1. Co to jest konstytucja - (łac. konstytuere - tworzyć; mówi o tworzeniu pewnego ustroju państwa,) jak wygląda porządek, kto rządzi, kto sądzi, jakie są prawa obywateli, jak wygląda ustrój społeczny i gospodarczy;
2. USA-koloniści zanim utworzyli ustrój państwa, przypomnieli o prawie do wolności, własności -prywatnej, nie zmuszanie do wyznawania religiii-->prawa naturalne (deklaracja, czyli przypomnienie praw naturalnych) .państwo prawa to państwo które przestrzega praw
3. Państwo prawa to państwo, które przestrzega praw naturalnych-przyrodzonych praw człowieka;
4.Demokracja-ustrój wolnościowy, w konstytucje wpisuje sie prawa niezbywalne, które wynikają z natury, ustawodawca może jedynie organizować ochronę tych praw, dlatego chroniono konstytucyjnie te prawa, bo obawiano się dojścia do władzy psychopatów;
5. Okres "zawieszenia prawa", czyli ustawowe bezprawie - miało miejsce gdy Hitler doszedł do władzy 30.01.1933 do 1990, tak samo bolszewicka Rosja, istaniało wtedy tam prawo poznorne, czyli była konstytucja, ale nikt jej nie przestrzegał;
1) ZASADY KONSTYTUCJI:
Najważniejsze zasady konstytucji:
- Zasada suwerenności narodu (zasada zwierzchnictwa narodu) (art. 4) - źródłem władzy jest naród, pojmowany jako ogół wszystkich obywateli RP. Podstawę stanowią wolne i powszechne wybory, w których naród wybiera swoich przedstawicieli. Naród polski sprawuje również władzę w sposób bezpośredni (np. za procą referendum).
- Zasada demokratycznego państwa prawa (art. 2 i 7) - RP jest państwem prawa, podejmującym najważniejsze decyzje za pomocą demokratycznych procedur. Wszystkie organy państwa działają na podstawie prawa i w granicach prawa, które gwarantuje równość wszystkim obywatelom (zasada legalizmu).
(Polska jest demokratycznym państwem prawnym-państwo, w którym nie ma dyskryminacji religijnej itp., w którym jest prawo o określonych standardach (prawa naturalne) w państwie demokratycznym:
-wlasza sprawowana jest przez przedstawicieli partii politycznych, którzy walczą o głosy, wybiera się parlament (demokracja pośrednia)-->to współczesny ustrój demokratyczny, czyli istnienie partii politycznych (istnieje od XVIIw.Anglia) oparte na reprezentacji, w wyniku wyborów za pośrednictwem partii, istnieją dysproporcje w majątku i wykształceniu a w demokracji klasycznej-bezpośrednia demokracja, mniej wiecej takie samo wykształcenie i majątek)
- Zasada republikańskiej formy państwa - władza należy do obywateli RP (res publica - sprawa publiczna, rzecz pospolita); naród wybiera swych przedstawicieli.
- Zasada podziału władzy (zasada równoważenia się władz) (art. 10) - ustrój polityczny RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Podział ten umożliwia wzajemną kontrolę wszystkich rodzajów władzy oraz zapobiega nadużyciom i ograniczeniom praw obywatelskich.
władza wykonawcza - Prezydent RP i Rada Ministrów
władza ustawodawcza - Sejm i Senat
władza sądownicza - sądy i trybunały
(mówi o równowadze władz i ich podziale, podział władz-to podział kompetencji (stanowienie prawa,wykonywanie, sądzenie), partie są równouprawnione (od XVIIw.Anglia, XVIIIw.Francja), przeciwieństwem jest koncepcja niepodziału władz, gdzie w ręku jednej osoby, organu spoczywa stanowienie prawa, wykonywanie go i sądzenie, państwo dualistyczne-istnieje podział władzy formalny, konstytucyjny, ale rzeczywista, socjologiczna władza jest w ręku partii, czyl dyktatura,państwo światopoglądowe-istnieje pewien światopogląd, który jest doktryną, podstawą rządzenia np. Niemcy są nadludźmi)
- Zasada pluralizmu politycznego (art. 11) - gwarantuje swobodę zakładania i działania partii politycznych. W państwie różnorodne partie polityczne, które w granicach obowiązującego prawa mogą ze sobą rywalizować o władzę. Sposób tworzenia i działania partii politycznych określa konstytucja oraz ustawa o partiach politycznych.
- Zasada sprawiedliwości społecznej (art. 2) - wszyscy obywatele wobec prawa są traktowani jednakowo.
- Zasada prymatu konstytucji (art. 8) - najwyższym prawem w RP jest konstytucja; wszystkie inne akty prawne muszą być z nią zgodne.
- Zasada godności człowieka (art. 30) - źródłem wolności i praw jednostki jest przyrodzona, nienaruszalna i niezbywalna godność człowieka. Poszanowanie i ochrona godności jednostki jest obowiązkiem władz publicznych.
- Zasada społecznej gospodarki rynkowej (art. 20 i 21) - własność prywatna i wolności działalności gospodarczej są podstawą życia gospodarczego, a zadaniem państwa jest łagodzenie społecznych skutków wolnego rynku.
- Zasada samorządności (art. 15 i 16) - władza w RP jest zdecentralizowana, a istotne kompetencje powinny należeć do jednostek samorządu terytorialnego. Wykonuje on część zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność
-art. 13 - zakazane jest istnienie partii i organizacji o programie totalitarnym: faszystowskim, nazistowskim, czy komunistycznym - jest to demokracja ograniczonej wolności, czyli w państwie demokratycznym nie można robić wszystkiego, wolność nie może przysługiwać przeciwnikom demokracji; o istnieniu legalnym partii decyduje sąd
art. 20 - mówi o gospodarce; gosp. rynkowa jest przeciwieństwem gosp.nierynkowej, scentralizowanej, państwowej, gdzie o cenach decyduje państwo; w gosp.rynkowej ceny dyktuje podaż i popyt, rządzi się prawami rynku, obywatele mają prawa do działalności gospodarczej
art. 30 - móqi o godności człowieka, przyrodzonej i niezbywalnej
GOOD LUCK!