SURDOPEDAGOGIKA

Surdopedagogika jest działem pedagogiki specjalnej, zajmującym się teorią i praktyką kształcenia osób z wadą słuchu, a więc osób niesłyszących (głuchych) i słabo słyszących (niedosłyszących z resztkami słuchu). Celem surdopedagogiki jest przywracanie sprawności uszkodzonego zmysłu słuchu przez umożliwienie korzystania z posiadanych resztek słuchowych drogą odpowiednich ćwiczeń bądź pobudzanie nerwu słuchowego i centralnego układu nerwowego przez zastosowanie wszczepu ślimakowego oraz przywracanie sprawności psychicznej przez usprawnianie procesów poznawczych, zaburzonych w skutek ograniczenia percepcji bodźców słuchowych, w tym mowy dźwiękowej.

Terminem „głusi”, a współcześnie „niesłyszący” określa się ludzi, którzy od urodzenia
byli pozbawieni słuchu lub utracili go w ciągu życia.

Klasyfikacje głuchoty:

• Ze względu na przyczynę:

Głuchota dziedziczna, Głuchota wrodzona, Głuchota nabyta w czasie porodu,
Głuchota nabyta już po urodzeniu, Głuchota nabyta w czasie życia osobniczego.

• Ze względu na stopień utraty słuchu:

1. Głuchota całkowita, którą określamy stan zupełnego braku czynności analizatora słuchowego. Badanie wykazuje tutaj całkowity brak percepcji dźwięków, czyli tzw. głuchotę totalną (to stan bardzo rzadki).

2. Głuchota częściowa, słyszenie obniżone w różnym stopniu. Występują tutaj dwie zasadnicze grupy upośledzonych:

- Głusi z resztkami słuchu- posiadają nikłe pozostałości słyszenia. Ubytek słuchu przekracza tu 80 decybeli (dB). Możliwość słyszenia przy pomocy aparatury wzmacniającej.

- Niedosłyszący- do grupy słabosłyszących należą głusi z ubytkiem słuchu 40- 80 dB. Muszą używać protez - aparatury wzmacniającej.

Dziecko głuchonieme to dziecko, które ma trudności w rozumieniu mowy ustnej bez użycia aparatu słuchowego, a uszkodzenia wzroku jest na tyle duże, że uniemożliwia
mu lub znacznie utrudnia posługiwanie się zwykłym drukiem. Ograniczenia te zmniejszają możliwości dziecka w zakresie uczenia się, wykonywania czynności życia codziennego, samodzielnego poruszania się oraz porozumiewania się z otoczeniem.

Dwa typy niedosłuchu i ich różnice

• Niedosłuch typu przewodzeniowego -powstaje w wyniku zablokowania lub uszkodzenia ucha zewnętrznego lub środkowego, w wyniku czego fale nie docierają do ucha wewnętrznego; osoba z tym rodzajem niedosłuchu ma zazwyczaj lekki lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Niektóre formy są tymczasowe np. podczas lotu samolotem czy przeziębienia.

• Niedosłuch typu odbiorczego - Pojawia się wyniku uszkodzenia ucha wewnętrznego
  lub nerwu słuchowego i na ogół nie można mu zaradzić przez leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne. Osoby słyszą dźwięki zniekształcone, ponieważ różne częstotliwości składające się na dany dźwięk są przez nie odbierane z różnym natężeniem (wysokie tony słyszane gorzej lub w ogóle).

Jak zapobiec lub skorygować uszkodzenia słuchu:

• Zapobieganie hałasom

• Wczesne wykrywanie, ponieważ: pozwala to wyposażyć dzieci w aparaty słuchowe
  tak wcześnie jak jest to możliwe; interwencja rozpoczęta przed ukończeniem 6m.życia umożliwia osiąganie lepszych wyników w zakresie umiejętności czytania i mówienia
  w późniejszych latach; programy przedszkolne pozwalają dzieciom opanować język
  we właściwym dla rozwoju języka okresie życia; programy wczesnej interwencji pomagają rodzicom w lepszym rozumieniu niedosłyszących członków rodziny
  i efektywnym zaspokajaniu ich bardzo specyficznych potrzeb;

• Technologie medyczne: implanty ślimakowe.

• Zwiększenie świadomości społecznej.

Metody wykrywania uszkodzenia słuchu:

• Metody wykrywania niedosłuchu badania emisji otoakustycznej u noworodków (AOEs);

• Tony czyste (dzieci starsze) - fale dźwiękowe o określonych częstotliwościach z użyciem audiometru (urządzenie wytwarzające dźwięki);

• Metoda pomiaru przewodnictwa powietrza

• Metoda pomiaru przewodnictwa kostnego

	NIEDOSŁYSZĄCY	NIESŁYSZĄCY
Stopień niedosłuchu	Uczniowie z lekkim i umiarkowanym uszkodzeniem słuchu mogą uczęszczać do szkół powszechnych. Należy zapewnić im konsultacje i usługi różnych specjalistów np. logopedy, audiologa.	Uczniowie ze znacznym i głębokim uszkodzeniem słuchu wymagają intensywnego nauczania umiejętności komunikowania się i potrzebują wielu usług dodatkowych. Metodą najczęściej używaną w pracy z dziećmi niesłyszącymi jest metoda totalnej komunikacji, niezbędna jest jednak przy tym pomoc asystentów edukacyjnych.
Możliwość używania resztek słuchu	Większość uczniów używa aparatów słuchowych. Dzięki temu przy wprowadzaniu do nauczania pewnych modyfikacji mogą oni czerpać korzyści z nauczania prowadzonego typową metodą ustną.	Większość uczniów niesłyszących posiada mało użytecznego słuchu szczątkowego. Aby mogli oni korzystać z nauczania ustnego, konieczne są znaczne modyfikacje sposobów nauczania.
Osiągnięcia w nauce	Osiągnięcia w nauce uczniów niedosłyszących i niesłyszących są na ogół niższe niż osiągnięcia ich słyszących rówieśników. Uczniowie ci potrzebują intensywnego nauczania podstawowych umiejętności językowych i komunikacyjnych.

Metody nauczania osób z uszkodzonym słuchem:

• Metoda czysto ustna, metoda totalnej komunikacji (mowa dźwiękowa i język migowy), fonogesty, komunikacja gestem, czytanie z ust, alfabet palcowy, język znaków.

Nadrzędnym celem pracy surdopedagoga jest przygotowanie osób z wadą słuchu
do funkcjonowania w warunkach życiowo zmienionych wskutek istniejącej
wady i do możliwie samodzielnego życia.

W procesie praktycznej rewalidacji surdopedagogika uwzględnia następujące
metody i zasady:

• Profilaktykę: zapobieganie występowaniu i pogłębianiu się wady słuchu i jej skutków, szczególnie w zakresie zaburzeń osobowościowych;

• Kompensację: rozwijanie i wykorzystywanie innych zmysłów dla poznawania rzeczywistości;

• Korekturę: wykorzystywanie różnych urządzeń ułatwiających odbiór świata dźwięków;

• Usprawnianie: uwrażliwianie istniejących resztek słuchu i wykorzystywanie
  ich dla pełnego rozwoju dziecka;

• Dynamizowanie: psychiczne aktywizowanie jednostki, budzenie wiary
  we własne siły i możliwości.

---