadku, uzna zdarzenie, które np. nie zostało spowodowane przyczyną zewnętrzną, Zakład Ubezpieczeń Społecznych skorzysta z uprawnień wynikających z art. 22 ust. 1 u.u.s.w.p. i w formie decyzji administracyjnej odmówi przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. W takim przypadku pracodawca (płatnik składek), który nie skorzysta z prawa i nie odwoła się od decyzji odmownej ZUS, jest obowiązany dokonać korekty naliczonych składek.
Po złożeniu korekty dokumentów rozliczeniowych pracodawca może wystąpić do pracownika o zwrot nadpłaconej kwoty, tj. różnicy pomiędzy wypłaconym mu zasiłkiem chorobowym wypłacanym z ubezpieczenia wypadkowego (100%), a należnym zasiłkiem chorobowym wypłacanym przez pracodawcę (80%). Bez zgody pracownika pracodawca nie może samodzielnie dokonać potrącenia. Zgodnie z art. 87 § 1 ustawy z dnia 2 czerwca 1974 r. - Kodek pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.
W związku z powyższym, pracodawca nie może samodzielnie dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownika.
Maciej Ambroziewicz