Naturalizm - antynaturalizm STUDENTOM, Ir Ist. Pedagogika Resocjalizacja, PODSTAWY PEDAGOGIKI


DZIAŁ II

SPORY O STATUS NAUK HUMANISTYCZNYCH (w wersji 40 h - 8h; w wersji 30h - 6h)

  1. Pozytywizm - antypozytywizm

  2. Analiza istoty naturalizmu i antynaturalizmu oraz budowanych na ich podstawie koncepcji edukacyjnych.

  1. Pozytywizm - Antypozytywizm

Pozytywizm - kierunek myśli w filozofii zainicjowany przez A. Comte`a w połowie XIX wieku (Kurs filozofii pozytywnej) i kontynuowany do czasów współczesnych.

Pozytywizm podkreśla znaczenie wiedzy empirycznej, naukowości, odrzuca metafizykę, nieuprawnioną spekulację, wiedzę mistyczną.

Pozytywizm naukowy Comte'a zakładał zaprzestanie pytań o pierwszą przyczynę ("dlaczego?"), ograniczając wszelką wiedzę do (pozytywnego) opisu praw natury ("jak?") wyrażonych językiem matematycznym. Odkrywanie tych praw sprowadzać się miało do ustalania stałych relacji, które jednolicie opisują zjawiska fizyczne obserwowane w wielokrotnie powtarzanych doświadczeniach. Uważano, że w ten sposób teoria naukowa jest pozytywnie zweryfikowana. - liczą się fakty poddające się empirycznemu pomiarowi

Wychodząc ze stanowiska empiryzmu uznawał, że pojęcia ogólne nie są nam poznawczo dane bezpośrednio lecz są poprzedzane jakimś doświadczeniem. Doświadczenia zaś są zawsze doświadczeniami jednostkowymi, stąd tylko dzięki rozumowaniu indukcyjnemu możemy dojść do twierdzeń ogólnych. Dedukcja jest możliwa, lecz jest wtórna wobec indukcji, ponieważ indukcja wywodzi twierdzenia ogólne, które następnie stanowią pożywkę dla dedukowania kolejnych twierdzeń. Ze względu na uprzywilejowany stosunek do poznania indukcyjnego Uporządkował zasady rozumowania indukcyjnego w postaci tzw. kanonów Milla: kanony „jednej zgodności”, „jednej różnicy”, „reszty”, „zmian towarzyszących” oraz „zgodności i różnicy”.

Scjentyzm (od łac. scientia - wiedza) - poglądy filozoficzne; postawa myślowa i światopoglądowa; podejście metodologiczne - prawdziwą i w pełni uzasadnioną wiedzę o rzeczywistości dostarczają jedynie nauki przyrodnicze. Rozwinął się w drugiej połowie XIX w. z empiryzmu i pozytywizmu. Za jego twórcę uważa się A. Comte`a. Według tego poglądu nauki przyrodnicze, są jedyną drogą do uzyskania rzetelnej wiedzy o rzeczywistości. Wszystkie problemy, których nie da się zbadać empirycznie są nierozstrzygalne lub całkowicie nonsensowne i wynikają z niejasności językowych. IDEA SCJENTYZMU JAKO POSTAWY MYŚLOWEJ WYRAŻA SIĘ W HAŚLE: "NAUKA ZAMIAST RELIGII".

A zatem nauka stała się fundamentem cywilizacji Zachodniej XIX i XX wieku, wręcz religią.

NAUKA JAKO SWOISTA RELIGIA XX WIEKU.

Podstawy teoretyczne przekonania:

ZNANA Z WCZEŚNIEJSZYCH WYKŁADÓW O POZYTYWIZMIE

1858 Karol Darwin O powstaniu gatunku. DARWIN SWOJĄ TEORIĄ EWOLUCJI NASTAWIŁ MYŚLENIE PEDAGOGICZNE NA ROZWÓJ.

PRZEŁOM ANTYPOZYTYWISTYCZNY

Czas sprzeciwu wobec filozofii scjentystycznej i naturalistycznej metodologii, przypadający na ostatnie dziesięciolecie XIX wieku.

Różnorodne były orientacje pozytywistycznej krytyki, poczynając od neoidealizmu Diltheyowskiego, poprzez filozofię Bergsona, do Husserlowskiej postawy antypsychologicznej. Celem ataku stało się pojęcie naukowości wywodzące się z przyrodoznawczych kierunków filozofii pozytywistycznej

Czas przełomu antypozytywistycznego jest okresem narodzin nowoczesnej humanistyki, niezależnej od determinant dyscyplin naturalnych.

Najbardziej charakterystyczną cechą modelu postpozytywistycznego uprawiania nauki jest uznanie, że świat człowieka i jego wytworów - badany przez nauki humanistyczne - musi być inaczej badany niż świat przyrody, bo nie da się zamknąć człowieka w żadnej formule definicyjnej i poznać przy zastosowaniu metod tylko empirycznych.

Świat ideałów, dążeń i wartości moralnych człowieka BARDZIEJ PRZYPOMINA ŻYWĄ ODCZUWAJĄCĄ ISTOTĘ, A NIE MECHANICZNE URZĄDZENIE, dlatego domaga się nowego źródła poznania. Świat wciąż ewoluuje i trwa przesycony pędem życia, któremu nie sposób położyć kres. Chcąc zrozumieć sens życia, trzeba najpierw sprecyzować wartości, które nadają ów sens. Badanie tych wartości, określających cel postępowania człowieka, kłóci się z pozytywizmem. Teraz nauka ma być podporządkowana prawdzie, moralności - a twórczość pięknu.

Wilhelm Dilthey podjął zamiar wyznaczenia podstaw nauk humanistycznych.

NATURALIZM - ANTYNATURALIZM

Opozycja Naturalizm - Antynaturalizm zrodziła się pod koniec XIX w. nazwana tak została dopiero w XX w. przez Karla Poppera.

Naturalistyczna wizja świata i człowieka

Mówiąc o naturalizmie, mam na myśli, po pierwsze, pewien zbiór zasad metodologicznych (naturalizm metodologiczny) oraz, po drugie, pewien obraz świata, w tym - człowieka, wyłaniający się w perspektywie respektującego te zasady procesu poznania (naturalizm ontologiczny).

Swoją prawomocność zasady te wywodzą z praktyki badawczej nowoczesnych nauk przyrodniczych (pozytywizmu), według których nauka jest najlepszym źródłem zdobywania wiedzy. BADA TYLKO DOSTĘPNE DOŚWIADCZENIU BYTY.


Naturalizm ontologiczny głosi, że za realnie istniejące wolno wyłącznie byty dostępne doświadczeniu. Naturalizm ontologiczny przyjmuje, że nauki przyrodnicze dostarczają nam najbardziej wiarygodnej i adekwatnej wiedzy na temat rzeczywistości - tego, co istnieje. Metody badawcze - czerpane z nauk przyrodniczych (nauk o naturze - stąd nazwa poglądu)

MATERIALIZM FILOZOFICZNY GŁOSI:

- teza ontologiczna - przedmiotem doświadczania i badania są byty materialne

- założenie epistemologiczne - świat przyrodniczy i świat społeczny jest poznawalny, tzn. może być poznany, podstawą jest metoda i narzędzia poznania

- teza aksjologiczna - źródłem wszelkich wartości jest natura (prawa naturalne). Problemem jest ich odkrycie. Poszukiwać tych praw należy w naturalnych interakcjach człowieka ze środowiskiem (przyrodniczym i społecznym) zorientowanym na zaspakajanie tych potrzeb. Człowiek nie powinien nadmiernie tłumić popędów, instynktów, odruchów - ograniczeniem egoizmu jednego człowieka jest egoizm drugiego - stąd podstawą relacji międzyludzkich jest „umowa społeczna”

Założenia ontologiczne i metodologiczne naturalizmu stały się podstawą paradygmatu pozytywistycznego

Naturalizm w pedagogice - idea, doktryna, kierunek myślowy - pedagogika naturalistyczna, pajdocentyczna, funkcjonalna, psychologiczna