Prawo międzynarodowe-zespół norm regulujących stosunki pomiędzy pństwami a innymi uczes- tnikami stosunków międzynarodowych. Cechy p. m.: 1.brak ustawodawcy na wzór ustawodawcy wewnątrz- państwowego 2.cecha zw. ze specyfiką przymusu -nie ma zorgani- zowanego aparatu ucisku Obecnie instytucją dysponującą prawem stosowania przymusu jest ONZ (może stosować sankcje tylko w obronie pokoju lub celem jego przywrócenia). Sankcje typowe dla p. m. : a)s. natury psychologicznej-stwierdzenie naruszenia prawa i napiętnowanie naruszającego prawo przez światową opinię publiczną poprzez formalną rezo- lucję lub orzeczenie organu międzynarodowego b)sankcje natury odwetowej-stosowane indywidualnie przez państwo pokrzywdzone lub zbiorowo przy udziale innych państw.Środkami odwetowymi mogą być retorsje lub represalia` RETORSJE-zastosowanie przez państwo w odpo- wiedzi na nieprzyjazne,ale zgodne z prawem miedzy- narodowym akty innego państwa,środków polegają- cych na zastosowaniu takich samych lub podobnych aktów np. odmowa udzielenia wizy REPRESALIA-zastosowanie przez państwo, w odpo- wiedzi na złamamie prawa międzynar. przez inne państwo,środków w zasadzie też bezprawnych,ale w danym wypadku usprawiedliwionych c)sankcje zorganizowane stosowane nie przez samego pokrzywdzonego, lecz przez właściwy organ miedzynarodowy.Sankcje te mogą mieć charakter organizacyjny (np.wykluczenie z organizacji między- narodowej), gospodarczy, polityczny,a nawet wojsko- wy. 3.Brak obowiązkowego sądownictwa międzynaro- dowego FUNKCJE prawa międzynarodowego: 1.regulowanie stosunków zewnętrznych państw -określa sytuacji państwa w społeczności międzynarodowej -ustala ogólnych zasad postępowania państw we wzajemnych stosunkach np. zasada nieagresji i pokojowego załatwiania sporów -reguluje konkretne (zindywidualizowane) stosunki miedzy państwami np. podjęcie zobowiązań sojusz- niczych, udzielenie pomocy -ustala formy wzajemnych stosunków -reguluje sprawy zasiegu władzy terytorialnej po- szczególnych państw -ustala reguły postępowania na obszarach nie podle- gających niczyjej suwerenności np. na pełnym morzu 2.odziaływanie na stosunki wewnętrzne państw NORMY: -o charakterze powszechnym obowiazujace wszystkie państwa -partykularne (wielostronne) -o charakterze dwustronnym (bilateralnym) np. ektra- dycyjne, kulturalne, konsularne -normy o charakterze ius cogens-bezwzglednie obo- wiazujace np. zakaz ludobójstwa, prawo narodu do samostanowienia STOSOWANIE p. m. w POLSCE: prawo świętości umów-wywiązywanie się z umów; Umowa m. traktowana jest w stosunku do ustawy lub innego aktu normatywnego jako lex specialis, a wiec w konkretnych przypadkach stoso- wana jest przed prawem wemnetrznym. Bezposrednio po wojnie najliczniejszą kategorią spraw były toczące się przed Najwyższym Trybunałem Narodowym , procesy zbrodniarzy wojennych. Ponadto nasze sady wypowiadały się na temat immunitetu obcego państwa, charakteru prawnego statków morskich, orzeczenia z dziedziny p. m. prywatnego, miedzynarodowej procedury cywilnej,prawa transportowego.W swoich wyrokach sądy polskie opierały się zarówno na po- stanowieniach umów międzynarod.wiażących Polskę, jak również na normach prawa zwyczjowego. Orze- czenie Sadu Najwyższego z 1958 r :”sądy polskie nie są w zasadzie powołane do sądzenia spraw przeciwko obcemu państwu wobec panujacego zwyczaju międzynarodowego, z mocy którego zapozywanie obcego państwa przed sądy krajowe nie jest dopuszczalne”.
|
RODZAJE UMÓW międzynarodowych: 1.z punktu widzenia trybu zawierania -w trybie złożonym (wymagają ratyfikacji lub zatwier- dzenia) -w trybie prostym 2.ze względu na organ, który wystepuje w imieniu państwa: -u. państwowe -rządowe -resortowe 3. ze względu na ilość członków -dwustronne (bilateralne) -wielostronne (multilateralne) 4. ze względu na sposób przystąpienia państw trzecich : -otwarte (warunkowo i bezwarunkowo) -zamknięte 5. ze względu na treść umów : -dotyczace konkretnych dziedzin np. umowy polityczne, gospodarcze,komunikacyjne 6.ze względu na zgodność lub niezgodność z normami powszechnego prawa miedzynarod.: -u. równoprawne -u. nierównoprawne WYGAŚNIĘCIE u. m.: 1.przewidziane -upływ czasu na jaki umowa została zawarta -spełnienie się warunku rozwiązującego -wypowiedzenie umowy zgodnie z jej postanowieniami 2.nie przewidziane w postanowieniach umowy -uchylenie umowy zgodna wolą wszystkich jej stron -utrata podmiotowości przez jedna ze stron -jednostronne wycofanie się z umowy lub uznanie jej za wygasłą -powstanie nowej formy ius cogens -wpływ wojny na umowy międzynarodowe ZWYCZAJ-zgodne jednolite postepowanie państw tworzące prawo ; dla zaistnienia zwyczaju niezbędne jest równocześnie: a)zgodna praktyka państw (element obiektywny lub materialny zwyczaju) -zbiorowa (zawieranie umów miedzynarodowych, działalność organizacji miedzynarodowych) -indywidualna (zewnętrzna i wewnętrzna) b)przeświadczenie państw, że praktyka ta tworzy prawo (element subiektywny zwyczaju) Praktyka państw prowadząca do powstania normy zwyczajowej musi być odpowiednio długotrwała i powszechna. TRAKTOWANIE CUDZOZIEMCÓW 1.traktowanie narodowe (równouprawnienie ogólne) 2. t. specjalne- przyznanie tylko ścisle określonych uprawnień, przewidzianych w prawie wewnętrznym lub w umowach międzynarodowych 3. traktowanie w sposób najbardziej uprzywilejowany EKSRADYCJA-wydanie władzom obcego państwa osoby ściganej przez te władze za popełnienie przestępstwa AZYL-udzielenie schronienia (tj. wjazdu i osiedlenia się) cudzoziemcowi ściganemu w kraju ojczystym za po- pełnienie p-stwa politycznego lub z innych wzgledów politycznych |
|