GOLEMAN :

Inteligencja społeczna	Inteligencja emocjonalna
ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA: Empatia pierwotna, Dokładność empatyczna, Słuchanie, Poznanie społeczne.	SAMOŚWIADOMOŚĆ
ŁATWOŚĆ NAWIĄZYWANIA KONTAKTÓW (panowanie nad związkami z innymi): Synchronizacja, Autoprezentacja, Wpływ, Troska.	PANOWANIE NAD SOBĄ

UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE (kompetencje społeczne) to złożone umiejętności warunkujące efektywność radzenia sobie w określonego typu sytuacjach społecznych, nabywane przez jednostkę w toku treningu społecznego.

Inteligencja płynna Temperament i osobowość

Inteligencja skrystalizowana:

• Inteligencja abstrakcyjna,

• Inteligencja techniczna

• 
  Inteligencja społeczna i emocjonalna Trening społeczny

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Komunikacja interpersonalna

W relacji między ludźmi komunikacja to przekaz pewnej informacji (komunikatu)
i zdolność do odbioru i rozumienia tego przekazu. Często pojęcie to utożsamia się również ze sposobem przekazywania informacji (komunikatów) oraz z relacjami, jakie zachodzą podczas ich wymiany.

Proces komunikacji dotyczy czterech procesów:
1. intrapsychicznego- czyli doświadczonego wewnętrznie;
2. interpersonalnego- czyli dotyczącego dwóch osób pozostających ze sobą w bezpośrednim kontakcie;
3. grupowego- obejmującego porozumiewanie się członków grupy, zajmujących w tej strukturze określone pozycje;
4. społecznego- gdzie komunikacja ma charakter interakcji między grupami lub dużymi liczebnościami osób o tożsamości anonimowej.

Komunikacja werbalna

Komunikacja werbalna to przekazywanie informacji za pomocą wyrazów. Dużą rolę odgrywają tu takie czynniki, jak:
• akcent (badania dowiodły, że jest ważniejszy niż treść wiadomości!)
• stopień płynności mowy (świadczy o kompetencji i odpowiedzialności)
• treść wypowiedzi (jest uzależniona od władzy oraz związków międzyludzkich, zależnych
od przyjętego systemu kulturowego).

Komunikacja niewerbalna to większość naszego przekazu komunikacyjnego!!!

• dystans w jakim stoimy

• gesty, mimika,

• nasz wygląd,

• ton głosu,

• postawa ciała,

• otoczenie
  (mimika twarzy to 55% przekazu, ton głosu 38%, słowa 7%)

Biorąc pod uwagę kierunek przesyłanych komunikatów, rozróżniamy komunikację:
• pionową (top-down, down-top) formalna komunikacja. Spotykamy się tutaj z hierarchią relacji interpersonalnych. Top-down, gdy osoba znajdująca się wyżej w hierarchii <np.: szef> wydaje komunikat skierowany do pracownika. Down-top- to sytuacja odwrotna.
• poziomą (formalna i nieformalna) w grupie rówieśniczej <nieformalna> lub w klubie równych sobie osób, w pracy - między pracownikami na tym samym poziomie <formalna>

Model procesu komunikacji interpersonalnej:

Źródło: jednostka, która pragnie przekazać komuś swoją myśl.

Emocje, wartości, stereotypy, uprzedzenia, przeszłe doświadczenia, poziom wiedzy

Przekaz: idea, myśl, poczucie lub emocja, którą pragniemy zakomunikować innym.

Kodowanie: przełożenie myśli na rodzaj kodu, którym operuje zarówno nadawca, jak i odbiorca przekazu.

Kod to zestaw lub zestawy znaków używanych w języku.

Żargon to specyficzny rodzaj kodu. Używany wewnątrz grupy może ułatwić komunikację. Przenoszony na zewnątrz może ją zakłócać.

Ugrzecznienie wypowiedzi:

komunikacja rzeczowa „podaj mi książkę”

komunikacja pozytywna „czy mógłbyś podać mi książkę?”

komunikacja negatywna „skoro już tam stoisz to podaj mi tę książkę”

komunikacja pośrednia „przydałaby mi się ta książka”

rezygnacja z werbalizacji

Kanał komunikacji określa, czy przekazujemy wiadomość osobiście, telefonicznie, czy w formie pisemnej.

Odbiorca czyli inaczej cel przekazu, posługuje się swoimi zmysłami, aby przyjąć nadesłany komunikat. Żeby porozumienie było możliwe, musi on ponownie przełożyć usłyszane słowa na idee, czyli dokonać ich odkodowania.

Należy pamiętać jednak że na drodze przekazywania komunikatu mogą wystąpić pewne zakłócenia - zarówno po stronie nadawcy, jak i odbiorcy. Dlatego też w fazie końcowej procesu komunikacji, poprzez sprzężenie zwrotne, upewniamy się zazwyczaj, czy komunikat został właściwie odebrany i czy porozumienie (co do jego treści) zostało osiągnięte.

Zasady komunikowania się

• samoświadomość

• świadomość innych ludzi

• świadomość miejsca

Komunikaty powinny być

• Bezpośrednie

• Natychmiastowe

• Jasne

1. nie zadawaj pytań, kiedy trzeba wypowiadać twierdzenia

2. zachowaj spójność wypowiedzi

3. unikaj podwójnych komunikatów

4. uświadom sobie swoje potrzeby i uczucia

5. odróżniaj obserwacje i myśli

6. skoncentruj się na jednej sprawie w danej chwili

• Szczere

• Wspierające

1. komunikaty „ja”

2. konstruktywna krytyka

Bariery komunikacyjne

PORÓWNYWANIE

• W trakcie trwania rozmowy cały czas próbujesz ocenić, kto jest mądrzejszy, bardziej kompetentny, zdrowszy emocjonalnie - ty czy twój rozmówca. Myślisz sobie
  np. ”Ja zarabiam więcej” albo ”Czy ja też potrafiłbym to zrobić?”

DOMYŚLANIE SIĘ

• Zwracasz mniejszą uwagę na słowa, a większą na intonację i inne drobne wskazówki, po to aby przejrzeć rozmówcę. (nie dowierzasz jego słowom) Czasami z góry zakładasz jak rozmówca na ciebie reaguje np. ”Chyba myśli teraz, że jestem głupi...”

PRZYGOTOWYWANIE ODPOWIEDZI

• Starasz się wyglądać na zainteresowanego rozmową, ale twój umysł pędzi z prędkością 100 kilometrów na godzinę, ponieważ masz za chwilę opowiedzieć historię lub wygłosić uwagę.

FILTROWANIE

• Zwracasz uwagę na przykład na to, czy twój rozmówca jest zły, nieszczęśliwy lub czy jesteś w innej emocjonalnie ”niebezpiecznej” sytuacji. Skoro tylko upewnisz się, że w rozmowie nie wchodzą w grę żadne zagrażające ci emocje, twój umysł ”odpływa”.

OSĄDZANIE

• Reagujesz na czyjąś wypowiedź odruchowo, tak jak kolano po uderzeniu młotkiem neurologicznym, bo uznajesz rozmówcę za osobę nienormalną lub głupią.

SKOJARZENIA

• Sąsiadka mówi ci, że zwolniono ją z pracy, a ty w ułamku sekundy przenosisz się do momentu, gdy ciebie wyrzucono z pracy za granie w kierki podczas przedłużających się przerw na kawę. Tak... gra w kierki to wspaniała sprawa, te cudowne noce spędzane na Sutter Street na grze w kierki... I już cię nie ma.

UTOŻSAMIANIE SIĘ

• Ktoś chce ci opowiedzieć o bólu zęba, a to przypomina ci twoją operacje z powodu parodontozy, przerywasz i zaczynasz swoja opowieść, nie czekając na koniec poprzedniej. Wszystko co słyszysz przypomina ci coś, co ty sam przeżywałeś lub robiłeś.

UDZIELANIE RAD

• Po usłyszeniu kilku pierwszych zdań zasypujesz rozmówcę propozycjami dalszego postępowania. Nawet jeśli nie chce z nich skorzystać - prosisz go, żeby chociaż spróbował.

SPRZECIWIANIE SIĘ

(GASZENIE lub DYSKONTOWANIE)

• Podczas rozmowy wyszukujesz wypowiedzi rozmówcy, z którymi mógłbyś polemizować. Zajmujesz niewzruszoną pozycję, bardzo jasno i stanowczo wyrażasz swoje przekonania i priorytety. Próbujesz skłonić rozmówcę do zaniechania tematu poprzez wygłaszanie sarkastycznych uwag lub lekceważysz przyjmowane wiadomości z zastrzeżeniem.

PRZEKONYWANIE O SWOJEJ RACJI

• Jesteś gotowy posunąć się nawet do przekręcenia faktów, podnoszenia głosu, wymawiania, obwiniania, przypominania grzechów z przeszłości - aby tylko uniknąć poczucia, że się mylisz. Nie znosisz jak cię ktoś poprawia, nie jesteś w stanie słuchać krytyki.

ZMIANA TORU

• Ciągle reagujesz na słowa rozmówcy żartami i dykteryjkami, aby uniknąć niepokoju lub dyskomfortu słuchania drugiej osoby i poważnego traktowania jej słów.

ZJEDNYWANIE

Chcesz być miły, uprzejmy i wspierający. Chcesz, żeby ludzie cię lubili, więc zawsze przyznajesz im rację. Mówisz: ”Tak... Prawda... Absolutnie...Oczywiście...Niewiarygodne...Tak...Naprawdę?”

Słuchanie: bariery komunikacyjne i schemat komunikacji

Sprzężenie zwrotne

Dwa typy komunikatów negatywnych:

komunikaty typu „Ty” i komunikaty typu „JA”

Oba typy komunikatów zawierają informację odnoszące się do działań i zachowań partnera (tworzą informacje zwrotne).

Komunikat typu „Ty”:	Komunikat typu „Ja”:
FUNKCJE: zawiera zgeneralizowaną ocenę partnera bez wskazania na konkretne zachowanie, które jest jej podstawą jest to działanie agresywno- obronne utrudnia ono porozumienia maskuje ono intencje dostarczenia informacji zwrotnych dostarczających wskazówek do zmiany zachowania partnera akcentuje intencję dokuczenia, poniżenia rozmówcy.	uznawany jest za konstruktywny sposób wyrażania informacji negatywnych. wymaga on zawarcia w przekazie trzech elementów, tj. zbudowanie komunikatu nazywanego w skrócie „XYZ”. Pierwszy człon (X) wskazuje na konkretne zachowanie partnera, do którego odnosi się krytyczna wypowiedź. Człon drugi (Y) polega na ujawnieniu reakcji emocjonalnej na krytykowane zachowanie. Człon trzeci (Z) to zapowiedź zachowania, sankcji jakie osoba formułująca komunikat zamierza podjąć lub uważa za możliwe przy powtarzaniu się zachowania krytykowanego.
Np.: Jesteś bezczelny! Przestańcie się kłócić! Jeżeli jeszcze raz mi przerwiesz - to ty będziesz prowadził to zebranie! Pieniądze są po to, by je rozsądnie wydawać a nie po to, by szastać nimi na prawo i lewo tak jak ty! Pogaduszki ucinajcie sobie kiedy indziej a nie na mojej lekcji! Jeśli będziesz się tak grzebał to nie zdążysz tego zrobić na czas!

Nadawanie komunikatów „JA”- ĆWICZENIE do kolokwium

SYTUACJA 1: Twój kolega jest cichy i nadąsany jak rzadko kiedy.

KOMUNIKAT”TY”: „Nie możesz się tak zachowywać. Albo przestaniesz, albo powiesz mi, o co chodzi”

KOMUNIKAT „JA”: ..............................................................................................................

SYTUACJA2: W czasie przerwy na obiad przeprowadzasz zebranie organizacyjne w sprawie dyskoteki w szkole. Ktoś zapomina na nie przyjść.

KOMUNIKAT „TY”: „Ależ jesteś roztargniony! Mógłbyś się w końcu jakoś zorganizować”.

KOMUNIKAT „JA”: ..............................................................................................................

SYTUACJA3: Matka/ojciec prosi cię, żebyś zdjął niektóre plakaty ze ścian swojego pokoju.

KOMUNIKAT „TY”: „Dlaczego wtrącasz się w nie swoje sprawy?!”

KOMUNIKAT „JA”: ..............................................................................................................

SYTUACJA4: Dwunastoletnia siostra/brat ciągle ci przeszkadza, kiedy odrabiasz pracę domową.

KOMUNIKAT „TY”: „Czego się tak uczepiłeś?! Spływaj i daj mi święty spokój”.

KOMUNIKAT „JA”: ..............................................................................................................

1

kodowanie

informacja

intencja

odkodowanie

sygnał

O d b i o r c a

interpretacja

N a d a w c a

Informacja odtworzona

Po odkorowaniu informacji następuje jej interpretacja. Bariery komunikacyjne na danym etapie wiążą się z:

- osobą słuchającą, jej postawą i wewnętrznym systemem wartości (np. egocentryzm, brak empatii, skłonność do osądzania, niedowierzania, lekceważenie, brak tolerancji, dezaprobata, uprzedzenie, wartościowanie itd.)

- oraz narzędziami poznawczymi( umiejętność odczytywania komunikaty niewerbalne, nadinterpretacja, analizowanie, wnioskowanie itd.)

Na tym etapie mogą wystąpić takie czynniki zakłócające jak:

- brak motywacji do słuchania (może wiązać się z autorytetem osoby mówiącej oraz ważnością komunikatu)

- brak wspólnego systemu znaczeń (np. inny język)

- brak uwagi i koncentracji

- fizyczne cechy sytuacji (brak czasu, hałas, osoby trzecie)

- psychologiczne cechy sytuacji (nastawienie osoby słuchającej, zły nastrój, zmęczenie)

SŁUCHANIE

AKTYWNE

- komunikaty zwrotne werbalne:

• podtrzymywanie rozmowy (zadawanie pytań, „otwieracze”)

• informowanie o rozumieniu (parafrazowanie, klarowanie) oraz niewerbalne (dystans, mimika, gestykulacja, kontakt wzrokowy itd.)

• pomaganie w zrozumieniu

- komunikaty zwrotne niewerbalne:

gesty, dystans wzrokowy, mimika twarzy itd.

BERNE

- wyrażanie akceptacji poprzez wolę słuchania

-nie przerywanie osobie mówiącej

---