Katarzyna Rzeszótko
Spec. nauczycielska
Rok IV, gr.2
Scenariusz lekcji języka polskiego dla I klasy liceum. (1godz.)
Temat lekcji: Tadeusz Różewicz- Przepaść.
Cele ogólne:
Kształcenie umiejętności pracy z tekstem.
Wzbogacenie zasobu leksykalnego języka i poprawnego posługiwania się nim.
Cele operacyjne:
Uczeń:
formułuje wnioski na podstawie zebranych informacji;
zna ważniejsze informacje o Tadeuszu Różewiczu;
potrafi selekcjonować wiadomości, notuje to, co najważniejsze;
sprawnie dokonuje analizy i interpretacji utworu.
Metody: praca z tekstem literackim.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.
Środki dydaktyczne: Wiersz T. Różewicza Przepaść.
PRZEBIEG LEKCJI
Wprowadzenie:
Czynności organizacyjne.
Zapoznanie uczniów z celami lekcji.
Uczniowie mieli w domu przypomnieć sobie ważniejsze wiadomości o Tadeuszu Różewiczu. Teraz o nim rozmawiają.
Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku, jako średni syn Władysława i Stefanii z Gelbardów. Jego starszy brat Janusz również był poetą (zginął w czasie wojny), natomiast młodszy, Stanisław, jest cenionym autorem scenariuszy filmowych i reżyserem. Jest jednym z czołowych polskich poetów pokolenia Kolumbów. Jako poeta debiutował jeszcze przed wojną, w roku 1938, publikując wiersze w rozmaitych czasopismach; próbował też swoich sił jako krytyk literacki. W czasie wojny pracował jako goniec w Zarządzie Miejskim w Radomsku, a później jako rzeczoznawca „od mioteł” w stolarni fabryki mebli „Thonet”. Działał również w podziemnych strukturach AK. Jego debiutancki tom wierszy - „Niepokój” ukazał się w 1947 roku i był wielkim wydarzeniem literackim. Tadeusz Różewicz to jednak nie tylko twórca poezji; w jego dorobku znajdują się także formy prozatorskie - opowiadania „Opadły liście z drzew” (1955), „Wycieczka do muzeum” (1966), dramaty - „Kartoteka” (1960), „Stara kobieta wysiaduje” (1969), „Białe małżeństwo” (1975). Wielokrotnie nagradzano go różnymi wyróżnieniami, przyznano mu m. in. tytuł doktora honoris causa Uniwersytetów: Wrocławskiego, Jagiellońskiego i Warszawskiego.
Zapisanie tematu lekcji na tablicy.
Rozwinięcie
Ciche czytanie wiersza przez uczniów a następnie głośne przez jednego z nich..
Tadeusz Różewicz
Przepaść
Babcia w czarnych sukniach
w drucianych okularach
z laseczką
stawia stopę
nad przepaścią krawężnika cofa
rozgląda się bojaźliwie
choć nie widać śladu samochodu
Podbiega do niej chłopczyk
bierze za rękę
i przeprowadza
przez otchłań ulicy
na drugi brzeg
Rozstępują się
straszliwe ciemności
nagromadzone nad światem
przez złych ludzi
kiedy w sercu
małego chłopca
świeci iskierka
miłości
Uczniowie zastanawiają się, dlaczego przeczytany wiersz nosi taki tytuł.
Przepaść dosłownie, to miejsce pomiędzy stromymi ścianami górskimi, głęboka rozpadlina, urwisko. Jest to jak wiadomo miejsce bardzo trudne do pokonania (czasem wręcz niemożliwe do przebycia). Taką przepaścią jest nazywana w wierszu Różewicza obojętność na losy innych ludzi. Właśnie ta obojętność nas dzieli. Sprawia, że nie możemy liczyć na siebie, że każdy, chociaż przebywa w tłumie tak naprawdę jest sam. Symbolem takiej przepaści jest w wierszu ulica (po obu jej stronach są krawężniki, które można traktować jako szczyty gór nad przepaścią).
Uczniowie rozmawiają na temat interpunkcji w wierszu, dlaczego wiersz jest napisany w ten sposób.
Opisywanie w kilku zdaniach sytuacji przedstawionej w wierszu.
W wierszu Tadeusz Różewicza Przepaść przedstawiona jest sytuacja, która może nam się przydarzyć w życiu codziennym. Przemawia za tym występowanie w wierszu realnych postaci: Babcie w czarnej sukience, drucianych okularach i z laseczką możemy, bowiem spotkać na co dzień, podobnie sytuacja ma się z małym chłopcem. Babcia boi się przejść przez ulicę. Czuje się zagubiona, wystraszona, jest bezradna nie mogąc przejść na drugą stronę ulicy. Pomocy udziela jej mały chłopczyk, który bez słowa bierze ją za rękę i pomaga przejść na drugą stronę ulicy. Ta bezinteresowna pomoc jest symbolem tego, że w tym jakże złym i zakłamanym świecie jest jeszcze miłość i współczucie.
Uczniowie zastanawiają się, czy mieli i mają w swoim życiu do czynienia z symboliczną przepaścią.
Zakończenie
Podsumowanie lekcji.
Sporządzenie notatki przez uczniów.
BIBLIOGRAFIA
Przepaść, T. Różewicz, http://www.wiersze.annet.pl/w,,14483 25.06.2010r., godz.15.45.
Słownik terminów literackich, S. Sierotwiński, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1986.
Przewodnik po sztuce uczenia literatury, S. Bortnowski, Wyd. STENTOR, Warszawa.
Spróbujmy polubić szkolne lektury, pod red. G. Moszczyńska-Góra, Kraków 1992.
3