Socjologia-egzamin, studia pedagogiczne, Socjologia, socjologia


Socjologia

  1. Wymień i scharakteryzuj naukowe i pozanaukowe funkcje socjologii.

Intersubaktywizm - to te same wnioski z określonych badań (przeprowadzone przez kilka osób).

-wskazuje ona na pewne rzeczywiste postawy, intencje i motywy działania, które

są przez ludzi celowo lub nieświadomie ukrywane np. motywy egoistyczne można

przesłaniać uzasadnieniami altruistycznymi, a z drugiej strony demaskowanie to

także odsłanianie tego co z pozoru nie jest tak łatwo uchwytne, co jest zasłonięte a

jest rzeczywista przyczyna lub podłożem jakiś zjawisk społecznych.

W funkcji czwartej i piątej sprzyja sytuacja metodologiczna socjologii jednakże dla socjologii podstawowe i reprezentatywne są dwie pierwsze.

  1. Co to jest grupa społeczna?

Grupa społeczna to zbiorowość o wykrystalizowanych strukturach wewnętrznych, systemach wartości, trwałych komponentach świadomościowych i specyficznej kulturze.

Może być ujmowana podmiotowo lub przedmiotowo. Oparta jest na poczuciu związku jednostki z innymi ludźmi, a więc na więzi społecznej jest kategorią podmiotową, z punktu widzenia socjologa stanowi ona całość ze względu na to, że spełnia pewne ogólne, zewnętrzne kryteria grupy.

Kryteria:

  1. Kto powołał socjologię jako naukę, jaki prąd filozoficzny reprezentował?

Socjologia to nauka dość młoda i wiąże się ona z postacią francuskiego filozofa Augusta Comta, który działał w pierwszej połowie 19 wieku, stworzył on nazwę i program nowej nauki. Comt zaproponował hierarchię nauk opartą na kryterium ogólności, złożoności ich przedmiotu i doniosłości praktycznej. Ze najbardziej złożoną uznał socjologię, a jego hasło badawcze dotyczy rozwoju naukowego poprzez doskonalenie racjonalności, którą rozumiał jako postęp.

  1. Czym się wsławił w socjologii M. Weber?

Stworzył socjologię rozumiejącą opartą na uwzględnieniu systemu wartości badanych społeczeństw i spoglądania od wewnątrz społeczności. Sprzeciwił się pozytywistycznemu sposobowi uprawiania socjologii. Stworzył pojecie typów idealnych. Metoda stosowania typów idealnych polegała na tym, że w pierwszym etapie socjolog zbierał dane empiryczne na dany temat, a w drugim etapie tworzył typ idealny danego zjawiska, a w trzecim etapie przykładał ten typ idealny do badanej rzeczywistości empirycznej, jeżeli mniej więcej się pokrywały mógł uznać to za swój sukces, jeżeli się nie pokrywały musiał powrócić do etapu pierwszego. Te metoda posługuje się socjologia do dziś. Stworzył taż pojęcie „odczarowania świata” , które miało miejsce jego zdaniem w momencie przejścia z feudalnego do kapitalistycznej produkcji.

  1. Czym się wsławił w socjologii E. Durkheim?

Największe osiągnięcia miał w zakresie formowania socjologicznego poglądu na temat wzajemnej zależności, świadomości jednostkowej wobec świadomości zbiorowej. Świadomość zbiorową nazywał sferą sakrum, gdyż nie mieściły się uświęcone tradycje społeczne. Wartości ludzi. Uważał, że świadomość zbiorowa kieruje wyborami i wartościami ludzi, a społeczeństwo jest uwielbione w postaci uogólnionego symbolicznego bóstwa. Do socjologii wprowadził opozycje sacrum - profanum; zbiorowe-indywidualne. Wprowadził pojęcie anomii - oznaczające rozprężenie, dezorganizację społeczeństwa w wyniku utraty lub zaniku wartości ustalonych przez normy społeczne. Załamanie się lub rozpad porządku społecznego, utrata ważności przez dotychczasowe normy jest przyczyna załamań, zagubienia, niepewności, co w konsekwencji prowadzi do samobójstw.

  1. Co oznacza określenie „współczynnik humanistyczny” wg Znanieckiego?

Wszelkie nauki humanistyczne powinny się opierać na wzorach nauk przyrodniczych (czyli patrzeniu z zewnątrz), ale z uwzględnieniem współczynnika humanistycznego (świadomość jednostek).

Konsekwencje takiego ujęcia:

  1. Koncepcja grupy społecznej Lewina.

Główna jego tezą jest holizm ontologiczny i metodologiczny.

Grupa społeczna to realny przedmiot.

Istota grupy zależy na wzajemnej zależności jej członków.

Grupa może być określana jako:

  1. Teoria pola - właściwości każdego zdarzenia są zdeterminowane przez relacje wiążące je z systemem zdarzeń, którego owo zdarzenie jest elementem. Zmiany, które zachodzą tutaj i teraz są uwarunkowane zmianami w bezpośredniej przeszłości. Pole sił można interpretować jako istniejący układ wewnątrz grupowy.

  2. Holistyczna koncepcja całości jako układu dynamicznego - całość to żywy organizm, system. Organizm utrzymuje dynamiczną równowagę w relacjach ze środowiskiem tzn. trwa i zachowuje swą tożsamość, mimo zmian w środowisku; a to zawdzięcza wewnętrznej organizacji. Całość też ulega zmianom, ale nie rozmywa się jej tożsamość.

  3. Antyredukcjonizm - zjawiska psychologiczne są realne, chociaż nie można wyrazić ich w terminach fizycznych. Terminy: „dążenie”, „zdolność”, „nadzieja” - samoistne, realne obiekty psychologiczne.

  4. Antyarystotelizm - zdarzenia i procesy psychiczne są funkcja pola psychologicznego. Obejmuje ono jednostką oraz wzajemne powiązane czynniki środowiska zewnętrznego.

Grupa, której częścią jest jednostka oraz kultura, w której ona żyje, istotnie wyznaczają zachowania osoby i jej charakter, określają jej osobisty styl życia i kierunek.

  1. Koncepcja grupy społecznej Szczurkiewicza.

Grupy społeczne są podstawa istnienia zbiorów i zbiorowości społecznych. Są to takie zbiory ludzi, w których pomiędzy poszczególnymi ludźmi, należącymi do tych zbiorowości zachodzą jakieś wzajemne oddziaływania ze względu na przynależność tych ludzi do nich.

Grupy są podłożem występowania zjawisk i procesów społecznych.

Stanowiska na temat grup społecznych:

  1. Konsekwentny nominalizm - tu grupa społeczna to tylko skrót słowny. Nie istnieje grupa społeczna, tylko poszczególne jednostki ludzkie, które wzajemnie oddziaływują na siebie.

  2. Funkcjonalizm - grupa nie jest swoistą nieprzewidywalna całością trasindywidualną, posiadającą własny byt lecz tylko nazwę zastępczą, skrótem słownym.

  3. Modalizm genetyczny(aprioryczny) - grupa społeczna nie ma samoistnego bytu, nie jest rzeczywistością w sensie materialnym czy idealnym. Jej rzeczywistość nie sprowadza się do prostej sumy jednostek ani też do fikcji warunkującej indywidualne zachowanie społeczne. Przedstawiciele uważali, że realnym podmiotem ludzkiego życia jest człowiek, który ma wrodzone, niesprawdzalne do siebie aprioryczne modalności istnienia:

  1. Realizm - tu grupa społeczna jest obiektywnie istniejącą transpersonalną jednością i całością, posiadającą swoisty byt materialny czy idealny, tworzy odrębny realnie istniejący przedmiot.

Szczurkiewicz uważa, że żadne ze stanowisk nie jest na razie naukowo uzasadnione.

  1. Konformizm i przeciwstawne jemu zjawiska wg Aronsona.

Konformizm - zmiana zachowania lub opinii danej osoby spowodowaną rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi.

Człowiek dostosowuje się do społeczeństwa w drodze konformizmu - rozbija go na 3 kategorie:

  1. Uleganie - zachowanie się osoby motywowanej pragnieniem uzyskania nagrody lub kary jest zachowaniem nietrwałym ponieważ występuje tak długo jak stosowana jest obietnica nagrody.

  2. Identyfikacja - reakcja jednostki wywołana pragnieniem upodobnienia się do osoby lub osób od których dany wpływ pochodzi; wówczas nie samo zachowanie jest źródłem satysfakcji lecz pozytywna samoocena, świadomość związku z osobami które się ceni. Jednostka wierzy w opinie i wartości które tą drogą przyjmuje.

  3. Internalizacja - (najwyższy stopień konformizmu) - najgłębiej zakorzeniona, najtrwalsza reakcja na wpływ społeczny. Motywem przejęcia jakiejś opinii lub postawy jest pragnienie jednostki, by mieć słuszność a naprawdę nagrodą za przyjęcie wpływu społecznego jest wewnętrzna satysfakcja. Wpływ społeczeństwa zostaje uzewnętrzniony stając się częścią systemu przekonań i postaw jednostki. Uniezależnienia się ona od źródła i staje się trwałym elementem jej osobowości.

Nonkonformizm - odrzucanie wpływów społecznych, oznacza to, że jednostki staja się albo dewiantem pozytywnym tj. innowatorem, lub będzie dewiantem negatywnym, gdy ulegnie patogennym lub patologicznym wpływom.

Antykonformizm - bezrefleksyjne, autonomiczne przeciwstawianie się oczekiwaniom społecznym

  1. Kto stworzył pojęcie „anomii” i co ono oznacza?

E. Durkheim - stan osłabienia lub wzajemnej sprzeczności norm społecznych - prowadzić może do naruszenia równowagi społecznej, głównie przez niewydolność w kierowaniu zachowaniami jednostek, a w skrajnych przypadkach do rozpadu danego systemu norm jako całości i zaniku więzi społecznej.

Anomia - rozprężenie dezorganizacja społeczeństwa w wyniku utraty lub zaniku wartości ustalonych przez normy społeczne.

Pojęcie to zostało wprowadzone przez Emila Durkheima.

  1. Wymień i opisz pięć wymiarów anamii wg R. K. Mertona?

  2. Czy tylko pozytywne wartości są w stanie stworzyć więź społeczną wg Cooleya?

  3. Cechy grupy pierwotnej wg Cooleya.

  4. Czym się różni wspólnota od stowarzyszenia wg Tonniesa?

Wspólnota:

Stowarzyszenie:

  1. Jakie zjawisko w obrębie grupy społecznej wykrył Shils?

  2. Czy tłum i zbiegowisko zaliczyłbyś do kategorii grupy społecznej?

  3. Co oznacza pojęcie „funkcji” w funkcjonaliźmie?

  4. Przytocz wykluczające się interpretacje funkcjonalistyczne.

  5. Kiedy dochodzi do konfliktu wg Darhendorfa?

Dahrendorf - na strukturę składają się różnego rodzaju związki, które określa terminem Herrshenverband, a ich istotą jest opieranie na instytucji prawomocnej władzy zwierzchniej. Uważał , że związek jest najlepszym ogólnym terminem, gdyż najtrafniej odtwarza wszelkie org. społ. polegające na przymusie i władzy. Wg niego każdy związek jest agregatem ról i dystrybucji władzy między role oparte na dominacji jednych i podległości drugich ról, co nie prowadzi do sprzeczności interesów, ale do łączności . A jeśli pojawi się sytuacja konfliktowa, trzeba rozwijać różne formy jego regulacji : pojednania (uzgadnianie); pośrednictwo; arbitraż.

  1. Jakie są pozytywne aspekty konfliktów społecznych wg Cosera?

Lewis A.Coser - funkcjonalna koncepcja konfliktu - struktura społ. jest naszpikowana konfliktami, których źródłem są odmienne i sprzeczne poglądy ludzi na różne sprawy w danym systemie społ. lub w całym społ.; konflikty są strukturalnie pożądane, bo dzięki nim podejmowane są działania reformatorskie, integracyjne, adaptacyjne i wówczas struktura społ. ulega poprawie, udoskonaleniu ; konflikt przyczynia się do uelastycznienia zinstytucjonalizowanych schematów organizacji społ. ; konflikty w mikrostrukturach przekształcają się w konflikty w makrostrukturach i pełnią one funkcje stabilizacyjno - intergracyjne.

  1. Jakie podstruktury wyróżnił Blau?

Blau wymienia 4.rodzaje poziomów tj. podstruktur społ. :

Kategorie społ. - część ludności wyróżniona ze wzgl. na obiektywne cechy : rasa, płeć, wiek;

Społeczności - różne rodzaje zbiorowości terytorialnych (społ. lokalne) :wsie, miasta, gminy, regiony, prowincje;

Zbiorowości zorganizowane - związku ludzi nieformalne i wielkie organizacje formalne. Są to najważniejsze struktury w obrębie makrostruktur społ. Przecinają one jednocześnie podstruktury :kategorie społ. i społeczności.

Systemy społ. -stanowią zasady, wg których wyodrębnia się działy czy człony w strukturze społ. tj. instytucje gosp. i polit.

  1. Na czym polega dynamika struktury społecznej wg Blaua?

W mikrostrukturach wymiana społ. dokonuje się bezpośrednio face - to - face, makrostruktury opierają swoje stosunki na wymianie pośredniej - jest ona możliwa dzięki istnieniu wspólnych wartości, norm i standardów.

  1. Czy interakcjonizm zakłada istnienie struktury społecznej?

Teoria interakcjonizmu ujmuje strukturę społeczną jako formę aktywności grupowych. Georg Simel uważał, że makrostruktury i makroprocesy tj. państwo, klasy, religie, rodzina, ewolucje są odzwierciedleniem określonych interakcji między ludźmi. Syntezy idei, poglądów teoretyków interakcjonizmu tj. Wundt i Torde dokonał Georg Hubert Mead i stanowiła ona podstawę interakcjonizmu, który rozwijali Blumer i Kuhn. Interakcjoniści uznają społeczną strukturę, czy instytucje za zorganizowane interakcje między jednostkami. Mead uważał, że społeczeństwo stanowi wzory uporządkowanego działania, które utrzymają i zmieniają się przez symboliczne interakcje zachodzące między jednostkami i wewnątrz nich.

  1. Przedstaw koncepcję „ja” przedmiotowego (self) i podmiotowego (me) G.H. Meada.

Osobowość rozbija się na dwie części:

Pierwotne jest „Me”, a z niego powstaje „self” jako pierwiastek indywidualny.

  1. Na czym polega rozwój struktury społecznej wg Blumera?

Blumer koncentruje się na mikroprocesach zachodzących w obrębie małej grupy. Struktura społeczna zdaniem jego jest zjawiskiem emergentnym (ciągły rozwój, zmiany) nieredukowalnym do działań jednostki. Ulega ciągłym zmianom i jest jednym z wielu obiektów gdzie jednostka włącza się w definiowanie swojej sytuacji. Blumer jest najbardziej charakterystyczną i radykalną postacią reprezentującą i. symboliczny.

Wyróżnia on 2 typy integracji:

Koncepcja interakcji wyznacza wizję porządku społecznego. Istota społeczeństwa leży w procesie działania, a nie w ustalonej strukturze stosunków. Procesuralność i zmiany są naturalnym atrybutem społeczeństwa, zaciera się także różnica między zachowaniami konfomistycznymi i demacyjnymi, żadna reguła nie działa automatycznie, każda podlega ustawicznej, sytuacyjnej interpretacji.

Koncepcja Blumera należy do „paradygmatu interpretatywnego” socjologii.

  1. W jakich etapach powinna powstawać teoria socjologiczna wg Parsonsa?

Parsons opowiada się za „analitycznym realizmem” w budowaniu teorii socjologicznej. Teoria w socjologii musi stosować ograniczoną liczbę istotnych pojęć. Teoria powinna przede wszystkim prowadzić do rozwijania pojęć, które abstrahują w rzeczywistości empirycznej, w całej jej różnorodności i złożoności, wspólne elementy analityczne. Parsons nie jest zwolennikiem bezpośredniego włączania pojęć do twierdzeń teoretycznych lecz raczej wykorzystywania ich w rozwijaniu „zgeneralizowanego systemu pojęć”. Chodzi więc o uporządkowanie pojęć w taki system analityczny, który mógłby uchwycić ukryte i systemowe cechy rzeczywistości, unikając jednocześnie przytłoczenia szczegółami empirycznymi. Parsons uważa, że teoria winna przynajmniej w momencie początkowym przypomnieć ustaloną wcześniej klasyfikację zjawisk społecznych, która odzwierciedla istotne cechy w organizacji tych zjawisk.

Przystąpienie do konstruowania teorii jest sensowne jedynie po uzyskaniu systemowej niesprzeczności pojęć abstrakcyjnych.

  1. Dlaczego teorię Parsonsa nazywamy funkcjonalistyczną?

Mianem funcjonalizmu określa się w naukach społecznych różnorodne koncepcje, które łączy postulat iż kulturę i życie społeczne należy postrzegać jako współzależnych elementów.

W socjologii funkcjonalizm był kierunkiem dominującym, standardowym dla socjologii amerykańskiej.

Teorię Parsonsa nazywamy funkcjonalistyczną, gdyż przez poglądy formułował program badania społeczeństwa jako całość (holizm), w którym zachodzą procesy prowadzące do utrwalania dotychczasowego stanu równowagi. Równowaga ustala się jeśli układ społeczny zapewnia odpowiednie stosunki z otoczeniem, możliwości rekrutacji nowych członków, m. in. przez reprodukcję biologiczną, zróżnicowanie ról społecznych i odpowiedni podział pracy, zapewnienie wymiany informacji i komunikacji między członkami społeczeństwa, odpowiedni poziom wiedzy, zgodność podstawowych celów oraz zgodność postępowania, a także odpowiedni poziom socjalizacji oraz kontroli nad zachowaniami dewiacyjnymi.

  1. Dlaczego koncepcja Parsonsa jest utopijna?

Parsons czerpał koncepcje z różnych kierunków socjologii i próbował w połowie 20 wieku skonstruować uniwersalną, wszechobejmującą, lub elektyczną teorię bycia społecznego, co spotkało się z powszechna niemal krytyką innych socjologów. Funkcjonalistyczną koncepcję Parsonsa zarzucono jednostronne zajmowanie się czynnikami scalającymi struktury społeczne (a stąd konserwatyzm społeczny). Natomiast pomijanie wyników dysfunkcjonalnych tzn. powodujących rozpad istniejących układów społecznych, a stąd wyjaśnienie zjawisk społecznych jak np. rewolucje. Parsons rozpatrywał struktury społeczne z punktu widzenia zespołu ról jakie wyznaczane są jednostkom w życiu społecznym itp. Przedmiotem zainteresowania Parsonsa były przede wszystkim działania zorientowane na inne podmioty społeczne, podmioty zmierzające również do określonych celów - stąd wzajemne uwarunkowania działań w drodze różnego rodzaju interakcji. Parsons zwracał uwagę a możliwości usuwania napięć społecznych związanych z rozbieżnymi rolami w różnych podsystemach co stwarza możliwość stopniowych przemian ewolucyjnych społeczeństwa.

  1. Co to znaczy, że ład społeczny jest ładem aksjonomatywnym?

Ład społeczny - porządek wynikający z organizacji życia społecznego, oparty na pewnych zasadach, normach i wartościach. Sposób zachowania poszczególnych jednostek i zbiorowości wobec siebie wyznaczony przez prawo, moralność, obyczaje, tradycje, systemy światopoglądowe, ideologiczne, uznawane wartości. Jeżeli podstawą ładu społecznego jest współpraca, umiejętność uzgadniania rozbieżnych interesów, consensus, akceptowanie przez członków zbiorowości wspólnej hierarchii wartości, wówczas następuje rozwój i postęp; w przeciwnym wypadku dochodzi do działań destrukcyjnych, konfliktowych.

Stwierdzenie iż ład społeczny jest ładem aksjomatycznym to nic innego jak to iż w ładzie społecznym udowodnione są pewne prawidłowości wartościujące. Podstawowym elementem tego ładu są wartości postawy, przykłady zachowań odpowiednie dla danej kultury czy danego kraju.

W każdej dziedzinie życia uwidoczniony jest pewien porządek. Samo słowo ład i jego odpowiedniki wskazują że wyrażona w nim idea nie wynika z rozwoju filozofii czy nauki lecz ze zdrowego podejścia do działalności praktycznej. Pojecie wartościujące pozytywnie (sam przez się jest dobry i pomaga osiągnąć cele).

  1. „Ład naturalny jest wrodzony i w każdej kulturze jest taki sam”- czy to prawda? Uzasadnij.

  2. Jakie jest stanowisko interakcjonizmu symbolicznego wobec dewiacji społecznej?

  3. Wymień główne cechy społeczeństwa i osobowości wewnętrznej i zewnętrznej.

  4. Jakie zbieżności dostrzec można między społeczeństwem wewnątrzsterowanym a pedagogią opartą na kodzie kolekcji?

  5. Jakie zbieżności dostrzec można między społeczeństwem zewnątrzsterowanym a pedagogii opartej na kodzie integracji?

  6. Co to znaczy, że wiedza w kodzie kolekcji należy do sfery sacrum?

  7. Jaka jest różnica między klasą a warstwą społeczną?

  8. Jakie dostrzegasz różnice między „starą” a „nową” klasą średnią?

  9. Omów „drugie odczarowanie„ świata M. Webera.

  1. Przedstaw koncepcje społeczeństwa postindustrialnego.

  2. Do czego odnosi się metafora „trzecia fala” Tofflera?

  3. Co to jest „fakt społeczny” wg Durkheima?

  4. Omów pierwotną koncepcję sacrum i profanum Durkheima.

  5. Cechy społeczeństwa konsumpcyjnego wg J. Habermasa.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SOCJOLOGIA EDUKACJI EGZAMIN, Studia pedagogika, Notatki
logika egzamin(1), Studia Pedagogika, Logika
ściąga psychologia egzamin, STUDIA PEDAGOGIKA AJD, I semestr (pedagogika), PSYCHOLOGIA
METODYKA NAUCZANIA DZIECI UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM- egzamin, Studia, Pedagogika specjalna
SPECJALNA NA EGZAMIN, Studia, Pedagogika specjalna
teorie wych pyt egzamin, Studia, Pedagogika pracy
Metodyka Pracy - egzamin, studia pedagogiczne, Rok 3, Metodyka Pracy OpiekWych
PROFILAKTYA SPOŁECZNA-zagadnienia na egzamin, STUDIA- PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA I PRZEDSZKOLNA, Prof
mój egzamin, Studia, Pedagogika resocjalizacyjna
filozofia sciaga na egzamin, studia pedagogiczne, Filozofia
notatka do egzaminu, studia pedagogiczne, Psychologia Ogólna
METODYKA NAUCZANIA DZIECI UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM - egzamin 2, Studia, Pedagogika specjalna
Teoretyczne Podstawy-Egzamin, studia pedagogiczne, Rok 4, Teoretyczne podstawy pracy op-wych
Filozofia - egzamin1, Studia, Pedagogika, Filozofia
logika egzamin(1), Studia Pedagogika, Logika
ściąga psychologia egzamin, STUDIA PEDAGOGIKA AJD, I semestr (pedagogika), PSYCHOLOGIA
egzamin ściąga, Pedagogika Studia hasło doratix, Socjologia, Socjologia wychowania, egzamin

więcej podobnych podstron