Powiązania z naukami prawnymi:

Lista wspólnych badań nauki o organizacji oraz nauk prawnych według kOŹMIŃSKIEGO TO M.IN.

- regulacja prawna zarządzania gospodarką narodową

- struktura i działanie administracji publicznej

- uwarunkowania przestępczości tkwiące w sferze organizacji i mechanizmów zarządzania

- zachowania osób pełniących różne role w organizacji itp.

Powiązania z naukami socjologicznymi

Z naukami socjologicznymi łączą naukę o organizacji i zarządzaniu wielostronne powiązania pod względem przedmiotu badań i metody. Praktycznie ujmując przedmiot badań teorii organizacji i zarządzania oraz socjologii pokrywa się. Daleko idąca zbieżność występuje również w stosownych metodach badawczych.

Różnica między obu naukami polega na tym, że nauka o organizacji operuje ”szerszym zestawem zmiennych aniżeli socjologie organizacji uwzględniając w znacznie większej mierze uwarunkowania techniczne, ekonomiczne, prawne, ekologiczne i inne. Ponadto nauka o organizacji preferuje sprawnościowy punkt widzenia, a socjologia opis i wyjaśnienie.

Powiązania z psychologią

Wspólny, rozległy obszar badawczy występuje również między nauka o organizacji a psychologią. Takim ważnym problemem badawczym, interesującym obie te nauki jest motywacja pracownicza. Na pograniczu nauki o organizacji, socjologii i psychologii wyodrębniły się specjalne subdyscypliny pod nazwą socjologia organizacji i psychologia organizacji

Powiązania z naukami politycznymi

A.K. Koźmiński wskazuje na to iż istnieje również wspólny obszar badań dla naku o organizacji i zarządzaniu oraz nauk o politycy. Zalicza do nich m.in. problematykę decyzyjną administracji państwowej, wpływu sfery świadomości społecznej na funkcjonowanie organizacji, jednostek przywódczych oraz elit

O interdyscyplinarności nauki o organizacji i zarządzaniu świadczy również fakt, ze „wokół niej lub w oparciu o nią rozwinęło się szereg umiejętności praktycznych, które z czasem dopracowały się własnych podstaw naukowych i metodycznych oraz stały się wyodrębnionymi przedmiotami nauczania w uczelniach i częściami programów szkolenia i doskonalenia kadry kierowniczej”.

Ogólne wnioski, co do interdyscyplinarności nauki o organizacji i zarządzaniu

1. Uprawianie nauki o organizacji i zarządzaniu wymaga znajomości przedmiotu, metod i względów badawczych innych nauk, głównie społecznych, ale także przyrodniczych przyrodniczych technicznych.

2. Trudno jest wytyczyć ścisłe granice między nauką o organizacji i zarzadzanu a innymi naukami. Mają one charakter względny i każdorazowo zależeć będą m.in. od przedmiotu badań, metody i zastosowanie języka opisu.

Teoria to wewnętrznie zgodny zbiór założeń, służący do wyjaśnienie związków między dwoma, lub więcej poddającymi się obserwacji faktami i do stworzenia wiarygodnnej podstawy przewidywania przyszłych zdarzeń.

Teorie to zatem ramy służące ludziom do porządkowania ich doświadczeń, stanowiące sposoby postrzegania przez nas świata.

Zalety poznawania teorii:
- dają nam trwały punkt odniesienia do zrozumienia tego, co doświadczamy i dostarczają nam kryteriów oceny tego, co jest istotne;

- umożliwiają nam skuteczne porozumiewanie się i wchodzenia w coraz bardziej złożone stosunki z innymi ludźmi: kiedy menadżerowie Forda w pełni zrozumieli jego teorie dotyczące produkcji samochodów, mogli łatwiej porozumiewać się przy rozwiązywaniu codziennych problemów.

- umożliwiają nieustanne poznawanie naszego świata; teorie są bowiem ograniczone, czyli tłumaczą wybrany fragment całości obejmujący jedynie taki, a nie inny zakres. Kiedy sobie tego zdamy sprawę, łatwiej nam zadać pytanie, czy są też inne sposoby patrzenia na świat i jakie byłyby konsekwencje przyjęcia innych poglądów.

W sposób schematyczny proces wzrostu zainteresowania organizacją i zarządzaniem można ująć następująco:

Rewolucja przemysłowa procesy koncentracji produkcji -komplikacje procesów pracy, organizacji i zarządzania nowe formy organizacji i zarządzania oparte na naukowych podstawach.

Cztery uznane szkoły kierowania to:

- szkoła naukowej organizacji pracy,

- szkoła klasycznej teorii organizacji,

- szkoła behawioralna

- szkoła ilościowa.

Chociaż szkoły te, czyli kierunki teoretyczne, powstawały kolejno, późniejsze koncepcje nie zastępowały wcześniejszych. Każda następna szkoła uzupełniała poprzednie i współistniała z nimi.

Współcześnie mamy do czynienia z następującymi głównymi kierunkami integracyjnymi:
- kierunkiem systemowym.

- kierunkiem sytuacyjnym

- kierunkiem dynamicznego zaangażowania.

SZKOŁA NAUKOWEJ ORGANIZACJI PRACY

Szkoła naukowej organizacji pracy powstała z problemów na jakie napotykał rozwijający się przemysł spowodowany trudnościami wynikającymi z braku ludzi do pracy. Zachodziła zatem konieczność doprowadzania do wzrostu wydajności pracy i materialnych czynników produkcji które spowodowałyby osłabienie braku siły roboczej. Drugim powodem był brak kwalifikowanych pracowników. W wyniku swych badań doświadczalnych F. Taylor, H. GATT oraz F. i L Gilberthowie opracowali zasady, które stanowiły podstawę dla naukowej organizacji pracy

F. Taylor oparł swoją filozofię na następujących pięciu zasadach:

- ustaleniu najlepszej metody wykonywania każdego zadania;

- naukowego doboru robotników, aby można było każdemu każdemu nich przydzielić prace do której jest przystosowany

- odpowiedniego wyszkolenia i doskonalenia robotników;

- współpracy między kierownictwem a robotnikami;

- zastosowaniu stawek zróżnicowanych wynagrodzeń dla robotników.

Chronometraż miał służyć według Taylora do osiągnięcia głównego celu zarządzania tj. „pogodzenia wysokich płac z niskimi kosztami produkcji”. Twierdził on, że cel ten można osiągnąć stosując następujące zasady:

1. duże zadanie dzienne. Każdy pracownik wyższego i niższego stopnia musi mieć codziennie wyznaczoną pracę;

2. znormalizowane warunki. Zadanie każdego pracownika musi dotyczyć całego dnia pracy, a jednocześnie musi on mieć takie warunki pracy i udogodnienia, by mógł je na pewno wykonać;

3. wysokie wynagrodzenie w wypadku wykonania;

4. zmniejszenie zarobku w wypadku uchybienia.

Jeśli przedsiębiorstwo znajduje się już na wysokim szczeblu organizacji, to w wielu wypadkach powinna być wprowadzona zasada piąta, która mówi, że zadanie powinno być tak trudne, aby mógł mu podołać pracownik pierwszorzędny.

Dorobek Taylor'a dziedzinie organizacji można streścić w następujących punktach:

- zapoczątkował badania nad czasem pracy (chronometraż) w celu ustalenia wzorców wykonania każdej pracy.

- propagował zasadę dokładnego opisywania każdego zadania wykonywanego przez robotnika.

- był zwolennikiem stosowania bodźców pieniężnych, stymulujących robotnika do wydajnej pracy (premie za prace wydajną i zmniejszenie zarobku za uchybienia).

- opowiadał się za specjalizacją, czego wyrazem była jego koncepcja oddzielenia wykonawstwa od przygotowania pracy, jak również tzw. System funkcjonalny.

H. Gannt zamiast stawek zróżnicowanych, wprowadził premię dla robotników oraz premię dla brygadzisty za każdego pracownika, który wykonał dzienną normę. Opracował graficzną metodę przedstawiania programów produkcji.

Frank (1868-1924) i Lilian (1872-1972) Gilberthowie wnieśli swój wkład do naukowej organizacji pracy w zakresie metod pracy polegający na związku między ruchami a zmęczeniem.

Należy w tym miejscu powiedzieć, aczkolwiek nauka amerykańska obecnie o tym nie wspomina, o wielkich zasługach Karola Adamieckiego w tworzeniu podstaw tej szkoły, twórcy naukowej organizacji pracy zespołowej, jej harmonizacji, a także twórcy prawa-zasad harmonii w doborze organów i harmonii w przebiegu działania z jednoczesną możliwością ich przedstawiania w sposób graficzny (harmonogramy).

SZKOŁA KLASYCZNEJ TEORII ORGANIZACJI

Szkoła klasyczna teorii organizacji powstała w wyniku poszukiwania zasad zarządzania złożonymi organizacjami takimi jak administracja w fabrykach.

Henryk Fayol (1841-1925), założyciel klasycznej szkoły, w swych badaniach nad organizacją przedsiębiorstwa skoncentrował swoją uwagę przede wszystkim: na administracji oraz usystematyzował zasady organizacji w czternastu zasadach zarządzania.

Wszelkie czynności związane z działalnością przedsiębiorstwa można podzielić na następujących sześć grup zagadnień:

1. Czynności techniczne, do których można zaliczyć wszelkiego rodzaju wyroby, wytwarzanie, przetwarzanie, wydobycie itp.;

2. Czynności handlowe, takie jak zakupy, sprzedaż czy wymiana;

3. Czynności finansowe, do których można zaliczyć uzyskiwanie kapitałów oraz obrót nimi;

4. Czynności ubezpieczeniowe, dotyczące ochrony majątku i osób;

5. Czynności rachunkowe, obejmujące inwentarz, rachunkowość, bilans, rachunek kosztów, ustalanie cen, statystyka itp.;

6. Czynności administracyjne, obejmujące przewidywanie, organizację, rozkazodawstwo, koordynację i kontrolę.

---